Opleiding systeemtheoretische Psychotherapie

• Opleidingscheques
• Vlaams opleidingsverlof
• Vlaams opleidingskrediet

Aantal uren: 516 uur

• Specifieke voorwaarden per opleidingsincentive

  Elke opleidingsincentive heeft zijn eigen specifieke voorwaarden om te bepalen of u recht heeft. Kijk na of u voldoet aan de voorwaarden van de opleidingsincentive waarvan u gebruik wil maken (Vlaams opleidingsverlof ((opent in nieuw venster)), Vlaams opleidingskrediet ((opent in nieuw venster)) en [opleidingscheques voor werknemers](https://www.vlaanderen.be/opleidingscheques-voor-werknemers ((opent in nieuw venster))

• Opleidingscheques: beperkende voorwaarde opleidingsniveau

  Deze opleiding kan u betalen met een opleidingscheque. Bent u hooggeschoold (u behaalde een graduaats-, bachelor- of masterdiploma)? Dan kan dat enkel als u een ‘attest loopbaanbegeleiding’ heeft van maximaal 6 jaar oud. In dit attest verklaart een loopbaanbegeleider dat de opleiding noodzakelijk is voor de uitvoering van uw persoonlijk ontwikkelplan (POP). De werkgever noteert dan de opleidingscode ODB-P00001 in de terugbetalingsaanvraag.

• Opleidingskrediet: beperkende voorwaarde opleidingsniveau

  Beschrijving: Deze opleiding kan je volgen met Vlaams opleidingskrediet. Hou er wel rekening mee dat u deze opleiding enkel mag volgen als u een ‘attest loopbaanbegeleiding’ heeft van maximaal 6 jaar oud. In dit attest verklaart een loopbaanbegeleider dat de opleiding noodzakelijk is voor de uitvoering van uw persoonlijk ontwikkelplan (POP).

• 1ste jaar: Basis | ODB-0001328-001 | 126 uur

  In dit onderdeel krijg je zicht op de ontwikkeling van de systeemtheorie, de verschillende systeemtheoretische benaderingen, de belangrijkste concepten daarin en het onderscheid tussen relationele en intrapsychische ingangen. Je leert het verschil tussen ‘traditionele’ postmoderne en de sociaal constructionistische benaderingen in de systemische psychotherapiepraktijk. Je verkent de impact van een sociaal constructionistische benadering (en de verschillende deelbenaderingen hierin) op je manier van kijken en werken met cliënten. Je ervaart wat het betekent om een ‘systeemtheoretische bril’ te hanteren en staat stil bij de effecten daarvan op therapeutische gesprekken en de eigen positionering. In dit onderdeel word je getraind in systemische diagnostiek en het formuleren van relationele en contextuele hypotheses, ook bij psychiatrische problematiek, waarbij je de bruikbaarheid daarvan voor het therapeutisch veranderingsproces aftoetst. Je leert ook om diverse individueel geformuleerde problemen, zoals psychopathologie, in context en relaties te plaatsen en om de gevoelens, opvattingen, het handelen en het zelfbeeld van mensen in relationele, culturele en sociaal-maatschappelijke samenhangen te begrijpen.In dit onderdeel krijg je zicht op de ontwikkeling van de systeemtheorie, de verschillende systeemtheoretische benaderingen, de belangrijkste concepten daarin en het onderscheid tussen relationele en intrapsychische ingangen. Je leert het verschil tussen ‘traditionele’ postmoderne en de sociaal constructionistische benaderingen in de systemische psychotherapiepraktijk. Je verkent de impact van een sociaal constructionistische benadering (en de verschillende deelbenaderingen hierin) op je manier van kijken en werken met cliënten. Je ervaart wat het betekent om een ‘systeemtheoretische bril’ te hanteren en staat stil bij de effecten daarvan op therapeutische gesprekken en de eigen positionering. In dit onderdeel word je getraind in systemische diagnostiek en het formuleren van relationele en contextuele hypotheses, ook bij psychiatrische problematiek, waarbij je de bruikbaarheid daarvan voor het therapeutisch veranderingsproces aftoetst. Je leert ook om diverse individueel geformuleerde problemen, zoals psychopathologie, in context en relaties te plaatsen en om de gevoelens, opvattingen, het handelen en het zelfbeeld van mensen in relationele, culturele en sociaal-maatschappelijke samenhangen te begrijpen. In dit onderdeel breng je eigen casuïstiek in waarbij je op overzichtelijke wijze leert het probleem in kaart te brengen vanuit een systemisch perspectief en jezelf traint om een supervisievraag te formuleren en een casus te presenteren onder andere middels een genogram. Speciale aandacht gaat naar de opbouw van een therapeutische werkrelatie en het creëren van een veilig context voor cliënten om te spreken. Je oefent met systemische diagnostiek en met het formuleren van relationele en contextuele hypotheses die passend zijn voor de betreffende cliënten en voor het therapeutisch proces.

