Stemrecht en stemplicht bij verkiezingen
Wie stemgerechtigd is in België, moet ook deelnemen aan de verkiezingen. Met deelname aan de verkiezingen wordt bedoeld:
- zich begeven naar het stemlokaal
- het stemhokje binnentreden
- een stem uitbrengen (dat kan ook een blanco stem zijn)
- het stemhokje verlaten
- en het stembiljet in de stembus stoppen (bij digitale stemming met stemcomputers komt er ook het scannen van het stembiljet bij).
Als u weigert het stemhokje binnen te gaan, wordt u genoteerd als ‘afwezige kiezer’.
Op Vlaanderenkiest.be leest u hoe u geldig kunt stemmen tijdens de lokale en provinciale verkiezingen van zondag 14 oktober 2018.
Stemplicht
In België is er stemplicht voor alle Belgen vanaf de leeftijd van 18 jaar, ook al bent u niet in staat om naar het stemlokaal te gaan.
In aanloop naar de verkiezingen krijgt u een oproepingsbrief. Op die brief staat vermeld in welke gemeente en in welk stemlokaal u moet gaan stemmen, alsook de openingsuren van het stemlokaal en wat u naast de brief moet meebrengen (bv. identiteitskaart).
Op voorwaarde dat u een geldige reden hebt om zelf niet aan de verkiezingen deel te nemen, kunt u een volmacht aan een andere kiezer geven. Ook als u zich op de dag van de verkiezingen in het buitenland bevindt moet u een volmacht geven.
Als u als Belg in het buitenland woont, geldt de stemplicht niet automatisch. U moet eerst een aanvraag indienen tot deelname aan de federale en de Europese verkiezingen (als u geen domicilie in België hebt, kunt u sowieso niet deelnemen aan de lokale, provinciale en regionale verkiezingen).
Stemrecht
Als Belg bent u stemgerechtigd als u aan de volgende voorwaarden voldoet:
- U moet minstens 18 jaar zijn, ten laatste op de dag van de verkiezingen (leeftijdsvoorwaarde).
- U mag niet geschorst of uitgesloten zijn van het kiesrecht.
- U moet ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van uw gemeente, ten laatste op de dag dat de kiezerslijst wordt afgesloten (inschrijvingsvoorwaarde).
Stemrecht voor niet-Belgen
Als buitenlander in België kunt u onder bepaalde voorwaarden als kiezer deelnemen aan bepaalde verkiezingen:
- de gemeenteraadsverkiezingen (en stadsdistrictraadsverkiezingen in stad Antwerpen)
- de Europese verkiezingen (als u de nationaliteit hebt van één van de landen van de Europese Unie):
- ofwel stemt u in uw land van herkomst
- ofwel schrijft u zich in op de kiezerslijst van uw gemeente (u mag dan enkel stemmen op de Belgische lijsten).
Niet-Belgen (binnen of buiten de Europese unie) mogen dus niet deelnemen aan:
- de federale verkiezingen
- de regionale verkiezingen
- de verkiezingen voor de provincieraad
- en de rechtstreekse OCMW-raadsverkiezingen in Voeren en in de zes faciliteitengemeenten rond Brussel.
Een EU-onderdaan of niet-Belg van buiten de Europese Unie heeft de keuze al dan niet een aanvraag in te dienen om te mogen stemmen. Zodra hij echter dat stemrecht heeft verkregen, is hij ook verplicht te gaan stemmen.
Wilt u als buitenlander deelnemen aan bepaalde verkiezingen, dan moet u aan de volgende voorwaarden voldoen:
- U moet minstens 18 jaar zijn, ten laatste op de dag van de verkiezingen.
- U mag niet geschorst of uitgesloten zijn van het kiesrecht.
- U moet ingeschreven zijn:
- in het bevolkingsregister of vreemdelingenregister van een Belgische gemeente (uw hoofdverblijfplaats)
- en op de kiezerslijst.
Inwoners van buiten de EU moeten op het ogenblik van de indiening van de aanvraag 5 jaar ononderbroken hun wettelijke hoofdverblijfplaats in België hebben.
Hoe moet ik mij inschrijven als buitenlandse kiezer?
Om u in te schrijven op de kiezerslijst moet u een aanvraagformulier invullen en tijdig indienen. Dat formulier kunt u gratis verkrijgen bij uw gemeentebestuur of downloaden op de verkiezingssite.
- Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 moet u ten laatste op 31 juli 2018 uw aanvraag indienen voor inschrijving op de kiezerslijst.
- Voor de Europese verkiezingen van 25 mei 2014 moest u ten laatste op 28 februari 2014 ingeschreven zijn op de kiezerslijst.
De inschrijving blijft geldig voor de volgende verkiezingen, op voorwaarde dat u aan de kiesvoorwaarden blijft voldoen. Wenst u niet langer deel te nemen aan de verkiezingen, dan moet u schriftelijk afstand doen van uw hoedanigheid als kiezer.
