Topstukkendecreet

Wat

Krijtlijnen van het decreet

Decreet en uitvoeringsbesluit

Toelichting

Meer info en hulp 

Vlaanderen bezit roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang dat bewaard moet blijven omwille van zijn bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis.

Met het Topstukkendecreet (Decreet van 24 januari 2003 houdende bescherming van het roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang) wil de Vlaamse overheid dit erfgoed beschermen en borgen.

Het Topstukkendecreet zet een aantal belangrijke krijtlijnen uit:

• Toelating voor het buiten Vlaanderen brengen van topstukken: Om topstukken buiten de Vlaamse Gemeenschap te brengen, heb je een toelating nodig. Deze toelatingsplicht geldt zowel voor de roerende goederen en verzamelingen die werden opgenomen in de Topstukkenlijst, als voor de roerende goederen en verzamelingen die niet in deze lijst werden opgenomen maar wel beantwoorden aan de criteria ‘zeldzaam en onmisbaar’ van het Topstukkendecreet.
  • Vergunning voor het definitief buiten Vlaanderen brengen van Topstukken
  • Vergunning voor het tijdelijk buiten Vlaanderen brengen van Topstukken
     
• Buiten Europese Unie brengen van erfgoed: Zowel voor topstukken als niet-topstukken blijft de Europese Verordening nr.116/2009 van de Raad van 18 december 2008 betreffende de uitvoer van cultuurgoederen  van toepassing. Indien het roerend goed of de verzameling onder één van de vijftien gespecifieerde categorieën valt, dan is steeds een EU-uitvoervergunning vereist. 
  ​​​​​​
• Certificaat van niet-bescherming als topstuk: Als eigenaar of gemachtigde van een cultuurgoed of verzameling kan je aan de Vlaamse Overheid een certificaat van niet-bescherming als topstuk aanvragen. Dit certificaat geldt als een officiële bevestiging dat het roerend goed of de verzameling waarop dit certificaat betrekking heeft geen topstuk is in de zin van het Topstukkendecreet. Een certificaat van niet-bescherming als topstuk blijft geldig tot 10 jaar na de datum van uitgifte.
   
• Topstukkenlijst: deze lijst bevat alle erkende zeldzame en onmisbare cultuurgoederen waarvoor speciale beschermingsmaatregelen gelden inzake fysische ingrepen en het buiten Vlaanderen brengen.
  Eigenaars, bezitters of houders van een topstuk dat opgenomen is op de Topstukkenlijst kunnen een restauratiesubsidie aanvragen voor elke fysische ingreep op dit beschermd voorwerp. Die subsidies kunnen maximum 80% van de kosten voor conservatie en restauratie belopen.
   
• Topstukken in de Topstukkenlijst die ook beschermd zijn door het Onroerenderfgoeddecreet: de toelating voor een fysische ingreep (restauratie en conservatie) op een topstuk en de bijhorende subsidieregeling worden geregeld via het Topstukkendecreet. Alle bepalingen van het Onroerenderfgoeddecreet blijven evenwel onverminderd van toepassing. Topstukken die ook door het Onroerenderfgoeddecreet beschermd zijn, mogen niet zonder toelating van het agentschap Onroerend Erfgoed of de onroerenderfgoedgemeente binnen of buiten de beschermde site worden verplaatst, noch tijdelijk buiten Vlaanderen worden gebracht.
   
• Recht van voorkoop van topstukken bij publieke veilingen: de Vlaamse Gemeenschap heeft een voorkooprecht bij openbare verkopen van topstukken die werden opgenomen in de Topstukkenlijst als topstukken die niet op de Lijst staan maar voldoen aan de criteria “zeldzaam en onmisbaar” van het Topstukkendecreet. Het voorkooprecht wordt uitgevoerd aan de prijs van het laatste bod en geldt zowel bij openbare verkopen van topstukken in het Nederlandse taalgebied alsook bij verkopen in Brussel.
   

De Raad voor het behoud van het roerend cultureel erfgoed (de Topstukkenraad) adviseert de minister over de toepassing van het Topstukkendecreet. 

• Topstukkendecreet (Decreet van 24 januari 2003 houdende bescherming van het roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang)
• Besluit van 5 december 2003 ter uitvoering van het Topstukkendecreet
• Wijziging van het Topstukkendecreet wat betreft de definitie van 'topstuk' en de uitvoer van cultuurgoederen (25 april 2014)
• Wijziging van het Topstukkendecreet wat betreft het voorkooprecht en topstukken in beschermde monumenten (29 maart 2024) 

• Informatie over de context, de krachtlijnen en de selectiecriteria voor topstukken in het kader van het topstukkendecreet
• Schematische voorstelling van de wettelijke selectiecriteria zeldzaam én onmisbaar uit het uitvoeringsbesluit bij het topstukkendecreet
• Memorie van toelichting