Alternerende opleidingen - Coronavirus

Een leerling in een alternerende opleiding mag opgeleid worden in een onderneming waar er tijdelijke werkloosheid is als de overeenkomst, zoals de bedoeling ervan, bestaat uit het aanleren van competenties en als de lerende geen medewerkers in tijdelijke werkloosheid vervangt.

De federale regelgeving bepaalt dat het werk van een tijdelijk werkloze werknemer niet mag worden uitbesteed aan derden of studenten en dat bijgevolg geen nieuwe arbeidsovereenkomsten gesloten mogen worden voor de uitvoering van hetzelfde werk.

Voor jongeren in het stelsel voor leren en werken (aanloopfase en arbeidsdeelname) en jongeren in een duale opleiding is de werkvloer deel van de opleiding. Daarbij staat competentieverwerving, niet het uitvoeren van werk centraal. Jongeren mogen dus in het kader van het stelsel voor leren en werken en duaal leren naar de werkvloer om competenties te verwerven, zelfs als er in die onderneming tijdelijke werkloosheid is, op voorwaarde dat dat geen vervanging van medewerkers in tijdelijke werkloosheid met zich meebrengt.

Een onderneming waar tijdelijke werkloosheid is ingevoerd en die vragen heeft over het starten van nieuwe overeenkomsten, kan voor advies over de regelgeving en mogelijke sancties terecht bij haar sociaal secretariaat. Bij twijfel kan de directeur van het bevoegde werkloosheidsbureau van de RVA de situatie beoordelen.

Leerlingen die behoren tot een risicogroep of die samenleven met personen die behoren tot een risicogroep, nemen contact op met de huisarts en volgen het advies van de huisarts.

Een individuele leerling die niet kan gaan werken omdat hij verplicht in quarantaine moet, moet een quarantainegetuigschrift kunnen voorleggen afgeleverd door een bevoegde instantie (bijv. via contacttracing) of een arts. Een quarantainegetuigschrift is geen attest van arbeidsongeschiktheid. De leerling is arbeidsgeschikt maar mag niet naar de werkplek. Voor de dagen werkplekcomponent kan tijdelijke werkloosheid overmacht COVID-19 worden aangevraagd.

Ook wanneer de lokale overheid beslist om alle leerlingen van een school (preventief) in quarantaine te plaatsen, kunnen deze leerlingen voor de dagen werkplekcomponent tijdelijk werkloos worden gesteld wegens overmacht en wordt de overeenkomst geschorst. Een CLB-attest of attest van de school waaruit het bevel van de lokale overheid blijkt, wordt hierbij uitzonderlijk door de RVA als bewijs aanvaard. De onderneming moet deze attesten bij controle door de RVA kunnen voorleggen.

Voor leerlingen met een overeenkomst van alternerende opleiding (OAO) of deeltijdse arbeidsovereenkomst (DA) kan de onderneming voor deze dagen tijdelijke werkloosheid “overmacht” aanvragen (zoals voor gewone werknemers). Voor die dagen is geen leervergoeding verschuldigd (zie pagina 24 van de RVA-FAQ over tijdelijke werkloosheid in de coronacrisis ((opent in nieuw venster))).

De RVA beslist of de tijdelijke werkloosheid wordt aanvaard en of er bijgevolg uitkeringen worden toegekend.

Voor leerlingen met een overeenkomst van alternerende opleiding (OAO) of met een deeltijdse arbeidsovereenkomst (DA) kan de onderneming voor die dagen tijdelijke werkloosheid 'overmacht COVID-19' of 'economische redenen' aanvragen, zoals voor haar gewone werknemers). Voor die dagen is er geen leervergoeding verschuldigd.

De onderneming moet de leerling op de hoogte brengen (meldingsplicht) van de dagen of aantal dagen dat een leerling gedurende een bepaalde periode tijdelijk werkloos zal zijn. Dit moet uiterlijk gebeuren op de dag voorafgaand aan de ingangsdatum van de schorsing tijdelijke werkloosheid overmacht. Bovendien moet de werkgever de leerling informeren over de formaliteiten die de leerling moet verrichten om een uitkering aan te vragen bij de RVA.

De RVA beslist of de tijdelijke werkloosheid wordt aanvaard en of er dus uitkeringen worden toegekend.

Op 28 oktober 2020 keurde het Vlaams parlement het decreet tot het nemen van dringende tijdelijke maatregelen in het onderwijs naar aanleiding van de coronacrisis (IV) goed. Hierin is bepaald dat met terugwerkende kracht vanaf 1 september de onderneming in een bepaalde maand geen leervergoeding moet betalen voor de dagen schoolcomponent als voor de leerling minstens 5 dagen tijdelijke werkloosheid ‘overmacht’ of ‘economische redenen’ ten gevolge van COVID-19 worden toegekend in dezelfde maand.

