Jachthoornblazen op Franse hoorn erkend door UNESCO
De ‘Muziekkunst van het jachthoornblazen op Franse hoorn’ werd vandaag opgenomen op de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. UNESCO nam haar beslissing op basis van een gezamenlijk dossier van 4 landen: België, Luxemburg, Italië en Frankrijk. In die landen is deze muziekkunst een levendige traditie, met sterke borgingsacties om ze levend te houden en door te geven. Ook het democratische karakter van het jachthoornblazen kon UNESCO bekoren.
UNESCO-Conventie 2003
De UNESCO-Conventie 2003 voor het borgen van immaterieel cultureel erfgoed erkent tradities die we hebben geërfd van vorige generaties en die we vandaag nog steeds beoefenen, omdat ze doorgegeven worden van generatie op generatie. Denk hierbij aan sociale praktijken en rituelen, festiviteiten, of ambachten en vakmanschap. Dat erfgoed is een uiting van onze identiteit en van een grote culturele diversiteit. Vooraleer een element of praktijk door UNESCO kan worden erkend, moet het opgenomen zijn op de Vlaamse Inventaris van het Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Gezamenlijk dossier van 4 landen
Het erkenningsdossier voor de muziekkunst van het jachthoornblazen op Franse hoorn werd in 2019 bij UNESCO ingediend door Frankrijk, in naam van vier landen: België, Luxemburg, Italië en Frankrijk. Meerdere partners zetten er hun schouders onder, in de eerste plaats de jachthoornblazers op Franse hoorn zelf, maar ook de liefhebbers van hun muziek en de vertegenwoordigers van de Benelux Jachthoorn Federatie en CEMPER (Centrum voor Muziek- en Podiumerfgoed).
De beoordeling van het dossier - een uiterst grondige screening aan de hand van strikte criteria - nam anderhalf jaar in beslag. Het evaluatiecomité van de Conventie sprak in het bijzonder haar appreciatie uit voor de borgingsacties in het dossier, zoals de ontwikkeling van een opleidingsaanbod, stages en internationale wedstrijden. Andere sterke punten die het comité aanhaalde, zijn het aspect uitwisseling en het verrijken van het repertoire, alsook het democratische karakter, waardoor iedereen, zonder onderscheid, deze muziekkunst kan beoefenen. Ten slotte prees het comité het feit dat ook natuurbeleving aan bod komt, tijdens ceremonies en concerten in open lucht.
Erkenning stimulans voor beoefenaars
Deze erkenning door UNESCO is een belangrijke morele aanmoediging voor de muziekkunst van het jachthoornblazen op Franse hoorn in ons land. Het gaat om een levendige traditie, met heel wat beoefenaars in Vlaanderen en Wallonië. Samen beleven zij hun gedeelde muzikale passie, zonder onderscheid op vlak van leeftijd, geslacht of achtergrond. De erkenning is dan ook een sterke stimulans om dit erfgoed verder te borgen, onder andere via opleidingen voor jongeren, internationale muziekwedstrijden, compositieopdrachten, enzovoort.
Het is erg fijn dat de muziekgroepen uit Vlaanderen deze erkenning samen mogen vieren met hun medebeoefenaars uit Wallonië en de partnerlanden in dit multinationale dossier. Dat toont ook mooi de verbindende kracht van immaterieel cultureel erfgoed, tussen mensen, en over taal-en landsgrenzen heen.
Over het jachthoornblazen op Franse hoorn
Vandaag telt de Benelux Jachthoorn Federatie 14 groepen in Wallonië en Brussel. In Vlaanderen zijn er 9:
- 4 in de provincie Vlaams-Brabant (Rallye Westrode, Rallye Sint-Veroon Lembeek, Rallye Meerdael en Jachtmeesters van Arenberg)
- 3 in de provincie Antwerpen (Koninklijke Antwerpse Jachthoornkring, Jachthoornkorps Fugamus en Koninklijke Jachthoornkring Jagermeesters van Sint-Hubertus Brasschaat)
- 1 in de provincie Limburg (Koninklijke Gezellen van Sint-Hubertus Wiemesmeer)
- 1 in de provincies Oost- en West-Vlaanderen (Rallye Ypara).
De Franse jachthoorn of Trompe d’Orléans wordt geblazen in een formatie waarin meerdere jachthoornblazers in verschillende stemmen samenspelen. Ze brengen muziekstukken waarin de typische 6/8-cadans van jachtfanfares (naar de galop van paarden) afgewisseld wordt met klassiekere ritmes en waarin fortés afgewisseld worden met de zachter geblazen radoucis. Het jachthoornrepertoire wordt nog steeds uitgebreid met nieuwe composities of door samenspel met andere muziekinstrumenten zoals orgel, orkest of koor.
Hoewel het instrument zowel solo als in groep gespeeld wordt, primeert in Vlaanderen het groepsspel. Het wordt vooral gespeeld tijdens concerten of om ceremonieën en feestelijke evenementen, zoals Sint-Hubertusvieringen, op te luisteren. De groepen verwelkomen ook jonge muzikanten, vanaf de leeftijd dat ze het instrument kunnen vasthouden en geluid kunnen produceren. Instrumenten worden ter beschikking gesteld, zodat de muziekkunst toegankelijk is voor iedereen.