Welzijn van dieren bij traditionele volksgebruiken met dieren
De algemene dierenwelzijnswet van 14 augustus 1986 is steeds van kracht.
Er is verder geen specifieke wetgeving bij traditionele volksgebruiken met dieren
De lokale politie is bevoegd voor toezicht en eventuele vaststelling van overtredingen. Bij twijfel kan advies worden ingewonnen bij de dienst Dierenwelzijn.
In Vlaanderen bestaan er nog vele verschillende volksfeesten met eigen tradities. Door de innige band tussen mens en dier spelen dieren vaak een prominente rol in de gebruiken, feesten en sport en spel. Gekende voorbeelden zijn jaarmarkten, vinkenzetten, hanenkraaien, garnaalvisserij te paard enz. Aan dieren werden dikwijls bovennatuurlijke krachten toegeschreven, zowel ten goede als ten kwade. Ze speelden een rol in de symboliek van vruchtbaarheid, sterven en wedergeboorte of wisseling van de seizoenen.
Veranderde tijden
Vele eeuwenoude tradities met dieren zijn de laatste decennia verdwenen, bv. ezelskoersen. Andere tradities pasten zich aan, niet alleen aan de veranderende tijdsgeest, maar ook aan de wetgeving. Het gansrijden gebeurde bijvoorbeeld oorspronkelijk met levende ganzen. Vanaf de eerste dierenbeschermingswet van 1929 werd gebruik gemaakt van een dode gans en tegenwoordig met een via inspuiting geëuthanaseerde gans. Houtem Jaarmarkt nam verregaande maatregelen om het welzijn, de huisvestiging en de veiligheid van de dieren te waarborgen. Nog andere tradities vervingen de levende dieren door pluchen exemplaren, bv. het kattenknuppelen of –gooien.
In dialoog bij gebruik dieren
Waar nog dieren gebruikt worden, gaan gemeentebesturen best op voorhand in dialoog met organiserende verenigingen om erfgoed en dierenwelzijn met elkaar te verzoenen en commotie tijdens het feestgebeuren te vermijden.
Het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG)(opent in nieuw venster) kan hierbij een bemiddelende en begeleidende rol spelen.