Het aantal dagelijkse forfaitaire uitkeringen zal worden berekend aan de hand van deze formule: P x 6 / Q.

P = het aantal uren tijdelijke werkloosheid in de praktijkopleiding in de onderneming
Q = het gemiddelde aantal uren om de leervergoeding te berekenen.

De overeenkomst is minder dan 5 dagen geschorst omwille van tijdelijke werkloosheid Covid-19 in een bepaalde kalendermaand.

De opleidingsdagen bij de opleidingsverstrekker (gewone opleidingsdagen bij de opleidingsverstrekker, maar eventueel ook extra dagen) worden in dit geval steeds vergoed door de onderneming. Bij de berekening van het aantal dagen overbruggingsuitkeringen waarop de leerling recht heeft, is Q gelijk aan het volledig aantal opleidingsuren (les- en werkplekcomponent).

Voorbeeld:
In de maand januari wordt de leerling gedurende 3 dagen tijdelijk werkloos gesteld wegens overmacht Covid-19: 23 uren TW x 6/38= 4 uitkeringen tijdelijke werkloosheid.

De overeenkomst is minstens 5 dagen geschorst omwille van tijdelijke werkloosheid
COVID-19 in een bepaalde kalendermaand.

De onderneming is in de betrokken kalendermaand geen leervergoeding verschuldigd voor de opleidingsdagen bij de opleidingsverstrekker (gewone opleidingsdagen bij de opleidingsverstrekker, maar eventueel ook extra dagen). Tijdens de, in het uurrooster geplande, dagen werkplekcomponent kan de leerling extra opleiding bij de opleidingsverstrekker (op school of online) volgen zonder gevolgen voor het aantal dagen werkplekcomponent waarvoor de leerling tijdelijk werkloos kan worden gesteld (beslissing beleidscel van de federaal minister van werk).

Voor de dagen werkplekcomponent (zoals voorzien in het uurrooster) wordt aan het sociaal secretariaat code ‘tijdelijke werkloosheid’ doorgegeven. Voor de dagen opleiding bij de opleidingsverstrekker (zoals voorzien in het uurrooster) wordt code ‘niet betaalde lesdag’ doorgegeven.

Bij de berekening, van het aantal overbruggingsuitkeringen kan de factor Q uitzonderlijk gelijk gesteld worden met het aantal praktijkuren in de onderneming.

Voorbeeld:
In de maand januari wordt de leerling gedurende 9 dagen tijdelijk werkloosheid gesteld wegens overmacht COVID-19. De opleidingsdagen bij de opleidingsverstrekker worden niet vergoed.
De factor Q kan in dit geval gelijk worden gesteld met het gewoon aantal praktijkuren (vb. 23): 69 uren TW x 6/23= 18 uitkeringen tijdelijke werkloosheid.

Noot: Tijdens een schoolvakantie kan de leerling niet tijdelijk werkloos worden gesteld.

Leerlingen met een Overeenkomst Alternerende Opleiding (OAO) worden in alle vormen van tijdelijke werkloosheid vrijgesteld van wachttijd.

U vindt de bedragen van de overbruggingsuitkeringen op de website van de RVA. Een leerling die samenwoont met zijn of haar ouders, bijvoorbeeld, ontvangt een dagvergoeding van 11,67 euro. Daarvan wordt tot en met 31 december 2020 15% bedrijfsvoorheffing afgehouden (in plaats van 26,75%).

Leerlingen die tijdelijk werkloos worden gesteld wegens overmacht ‘COVID-19’, ontvangen van de RVA naast die dagvergoeding nog een supplement van 5,63 euro per dag. Ook daarvan wordt 15% bedrijfsvoorheffing afgehouden.

De RVA is bevoegd voor het toekennen van de tijdelijke werkloosheid.

Als er tijdelijke werkloosheid is of aangevraagd wordt in de periode van ziekte, is er geen gewaarborgde leervergoeding verschuldigd. Er kan ook geen overbruggingsuitkering worden toegekend. De leerling  moet zich meteen richten tot het ziekenfonds.

Onderstaande informatie is gebaseerd op 'vragen en antwoorden coronavirus' van FOD WASO ((opent in nieuw venster)), bevoegd in deze materie (zie vraag ‘Mogen studenten worden tewerkgesteld ook al zijn hun lessen geschorst?).

Deeltijds leerplichtige leerlingen met een OAO mogen geen studentenarbeid verrichten.

