De Vlaamse Waterweg nv en INBO zetten innovatief camerasysteem in tegen invasieve planten langs waterwegen
De Vlaamse Waterweg nv en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) slaan de handen in elkaar in de strijd tegen invasieve plantenexoten in en langs bevaarbare waterlopen. Deze zomer testten we voor het eerst in Vlaams-Brabant een op een wagen gemonteerd cameraysteem dat langs de oevers van waterlopen rijdt en beeldopnamen maakt.
De verkregen data worden ontsloten op het opendata-platform Global Biodiversity Information Facility (GBIF), en vormen zo een belangrijke databron voor het ‘Early Warning ’ systeem: het systeem stuurt waterloopbeheerders een melding wanneer een invasieve plant op hun terrein wordt waargenomen. Het is immers cruciaal om dergelijke invasieve exoten in een vroeg stadium te detecteren en aan te pakken, om ernstige schade en bijgevolg een hoge beheerkost te voorkomen.
Het camerasysteem kwam er door deelname van het INBO aan het Biodiversa+ pilootproject CamAlien, in overeenkomst en afstemming met het Agentschap voor Natuur en Bos. ANB werkt mee aan Biodiversa+, een Europees partnerschap van 83 organisaties uit 41 landen.
De oeverbermen werden in kaart gebracht zowel met het camerasysteem als via visuele inspectie. Zo wordt de efficiëntie van beide methoden aan elkaar afgetoetst. In een latere fase zal nagegaan worden indien dergelijk systeem ook vanop de waterweg kan worden toegepast, bijvoorbeeld door montage op een service-boot.
Naar een toekomstbestendige beheerstrategie
Invasieve plantenexoten zijn uitheemse planten die zich op sommige plaatsen massaal vestigen. Deze soorten zijn niet alleen een bedreiging voor de biodiversiteit, maar hebben ook een stevige impact op de werking en de infrastructuur van de bevaarbare waterlopen. De meest notoire soort is waarschijnlijk de Japanse duizendknoop. Deze kan door snelle groei en een ondergronds netwerk van stengels erosie van dijken veroorzaakt.
De Vlaamse Waterweg nv en het INBO werken continu aan een toekomstbestendige en innovatieve beheerstrategie.
Met deze innovatieve monitoringsmethode, gecombineerd met een snelle informatiedoorstroming naar terreinbeheerders, maken we een toekomstgerichte en efficiënte aanpak mogelijk van invasieve exoten langs bevaarbare waterlopen.
Samenwerking
Het INBO geeft ecologisch advies en voert onderzoek uit voor De Vlaamse Waterweg nv in het kader van een meerjarige samenwerkingsovereenkomst. Een overzicht van adviezen en onderzoeksactiviteiten wordt elk jaar gepubliceerd in het jaarverslag.
Een selectie uit de projecten van 2023:
- Onderzoek van de effecten van ultrasone geluidsgolven op cyanobacteriën (blauwalgen)
- Advies over de ecologische impact van aquathermie - dit is de uitwisseling van thermische energie uit oppervlaktewater, om bijvoorbeeld gebouwen te verwarmen of te koelen.
- Toename van schelpdieren in brakke zone Zeeschelde
- Watervogelonderzoek: Afname van de vogelaantallen langs de Zeeschelde, en toename in de estuariene natuurontwikkelingsgebieden
- Onderzoek naar de activiteit van bevers langs de Durme en mogelijke impact op de dijken
- Onderzoek naar de visveiligheid van de waterkrachtcentrale van Harelbeke
- ...