--- title: "Oppervlakte beheerovereenkomsten met natuurdoelen" date: 2023-10-03T10:00:00+01:00 bibliography: ../references.bib link-citations: TRUE thema: - Landbouw - Natuur & maatschappij keywords: - beheerovereenkomsten - soortenbescherming - perceelrandenbeheer lang: nl tab: indicator verantwoordelijke: - Peter Van Gossum - Lieve Vriens output: html_document --- ```{r setup, include=FALSE} library(knitr) opts_chunk$set( message = FALSE, warning = FALSE, echo = FALSE ) library(tidyverse) library(git2rdata) library(plotly) source(file.path("..", "..", "inbo_theme.R")) library(htmlwidgets) set.seed(20200520) setWidgetIdSeed(20200520) options(htmlwidgets.TOJSON_ARGS = list(pretty = TRUE)) ``` ```{r Data inlezen} opp_beheerovereenkomsten <- read_vc("beheerovereenkomsten_data") lengte_kle <- read_vc("lengte_kle") ``` In 2023 is het nieuwe GLB in werking getreden. In vergelijking met 2020, het oorspronkelijk eindjaar van de vorige GLB-periode, zijn er duidelijke veranderingen. Beheerovereenkomsten voor soortenbescherming en verbinden en bufferen dalen respectievelijk met 14 en 10%. Botanisch beheer daarentegen stijgt met 27%. ```{r lijnplot, fig.cap = "Natuurgerichte beheerovereenkomsten", fig.height = 5} q <- ggplot(opp_beheerovereenkomsten, aes(x = Jaar, y = Oppervlakte)) + geom_point() + scale_y_continuous(limits = c(0, NA)) + facet_wrap(~ Type, nrow = 2, scales = "free_y") + labs(x = "", y = "Oppervlakte in ha") if (interactive() || opts_knit$get("rmarkdown.pandoc.to") == "html") { ggplotly(q, dynamicTicks = TRUE) %>% plotly::config( modeBarButtonsToRemove = list( "lasso2d", "select2d", "hoverClosestCartesian", "hoverCompareCartesian", "toggleSpikelines" ), displaylogo = FALSE ) } else { q } ``` ```{r plot, fig.cap = "Aanplant en onderhoud KLE", fig.width = 3.5, fig.height = 5} s <- ggplot(lengte_kle, aes(x = Jaar, y = Lengte)) + geom_point() + scale_y_continuous(limits = c(0, NA)) + facet_wrap(~ Type, nrow = 2, scales = "free_y") + labs(x = "", y = "Lengte in m") if (interactive() || opts_knit$get("rmarkdown.pandoc.to") == "html") { ggplotly(s, dynamicTicks = TRUE) %>% plotly::config( modeBarButtonsToRemove = list( "lasso2d", "select2d", "hoverClosestCartesian", "hoverCompareCartesian", "toggleSpikelines" ), displaylogo = FALSE ) } else { s } ``` ## Definitie Deze indicator toont de evolutie van cultuurgrond met natuurgerichte beheerovereenkomsten. ## Bespreking Landbouwers kunnen vrijwillig vijf jaar durende beheerovereenkomsten sluiten met de Vlaamse overheid om extra inspanningen te doen voor de natuur en het landschap. In die overeenkomsten staan maatregelen die verdergaan dan het naleven van wettelijke randvoorwaarden en bestaande regelgeving. De beheerovereenkomsten voor bufferen en verbinden beoogen het bufferen en verbinden van kwetsbare natuurelementen, het verbinden voor soorten (zoals vleermuizen) en het voorzien van nectar en pollen voor bestuivers. Het onderhoud van kleine landschapselementen (KLE’s) dient voor het onderhoud van houtige landschapselementen. Er zijn verder aparte categorieën voor soortenbescherming en het botanisch beheer van waardevolle graslanden. In 2023 is het nieuwe GLB in werking getreden. We vergelijken met 2020 omdat 2021 en 2022 overgangsjaren waren tussen 2 GLB periodes. Botanisch beheer is toegenomen met 27%. De ontwikkeling van dominant grasland (29%) en soortenrijk grasland (21%) en de instandhouding van soortenrijk grasland (26%) zijn het populairst. We zien een terugval in soortenbescherming (-14%). Soortenbescherming wordt enkel gesloten in gebieden die daarvoor aangeduid zijn. Akkervogelmaatregelen zijn hierbij het populairst. Het gaat hierbij om faunastroken (1870 ha), wintervoedsel (1396 ha) en faunagewas (258 ha). Graslandbeheer voor weidevogels gebeurt op 1043 ha. Er is ook een terugval in de beheerovereenkomsten voor bufferen en verbinden (-10%). Drie vierde van de oppervlakte diende voor de aanleg en onderhoud van gemengde grasstroken. De aanleg en onderhoud van houtige kleine landschapselementen wordt betoelaagd op twee manieren. De aanleg is een niet productieve investering die betoelaagd wordt uit het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF). Het gaat om investeringen die bijdragen aan het verhogen van de biodiversiteit, een verbeterd waterbeheer en het verminderen van erosie. Het onderhoud is een beheerovereenkomst waarvoor de landbouwer een jaarlijkse vergoeding ontvangt. De lengte aan (kap)hagen en heggen blijft in de nieuwe GLB periode min of meer dezelfde als op het einde van de vorige periode (2020). De oppervlakte van houtkanten is sterk gedaald en het aantal knotbomen (niet opgenomen in figuur) is sterk toegenomen.