Meer informatie
Meer informatie over stemrecht en stemplicht, volmachten en geldig stemmen vindt u op:
- de website Vlaanderenkiest.be:
- informatie over de lokale en provinciale verkiezingen
- deelname van niet-Belgen aan de gemeenteraadsverkiezingen (EU-onderdanen en niet-Belgen van buiten de EU)
- de website verkiezingen.fgov.be:
Ook interessant
Kunnen Belgen in het buitenland deelnemen aan verkiezingen in België?
Voor alle Belgen geldt de opkomstplicht, ook als u zich op de dag van de verkiezingen in het buitenland bevindt. In dat geval moet u zelf uw stem uitbrengen ofwel een volmacht geven aan een andere stemgerechtigde Belg.
Als u als Belg in het buitenland woont geldt de opkomstplicht niet automatisch. U moet eerst een aanvraag indienen tot deelname aan:
- de federale verkiezingen
- de Europese verkiezingen.
Wie geen domicilie in België heeft, kan niet deelnemen aan de lokale, provinciale en regionale verkiezingen. De federale regering Michel heeft op 26 augustus 2016 beslist om deelname aan regionale verkiezingen ook mogelijk te maken, maar het federaal parlement moet dat voorstel eerst nog goedkeuren met een tweederde meerderheid.
Federale verkiezingen
Als u Belg bent, maar in het buitenland woont, kunt u onder bepaalde voorwaarden deelnemen aan de federale Parlementsverkiezingen. U kunt uw stemrecht alleen uitoefenen:
- als u zich in de consulaire registers hebt laten inschrijven (ten laatste op 31 januari 2014)
- én als u de kiesvoorwaarden vervult.
Pas dan bent u automatisch onderworpen aan de stemplicht.
Vervolgens zal u worden uitgenodigd om een keuze te maken uit vijf procedures:
- de persoonlijke stemming:
- in een Belgische gemeente
- of in de Belgische diplomatieke of consulaire beroepspost (Belgische ambassade of consulaat) waar u bent ingeschreven
- de stemming bij volmacht:
- in een Belgische gemeente
- of in de Belgische diplomatieke of consulaire beroepspost waar u bent ingeschreven
- en de stemming per briefwisseling.
Europese verkiezingen
Belgen die in een andere lidstaat van de Europese Unie wonen, mogen ook deelnemen aan de Europese verkiezingen. Zij kunnen stemmen per brief.
- Eerst moet u een aanvraag indienen bij de Belgische diplomatieke of consulaire post (Belgische ambassade of consulaat - ten laatste op 26 maart 2014).
- In aanloop naar de verkiezingen stuurt het bijzonder kiesbureau bij de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken een stembiljet naar uw adres in het buitenland.
- U brengt uw stem uit op het stembiljet.
- De uitgebrachte stem moet vervolgens in een neutrale retouromslag worden teruggestuurd naar het bijzonder kiesbureau.
Meer info
Op de website Verkiezingen.fgov.be vindt u meer informatie over de voorwaarden en de stemprocedure voor Belgen die in het buitenland willen deelnemen aan verkiezingen.
Ik heb mijn oproepingsbrief verloren/niet ontvangen. Wat moet ik doen?
U moet stemmen in de gemeente waar u ten laatste op 1 augustus 2018 bent gedomicilieerd. Die gemeente moet uw oproepingsbrief versturen ten laatste 15 dagen voor de start van de verkiezingen. Als u na 1 augustus bent verhuisd, dan wordt de oproepingsbrief verzonden naar uw vorige adres.
Hebt u geen oproepingsbrief ontvangen of bent u uw oproepingsbrief kwijt? Dan kunt u een duplicaat aanvragen bij de dienst Bevolking van uw gemeente. U kunt er tot op de dag van de verkiezingen terecht voor een duplicaat. Op deze oproepingsbrief wordt ‘DUPLICAAT’ vermeld door het gemeentebestuur.
U hebt geen oproepingsbrief en geen duplicaat
Als u op de kiezerslijst staat ingeschreven, mag het kiesbureau u tot de stemming toelaten, zelfs als u geen oproepingsbrief bij hebt. Maar dit kan enkel op vertoon van uw identiteitskaart.
Contacteer de dienst Bevolking van uw gemeente voor meer informatie.
U hebt op de dag van de verkiezingen geen identiteitskaart
Bij verlies van uw identiteitskaart moet u onmiddellijk aangifte doen bij de politie. De politie geeft u een voorlopig bewijs van identiteit. Dat document volstaat om te kunnen stemmen.
Contact
Dienst Verkiezingen
- Adres
- Dienst VerkiezingenPark AtriumKoloniënstraat 111000 BrusselBelgië
- Telefoon
- 02 518 21 31
- Fax
- 02 210 10 31
- Website