• 2de jaar: Verdieping | ODB-0001328-002 | 120 uur

  In dit onderdeel krijg je een visie op gezin en ouderschap aangereikt. Je krijgt zicht op de veelvormigheid van gezinsorganisaties (bijvoorbeeld NSG, eenoudergezinnen, extended families, gezinnen met twee moeders/vaders, adoptiegezinnen, pleegezinnen etc.) en de betekenis daarvan voor de ervaring en onderlinge relaties van gezinsleden. Tijdens de opleidingsdagen worden specifieke thema’s belicht, zoals psychopathologie in gezinnen, problemen in hechtingsrelaties, geweld, vechtscheidingen en multi-stressed gezinnen. Je leert complexe systeemdynamiek en de intergenerationele en sociaal-culturele inbedding daarvan te taxeren (systemische diagnostiek), beslissingsdialogen met gezinnen te voeren, een vertrouwensrelatie op te bouwen met meerderen, en tegelijkertijd methodisch aan te sluiten op de taal van kinderen/jongeren en volwassenen. Je oefent je in het spreken met gezinnen en ouders, en het omgaan met hevige emoties, conflicten, negaties en aarzelingen en het vasthouden van een systemische basisattitude. Tijdens dit onderdeel wordt ingezoomd op je vaardigheid om een systemisch therapeutisch proces in de steigers te zetten en vast te houden. Je kiest een casus (gezin, (ouder)paar, individu) en volgt dit proces gedurende minimaal 5 gesprekken. Dat wil zeggen dat je van alle gesprekken video-opnames maakt. Deze tussentijds (dus voor het volgende therapiegesprek) bekijkt en analyseert. Je let daarbij op de wijze waarop je vragen stelt en hypotheses toetst, intervenieert en methodieken inzet. Je let ook op eigen blokkades, gevoeligheden, patronen en eigen krachten als systemisch psychotherapeut. Met deze reflecties probeer je dingen in de volgende therapiesessie uit (bijvoorbeeld een andere stijl, nieuwe methodieken of andere hypotheses, vragen van feedback van cliënten). Je reflecteert vervolgens over de therapeutische effecten daarvan met behulp van de video-opname.
  Tijdens de supervisiebijeenkomsten toon je een deel van de video-opname, waar je de meeste vragen over hebt. Je bereidt je supervisievraag en de casusvoorstelling voor aan de hand van opnames van de sessie.

• 3de jaar: Specialisatie | ODB-0001328-003 | 144 uur

  In dit onderdeel gaan we dieper in op wat het betekent als een of meerdere gezinsleden een diagnose hebben of kampen met een of andere vorm van individuele kwetsbaarheid. Je leert hoe je de individuele kwetsbaarheid vanuit een systeemtheoretisch perspectief kan (blijven) begrijpen. Je bouwt daarmee verder op hetgeen je in vorige onderdelen is aangereikt en je verdiept je kennis van en kunde in het systeemtheoretisch en psychotherapeutisch interveniëren bij psychopathologische en psychiatrische problematiek. Aangezien relaties hierbij vaak onder druk staan, er sprake is van onder- of over-betrokkenheid van direct betrokkenen, zijn settingwissels (met wie spreek je over wat, waarom en wanneer?) zowel een precaire als een noodzakelijke interventie. In dit onderdeel krijg je zowel methodische als theoretische handvatten voor dergelijke settingwissels. Je oefent met indicaties stellen voor het veranderen van setting en het maken van settingkeuzes, waarbij je rekening houdt met specifieke psychopathologische en relationele problematiek en de onderwerpen die besproken moeten en kunnen worden. Je leert een creatieve ruimte te initiëren als het therapeutisch spreken en luisteren stokt en krijgt daarbij een arsenaal aan creatieve systemische interventies en methodieken aangereikt die je in verschillende fases van het proces kunt gebruiken (bijvoorbeeld circulaire bevraging, interviewmethodieken, de open dialoogbenadering, werken met getuigen, methodiek ‘spreken over spreken’, visualisaties). Je leert daarbij de rode draad en doelgerichtheid vast te houden en te reflecteren op je eigen therapeutische rol en positie. In dit onderdeel breng je eigen casuïstiek, met name die casussen waar sprake is van complexe problematiek (bijvoorbeeld psychiatrische problemen bij een of meerder systeemleden, vermoedens van misbruik of mishandeling, suïcidaliteit …). Vaak spelen hierbij afwegingen over de setting (met wie spreek ik en wanneer). Je wordt uitgenodigd om tijdens de supervisie een gesprekssetting in te brengen waarbij je jezelf minder comfortabel voelt (bijvoorbeeld gezin met jonge kinderen, paar…).
  Je bereidt je casus en supervisievraag voor (opnames en transcripties). Je presenteert je casus en verwerkt de feedback uit de supervisie in een supervisieverslag. Er wordt onder andere gelet op hoe je ook bij complexe individuele en/of systeemproblematiek een systemische positionering en een systemische manier van kijken en werken kan blijven vasthouden.

