Pollen beïnvloeden de doorvaldeposities van stikstof in beukenbossen
Het INBO ging na wat de invloed is van boompollen op de doorvaldepositie in bossen. Doorvaldepositie is de hoeveelheid nutriënten en polluenten (vervuilende stoffen) die jaarlijks op de bosbodem terechtkomt via de neerslag nadat die door het kronendak is gepasseerd. Met dit onderzoek hoopten we een verklaring te vinden voor enkele geregeld terugkerende afwijkingen in de analyseresultaten tijdens de lente. Zo zagen we opvallend lage concentraties van nitraat (NO3-) en pieken van nitriet (NO2-) en koolstof.
Het onderzoek maakte gebruik van langetermijnmonitoringdata uit bossen doorheen Europa. Die bossen bestaan grotendeels uit eik, beuk, den en fijnspar. Vijf proefvlakken in Vlaanderen maken deel uit van dit ICP Forests Level II meetnet: Wijnendalebos, Gewestbos Ravels, De Inslag in Brasschaat, Aelmoeseneiebos in Gontrode en Zoniënwoud. De data werden geanalyseerd in combinatie met de concentraties van pollen in de lucht die worden gemeten in steden in de buurt van deze bossen. Sciensano volgt in Vlaanderen deze concentraties op in functie van pollengerelateerde allergieën.
Het verband tussen beide datasets bevestigde dat pollen een belangrijke bron zijn van kalium en organische verbindingen (koolstof en stikstof) in het doorvalwater. Die input vertegenwoordigt 4-10% van de jaarlijkse doorvaldepositie van deze elementen. Pollen van beuk blijken bovendien ook ammoniumstikstof aan het doorvalwater toe te voegen, terwijl ze tot onze grote verrassing een beperkte hoeveelheid nitraat uit het water verwijderen. Het is momenteel onduidelijk of pollen zelf nitraat verwijderen, dan wel de micro-organismen die van nature op de pollen voorkomen. Hoe dit precies zit, willen we nu verder onderzoeken. Dat zal gebeuren met een labo-experiment in samenwerking met de UGent.
De deposities van anorganische stikstof liggen in veel Vlaamse bossen nog steeds boven de kritische last voor bossen. Dit onderzoek geeft ons meer inzicht in de processen die de depositie onder het kronendak van bossen mee bepalen.
Beeld boven: bloeiwijzen van beuk met pollen (foto: Arne Verstraeten)