Nieuw instrument meet veerkracht van jongeren
Hoe gaan kinderen en jongeren om met stress, tegenslagen en teleurstelling in het dagelijkse leven? Hoe kunnen we specifiek hun veerkracht en weerbaarheid meten? Op onze vraag ontwikkelden onderzoekers een nieuw meetinstrument, waarbij het concept veerkracht als een dynamisch proces met meerdere lagen wordt benaderd.
Nood aan meetinstrument voor veerkracht
Het mentale welbevinden van kinderen en jongeren stond de afgelopen jaren meer dan ooit centraal door de uitzonderlijke situatie waarin ze zich tijdens de coronapandemie bevonden. Daarom willen we voortaan niet louter stilstaan bij hoe kinderen en jongeren zich voelen, maar ook bij hoe ze omgaan met stress en tegenslagen.
Er bestaan wel al heel wat bevragingen over het subjectieve welzijn van kinderen en jongeren in Vlaanderen, maar een instrument om specifiek veerkracht te meten, was er nog niet. Daarom schreven we in 2021 een onderzoeksopdracht uit om een meetinstrument te ontwikkelen waarmee we de concepten weerbaarheid, veerkracht of omgaan met stress kunnen meten.
Veerkracht als dynamisch proces
Het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw voerde samen met de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en Awel vzw het onderzoek uit. In een eerste fase onderzochten ze de bestaande literatuur en voerden ze een uitgebreide conceptanalyse uit, waarbij een model voor veerkracht werd ontwikkeld. Dat theoretische model werd getoetst aan focusgroepen met 60 jongeren. Een belangrijke conclusie uit deze fase is de nood om veerkracht te definiëren als een dynamisch proces met vijf kerncomponenten.
Met die conclusies en de definiëring van het veerkrachtproces startte de tweede fase van het onderzoek. Daarbij analyseerden de onderzoekers de bestaande meetinstrumenten en kwamen ze tot een nieuw meetinstrument. Dat instrument waarborgt de meerlagigheid van het concept veerkracht, bundelt verschillende items uit andere vragenlijsten en vult nieuwe items aan.
Ook andere beleidsdomeinen aan zet
De vragenlijst werd al een eerste keer getest bij een groep van 80 jongeren tussen 12 en 18 jaar. Die groep is echter niet representatief, waardoor verdere testen en concretisering nodig zal zijn. Om blijvend te investeren in de veerkracht van kinderen en jongeren zijn op de lange termijn verschillende beleidsdomeinen aan zet. Met de ontwikkeling van dit instrument is alvast een belangrijke eerste stap gezet.
Dit onderzoek draagt ook bij aan de verdere uitvoering van het Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan. Weten wat de noden van kinderen en jongeren zijn, is immers essentieel om een innoverend beleid te kunnen voeren, over de beleidsdomeinen heen.