Overslaan en naar de inhoud gaan
Nieuwsbericht

Zilveren toiletservies toegevoegd aan Collectie Vlaamse Gemeenschap

De Vlaamse Gemeenschap verwierf begin 2023 een uniek Brussels toiletensemble voor een bedrag van 180.000 euro. In maart onthulde de Vlaamse minister van Cultuur het topstuk aan het grote publiek. De set werd in langdurige bruikleen gegeven aan DIVA, het museum voor diamant, juwelen en zilver in Antwerpen. Het zilverwerk werd aangekocht via het Topstukkenfonds en opgenomen in de Topstukkenlijst.

Brussels toiletservies, in bruikleen gegeven aan DIVA door de Vlaamse Gemeenschap. — © Dominique Provost

Uiterst zeldzame set

Het zilveren toiletensemble uit het begin van de 18de eeuw is samengesteld uit een toiletspiegel, een scheerbekken, een (juwelen)koffer, 2 grote en 2 kleine dozen, een handschoenschaaltje, 2 borstels en een beker van oudere datum.

Een dergelijk toiletservies werd in de slaapkamer op een ladetafel opgesteld en bedekt met een kostbaar kanten kleed. Ondanks de rijke uitvoering in zilver speelden deze voorwerpen een rol bij de dagelijkse verzorging, bijvoorbeeld bij het opspelden van kanten kragen en manchetten, het bepoederen van gezichten, het opplakken van moesjes...

Een ensemble werd in opdracht van een klant vervaardigd of de klant maakte een keuze uit reeds gerealiseerde voorwerpen. Soms werd een set als geheel gekocht, maar de klant kon er ook voor kiezen om het ensemble geleidelijk in stapjes aan te kopen. Meestal werden de toiletsets bij erfenissen of boedelveilingen uit elkaar getrokken. Net daarom is dit Brussels toiletensemble als geheel bijzonder zeldzaam.

Behalve de beker werden de voorwerpen door meerdere edelsmeden op basis van eenzelfde model gerealiseerd. Dankzij de gegraveerde spiegelmonogrammen van de edelsmeden en de eigenaarsinitialen zullen de achtereenvolgende eigenaars achterhaald kunnen worden. Ook uitzonderlijk is dat de borstels in originele staat bewaard zijn gebleven: zo kunnen de constructie ervan en het materialengebruik bestudeerd worden. Het toiletgerei is voor Vlaanderen dus eveneens een belangrijke aanwinst in het onderzoek naar de ontwikkeling van (zilveren) ensembles.

 

Foto: Toiletensemble, 17de en 18de eeuw, Cornelius II van Eesbeeck - Daniel Pijlemans - Franciscus T’Serstevens, Brussel, B501/3, Collectie Vlaamse Gemeenschap, in bruikleen bij DIVA

Over de topstukkenlijst

Het Topstukkendecreet zorgt voor de bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven. Het gaat om objecten met een bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis.

Op basis van het decreet wordt een Topstukkenlijst van zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen opgesteld. Voor die beschermde voorwerpen gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen. Het behoud van dit erfgoed is van groot belang. Om die reden kun je er dan ook restauratiesubsidies voor aanvragen.