• 4de jaar: Consolidatie | ODB-0001328-004 | 126 uur

  In dit onderdeel wordt ingezoomd op structuren, dynamiek, communicatieprocessen en ontwikkelingsfasen in partnerrelaties. Startpunt in dit onderdeel is de leerervaring (persoonlijk onderzoek) waarbij eigen ervaringen met, normen en opvattingen over partnerschap en relatiebeleving (gekaderd binnen dominante sociale discours op partnerrelatie, gender en intimiteit) worden verbonden met de therapeutische praktijk. Ook de inbedding van de partnerrelatie binnen inter-familiale, sociaal-maatschappelijke en culturele contexten komt aan bod. Specifieke thema’s in de partnerrelatie worden uitgewerkt (o.a. psychopathologie, misbruik en geweld, seksualiteit, heftige emoties, ontrouw, geheimen, genderthema’s). Verschillende modellen uit het werkveld, met name the vulnerability cycle van Scheinkman, narratief werken met paren, emotionally focused couple therapy, en solution focused couple therapy, worden geïntegreerd in een systeemtheoretische visie op therapie met paren. Dit opleidingsonderdeel focust op de relationele impact van trauma, PTSS, verlieservaringen, complexe verwerkingsprocessen en de effecten daarvan waaronder dissociatie en onverklaarde lichamelijke klachten. Een systemische visie op het werken met trauma en op traumaverwerking wordt geplaatst naast intrapsychische en neurobiologische benaderingen en traumadiagnostiek. Je leert enkele wetenschappelijke onderbouwde systemische en narratieve benaderingen. Je wordt getraind te spreken met een gezin, paar en individu over moeilijke en beladen thema’s en om daarbij een systemische ingang vast te houden. Ook het maken van een gefundeerde afweging voor rechtstreeks en onrechtstreeks werken met trauma en wie bij de therapeutische gesprekken betrokken kan/moet worden, zijn belangrijke thema’s. Er wordt bijzondere aandacht geschonken aan traumaspecifieke lichaamsreacties en de effecten daarvan op het zelfbeeld, gevoelens van de betrokkenen en hun omgeving. Je leert de specifieke complexiteiten in de samenwerkingsrelatie met ernstig gekwetste mensen en hun context te detecteren en te hanteren en om te gaan met eigen geraaktheden die opduiken in een therapeutisch proces met ernstig gekwetste mensen. In dit onderdeel krijg je systeemtheoretische handvatten en methoden voor het werken met psychotherapeutische paar/ouder/gezins/netwerkgroepen (o.a. in de psychiatrie/verslavingszorg/ jeugdhulpverlening) en met groepen of teams van professionelen. Je krijgt zicht op complexe groepsdynamiek en weerstand. Bestaande evidence based praktijken worden onder de loep genomen en je leert deze gebruiken. Er wordt ruim aandacht geschonken aan je meerzijdige empathische houding en dialogerende en psychotherapeutische positionering, aan je stijl (practice what you preach) en het creëren van een veilige context in verschillende soorten groepen (open/gesloten, gestructureerd/procesmatig). Je krijgt systemische methoden en ingangen die ook ingezet kunnen worden in een intervisie- of supervisiecontext en in een teamconsult. In dit supervisiedeel breng je eigen casuïstiek waarbij je onder andere reflecteert op impasses, duivelse spiralen en parallelprocessen tussen cliënten en omgeving, tussen cliënten en hulpverleners, tussen hulpverleners etc. Je zoekt naar therapeutische mogelijkheden om deze dynamieken te doorbreken, passend bij je eigen cliëntpraktijk en werkcontext. Je vertrekt van je innerlijke dialoog en hoe je deze bespreekbaar kunt maken ten bate van het therapeutische proces. Je wordt tijdens de supervisie uitgedaagd om de eigen therapeutische stijl onder woorden te brengen en te reflecteren op wat dit betekent voor concrete casussen en gesprekken met cliënten. Hierbij wordt ook de invloed van de werkcontext op je functioneren en positionering meegenomen (contextuele reflectie).