Toegankelijke haltes: veelgestelde vragen

De halteploeg van De Lijn controleert haltes op toegankelijkheid om haar reizigers juiste reisinformatie te kunnen geven.

• Momenteel zijn 15% van de haltes zelfstandig toegankelijk voor personen met een motorische beperking, Langs gemeentewegen gaat het maar om 12%.
• 32% van de haltes zijn toegankelijk mits assistentie van een begeleider.
• De cijfers voor haltes met tactiele geleiding voor mensen met een visuele beperking liggen nog lager met 8%.

De wegbeheerder plant de werken aan haltes en voert die uit. Langs gemeentewegen is de gemeente verantwoordelijk, langs gewestwegen het Agentschap Wegen en Verkeer van het Vlaams Gewest. De Lijn is geen wegbeheerder en is dus niet verantwoordelijk voor halte-infrastructuur, behalve voor de haltes van trams in eigen bedding en in busstations.

De Vlaamse overheid geeft nu al het goede voorbeeld. Het Agentschap Wegen en Verkeer maakt de haltes langs de gewestwegen versneld toegankelijk. Het masterplan maakt in 2021 3,8 miljoen vrij om haltes langs gewestwegen toegankelijk te maken.

Twee derde van de haltes ligt langs gemeentewegen. De lokale besturen zijn dus verantwoordelijk voor het grootste deel van de haltes in Vlaanderen.

Werken aan het publiek domein kosten natuurlijk iets. Maar als u een halte meteen toegankelijk ontwerpt, is dat altijd goedkoper dan aanpassingen achteraf. Toegankelijk openbaar vervoer uitbouwen kost trouwens heel wat minder geld dan niets doen. Want dan is de groep die geen openbaar vervoer kan gebruiken groter en zijn er meer mensen aangewezen op doelgroepenvervoer. En dat is duurder, ook voor de samenleving.

Reden te meer voor Vlaanderen om te werken aan toegankelijke haltes. Als gemeente kunt u daarvoor een subsidie krijgen, maar ook inhoudelijke ondersteuning van Inter.

Raming kostprijs

De uitbouw van toegankelijk openbaar vervoer kost veel minder geld dan niets doen. Dat is uitgezocht en berekend in een studie in opdracht van de Vlaamse overheid(PDF bestand opent in nieuw venster). Het is eigenlijk heel eenvoudig: als we niet investeren in toegankelijke haltes is de groep die niet mee kan met het openbaar vervoer groter en zijn er dus meer mensen aangewezen op doelgroepenvervoer. En dat is veel duurder.

Reden te meer voor Vlaanderen om te werken aan toegankelijke haltes. Als gemeente kunt u daarvoor een subsidie krijgen, maar ook inhoudelijke ondersteuning van Inter.

Daar stopt het niet. Dankzij een toegankelijke halte stapt iedereen makkelijker op en af, dus ook mensen met een kinderwagen, een zware sportzak, veel boodschappen of andere spullen. Die tijdswinst verbetert de doorstroming.

Het extra comfort van de toegankelijkheidsoplossingen maakt van het openbaar vervoer een aantrekkelijker alternatief om zich te verplaatsen.

U werkt zo aan de inclusie van al uw burgers. Iedereen heeft het recht om zich te verplaatsen, ook wie een handicap heeft of al wat ouder is en slecht ter been. Heel wat mensen met een beperking kunnen zich alleen maar zelfstandig verplaatsen dankzij het openbaar vervoer. Iemand die blind is, kan bijvoorbeeld niet de fiets nemen of zelf met de auto rijden.

Voor elke halte die u in 2021 aanlegt of heraanlegt en die voldoet aan de toegankelijkheidsvoorwaarden van De Lijn, hebt u recht op een subsidie van 5000 euro per halte. Om de subsidie aan te vragen, hebt u twee bewijsstukken nodig:

• een bewijsstuk dat de halte wordt bediend door het kernnet of het aanvullende net, het goedgekeurde OV-plan of een ondertekende verklaring van de (co)voorzitter vervoerregio (DMOW) of de vervoerregiomanager (De Lijn) van de betrokken vervoerregio;
• een bewijsstuk dat de werken aan de halte zijn uitgevoerd in 2021, bijvoorbeeld een factuur van de uitgevoerde werken, of een verklaring van uitvoering in regie.

U dient uw aanvraag pas in nadat u de werken hebt uitgevoerd. Zorg er dus voor dat de halte bij de oplevering voldoet aan de voorwaarden van een toegankelijke halte. Anders heeft u geen recht op de subsidie. Die voorwaarden vindt u terug in de projectoproep, de bushaltegids (PDF bestand opent in nieuw venster)en de brochure ‘Toegankelijke haltes(PDF bestand opent in nieuw venster) van De Lijn. Het Departement Mobiliteit en Openbare Werken werkt verder aan de regelgeving.

Vaak is het goochelen met de beschikbare ruimte. De principeontwerpen voor een uitgestulpte voetpadhalte of een haltehaven kunt u meestal niet naadloos in een wegontwerp inpassen. In de meeste situaties is maatwerk nodig. Daarvoor kunt u een beroep doen op de experten van Inter, het expertisecentrum Toegankelijk Vlaanderen.

Over het algemeen is de aanleg of heraanleg van toegankelijke haltes vrijgesteld van vergunningsplicht. Ook voor schuilhuisjes is er geen omgevingsvergunning nodig.

Een verhoogd perron met een aanrijdbare boordsteen, geleidetegels en zelfs schuilhuisjes mag u beschouwen als zogenaamde ‘gebruikelijke aanhorigheden’ bij de openbare weg.

Voor dit soort constructies op openbaar domein of op een terrein dat na de handelingen tot het openbaar domein behoort is volgens de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) geen omgevingsvergunning nodig. Zie daarvoor hoofdstuk 10, Openbaar domein, artikel 10, bepaling 5°.

De verhoging van het perron is volgens bepaling 1° van datzelfde artikel vrijgesteld van vergunningsplicht omdat de nodige reliëfwijziging minder dan 50 cm is.

U moet wel rekening houden met hoofdstuk 12/1, artikel 12/1.1 van de VCRO.

“Een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen is niet nodig voor reliëfwijzigingen als aan al de volgende voorwaarden is voldaan:
1° het terrein ligt niet in ruimtelijk kwetsbaar, erosiegevoelig of mogelijk of effectief overstromingsgevoelig gebied;
2° de aard van het terrein kan wijzigen, maar de functie van het terrein wijzigt niet;
3° het totale volume van de reliëfwijziging is kleiner dan dertig kubieke meter per goed;
4° de hoogte of diepte van de reliëfwijziging is op elk punt kleiner dan een halve meter;
5° de reliëfwijziging strekt niet tot het geheel of gedeeltelijk dempen van grachten of waterlopen.
2° de aard van het terrein kan wijzigen, maar de functie van het terrein wijzigt niet;
3° het totale volume van de reliëfwijziging is kleiner dan dertig kubieke meter per goed;
4° de hoogte of diepte van de reliëfwijziging is op elk punt kleiner dan een halve meter;
5° de reliëfwijziging strekt niet tot het geheel of gedeeltelijk dempen van grachten of waterlopen.”

Stel uw vraag rechtstreeks aan Inter, het agentschap Toegankelijk Vlaanderen. Alle contactgegevens vindt u onderaan.