Ketenaansprakelijkheid bij illegale tewerkstelling

Als uw onrechtstreekse (onder)aannemer in de aannemingsketen illegaal verblijvende derdelanders als werknemer of zelfstandige tewerkstelt, dan kunt u als opdrachtgever, hoofdaannemer of intermediaire aannemer enkel aansprakelijk worden gesteld als u hier vooraf van op de hoogte was. De inspectiediensten moeten dit aantonen.

Als uw rechtstreekse (onder)aannemer illegaal verblijvende derdelanders als werknemer of zelfstandige tewerkstelt, dan kunt u als opdrachtgever, hoofdaannemer of intermediaire aannemer aansprakelijk worden gesteld. Er zijn twee mogelijke situaties:

1. Uw rechtstreekse (onder)aannemer behoort tot een van de risicosectoren

Die risicosectoren zijn:

• De bouwsector (werken in onroerende staat, levering van stortklaar beton);
• De schoonmaaksector;
• De vleessector (slachten, snijden, vleesbereiding);
• Pakketbezorgers in opdracht van postdiensten (open definitie) .

Als professionele opdrachtgever, hoofdaannemer of intermediaire aannemer die een beroep doet op een rechtstreekse (onder)aannemer uit een van deze risicosectoren, moet u vanaf 1 januari 2026 voldoen aan twee voorwaarden om uw aansprakelijkheid te vermijden:

• In het bezit zijn van een schriftelijke verklaring waarin uw rechtstreekse (onder)aannemer bevestigt dat deze geen illegaal verblijvende derdelanders als werknemer of zelfstandige tewerkstelt of zal tewerkstellen;
• Voldoen aan de zorgvuldigheidsplicht.

2. Uw rechtstreekse (onder)aannemer behoort niet tot een van de risicosectoren

Als professionele opdrachtgever, hoofdaannemer of intermediaire aannemer die een beroep doet op een rechtstreekse (onder)aannemer uit een andere sector dan de risicosectoren, moet u vanaf 1 januari 2026 voldoen aan één voorwaarde om uw aansprakelijkheid te vermijden:

• In het bezit zijn van een schriftelijke verklaring waarin uw rechtstreekse (onder)aannemer bevestigt dat deze geen illegaal verblijvende derdelanders als werknemer of zelfstandige tewerkstelt of zal tewerkstellen.

De zorgvuldigheidsplicht is hier niet van toepassing.

1. Het paspoort of de reistitel van de buitenlandse werknemer of zelfstandige;
2. Het bewijs van een geldig verblijf van minimaal drie maanden, in de lidstaat waar de buitenlandse werknemer of zelfstandige verblijft;
3. Het bewijs van de inschrijving in de Limosa-databank. Dit document valt weg als er een vrijstelling van de Limosa-meldingsplicht geldt;
4. De A1-verklaring die bevestigt dat de buitenlandse werknemer of zelfstandige is aangesloten bij de sociale zekerheid in de lidstaat van waaruit deze persoon wordt gedetacheerd. Het ontvangstbewijs van de documentaanvraag volstaat ook.

1. Het paspoort of de reistitel van de buitenlandse werknemer of zelfstandige;
2. Het bewijs van een geldig verblijf in België of een gecombineerde vergunning;
3. Het bewijs van een geldige toelating tot arbeid of een gecombineerde vergunning voor werknemers/bewijs van een geldige beroepskaart bij zelfstandigen;
4. Het bewijs van de inschrijving in de Limosa-databank. Dit document valt weg als er een vrijstelling van de Limosa-meldingsplicht geldt.

1. Het paspoort of de reistitel van de buitenlandse werknemer of zelfstandige;
2. Het bewijs van een geldig verblijf in België of een gecombineerde vergunning;
3. Het bewijs van een geldige toelating tot arbeid of een gecombineerde vergunning voor werknemers/bewijs van een geldige beroepskaart bij zelfstandigen;
4. Het bewijs van inschrijving in de Dimona-databank (enkel voor werknemers).

Om een melding te doen via het meldloket moet u zich identificeren, zodat uw aanmelding in naam van uw organisatie gebeurt (en niet als natuurlijke persoon). Daarvoor worden gegevens gebruikt van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ).

Als buitenlandse onderneming zonder Belgisch KBO-nummer kunt u zich niet registreren bij de RSZ. U kunt het meldloket dan ook niet gebruiken.

Wilt u een inbreuk melden? Vraag dan een PDF-formulier aan bij de Vlaamse Sociale Inspectie via ketenaansprakelijkheid.wewis@vlaanderen.be(opent in uw e-mail applicatie). U vult vervolgens het PDF-formulier in en bezorgt het terug aan de Vlaamse Sociale Inspectie via e-mail. Pas dan hebt u voldaan aan de zorgvuldigheidsplicht en kunt u niet langer aansprakelijk worden gesteld.

De rechtstreekse (onder)aannemer mag een kopie van documenten met persoonsgegevens van buitenlandse werknemers of zelfstandigen overmaken aan:

• de opdrachtgever (als de aannemer rechtstreeks voor de opdrachtgever werkt);
• de aannemer die zich één niveau hoger in de keten bevindt (als het gaat om een onderaannemer).

• De regelgeving voorziet expliciet in een wettelijke basis voor deze actie, zodat dit in overeenstemming is met de privacywetgeving (AVG/GDPR).
• Het aanbrengen van de documenten is noodzakelijk om de zorgvuldigheidsplicht te kunnen vervullen en om de opdrachtgever of aannemer 1 niveau hoger in de aannemingsketen in staat te stellen de documenten te controleren en ter beschikking te houden van de sociale inspectiediensten.

• In het kader van de transparantieverplichting opgenomen in artikelen 13 en 14 AVG, is het aanbevolen om contractuele afspraken te maken met de aannemer of onderaannemer omtrent de verplichting om de betrokkene te informeren over de verwerking van zijn persoonsgegevens in het kader van de ketenaansprakelijkheid.
• De verwerkingsverantwoordelijken worden herinnerd aan het beginsel van doelbinding. De gegevens mogen enkel verwerkt worden in het kader van de ketenaansprakelijkheid en aldus niet voor andere doeleinden worden gebruikt.
• De gegevens mogen worden bewaard voor een termijn van vijf jaar na het afronden van het betrokken project.
• Het verzamelen en bewaring van deze gegevens moet gebeuren met respect voor de principes van gegevensbescherming door het nemen van de nodige technische en organisatorische maatregelen:
  • Enkel de vermelde documenten mogen worden opgevraagd / gedeeld in het kader van de minimale gegevensverwerking.
  • De documenten moeten veilig worden opgeslagen en mogen enkel toegankelijk zijn voor bevoegde personen.
  • De verwerkingsverantwoordelijken worden herinnerd aan de verantwoordelijkheid om een verwerkers aan te stellen die afdoende garanties met betrekking tot het toepassen van passende technische en organisatorische maatregelen bieden.