Niet-leerplichtige leerlingen met een OAO kunnen studentenarbeid verrichten:

• Op andere dagen dan de opleidingsdagen zoals vermeld in het uurrooster (werkplek en opleidingsverstrekker) bij een andere onderneming dan deze waar de leerling met OAO wordt opgeleid. De leerling moet bij de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen of vakbond voorafgaandelijk navragen welke invloed deze studentenarbeid heeft op de uitbetaling van uitkeringen tijdelijke werkloosheid.
• Op de opleidingsdagen bij een andere onderneming dan deze waar de leerling met OAO wordt opgeleid met verlies van uitkering tijdelijke werkloosheid voor de dagen waarop studentenarbeid wordt verricht.

De leerling moet de dagen studentenarbeid doorgeven aan de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen of vakbond. Anders worden mogelijk de uitkeringen toch uitbetaald en moeten ze achteraf worden terugbetaald.

De sectorgidsen – met daarin de sectorale vertaalslag van de richtlijnen en beschermingsmaatregelen zoals voorzien in de ‘Generieke gids om de verspreiding van COVID-19 op het werk tegen te gaan’ – vindt u op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg ((opent in nieuw venster)). Sectorspecifieke informatie over duaal leren en andere alternerende opleidingen vindt u via volgende websites:

• Autosector en aanverwante sectoren ((opent in nieuw venster))
• Binnenvaart ((opent in nieuw venster))
• Bouw ((opent in nieuw venster))
• Chemie, Kunststoffen en Life Sciences ((opent in nieuw venster))
• Elektriciens: installatie en distributie ((opent in nieuw venster))
• Grafische sector ((opent in nieuw venster)) en papier- en kartonbewerkende sector ((opent in nieuw venster))
• Groene sectoren ((opent in nieuw venster))
• Haartooi-fitness-schoonheidszorgen ((opent in nieuw venster))
• Horeca ((opent in nieuw venster))
• Houtsectoren ((opent in nieuw venster))
• Kleding & confectie ((opent in nieuw venster))
• Lokale besturen ((opent in nieuw venster))
• Social profit ((opent in nieuw venster))
• Technologische industrie ((opent in nieuw venster))
• Textiel ((opent in nieuw venster))
• Textielverzorging ((opent in nieuw venster))
• Transport en logistiek en afhandeling op luchthavens ((opent in nieuw venster))
• Voedingsnijverheid ((opent in nieuw venster))

De Nederlandse Rijksoverheid legt in het kader van de bestrijding Covid-19 beperkingen op aan de sectoren. Sedert 03/03/21 gelden de volgende maatregelen:

• Niet-medische contactberoepen zoals kappers en schoonheidsinstituten mogen terug opstarten.
• Niet-essentiële winkels (dus niet gericht op de verkoop van levensmiddelen) mogen beperkt opstarten (enkel onder de formule ‘bestellen en afhalen’ of ‘winkelen op afspraak’). Het lijkt opportuun dat leerondernemingen en opleidingsverstrekkers samen bekijken of competentieverwerving van de leerling bij een beperkte heropstart mogelijk is.
• Horeca: restaurants en cafés blijven gesloten.

Voor sectoren waarin het afsluiten of uitvoeren van overeenkomsten mogelijk is, gelden de volgende voorwaarden:

• de onderneming past de algemene maatregelen COVID-19 van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de vertaling ervan in de branchespecifieke protocollen ((opent in nieuw venster)) toe.
• er is zorgvuldig overleg geweest tussen onderneming en opleidingsverstrekker, zodat kwaliteitsvolle begeleiding en een veilige werkomgeving voorzien kunnen worden.
• de reguliere begeleiding van de leerling op de werkplek blijft mogelijk, op voorwaarde dat de leeronderneming geen praktisch bezwaar maakt. De MBO-raad adviseert om andere vormen van begeleiding (telefonisch, videoconferentie) te overwegen.

Voor de sectoren met een verplichte sluiting worden opleidingsovereenkomsten in eerste instantie geschorst of beëindigd. Indien de onderneming tijdens de schorsing van een praktijkleerovereenkomst gebruik maakt van de NOW regeling, dan valt de alternerende leerling ook onder die regeling.

Lees meer over grensovergang in het kader van woon-werkverkeer (zie rubriek ‘grensverkeer’).

Sinds 23/01/2021 geldt in Nederland een avondklok (verplichting thuis te blijven tussen 21 uur ’s avonds en 4 uur ’s morgens). Leerlingen IRM kunnen zich tijdens de avondklok van en naar de leeronderneming verplaatsen, op voorwaarde dat hun aanwezigheid in de onderneming noodzakelijk is (zorgberoepen, essentiële winkels met voedingsmiddelen). De leeronderneming bezorgt de leerling een werkgeversverklaring ((opent in nieuw venster)).

Van 27/01/21 tot 01/03/21 gelden er beperkingen voor het grensverkeer. De Nederlandse Rijksoverheid adviseert dat Nederlandse grensarbeiders een ingevulde Belgische verklaring op eer bij hebben. Dit document kan u hier online aanmaken ((opent in nieuw venster)).