PFAS-luchtmetingen in Zwijndrecht en omgeving
Rond de 3M-fabriek en de Oosterweelwerf verzamelen verschillende meetstations voortdurend informatie over fijnstof en PFAS in de lucht. Op deze pagina vindt u onder andere informatie over waar en wat we juist meten, de gedetailleerde meetresultaten en acties die de overheid neemt na verhoogde meetresultaten.
Meetnet: waar en wat meten we in de buurt van 3M?
PFAS-meetnet en fijnstofmeetnet
De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) meet de PFAS-luchtverontreiniging sinds juni 2021, in samenwerking met VITO. Op basis van het principe ‘de vervuiler betaalt’, valt sinds 2023 een deel van de metingen onder het beheer van 3M. Ook het bedrijf laat die uitvoeren door VITO.
We meten:
- PFAS die we inademen (nl. concentratie in de lucht) in periodes van gewoonlijk twee weken
- PFAS die neerkomt in de omgeving (nl. bulkdepositie) in periodes van gewoonlijk vier weken
Na bemonstering voert VITO de analyse uit. De VMM valideert en publiceert tenslotte de data. Het kan dus even duren vooraleer we zicht hebben op de mate van luchtverontreiniging.
Om de verspreiding van stof dat mogelijk verontreinigd is met PFAS toch tijdig tegen te houden, monitoren we continu de hoeveelheid fijn stof in lucht op 5 plaatsen rond de Oosterweelwerf. Sinds 16 december 2023 monitort 3M ook fijn stof aan haar terreingrenzen. Beide fijnstofmeetnetten(opent in nieuw venster) maken snelle en gerichte actie mogelijk. De resultaten zijn in real time te volgen op de VMM-website(opent in nieuw venster).
Onderstaande figuren geven een overzicht van de meetplaatsen voor PFAS en fijn stof in Zwijndrecht en omgeving alsook op het 3M-terrein.
Toetsingskader: wanneer zit er te veel PFAS in de lucht?
Momenteel bestaat er geen wettelijk toetsingskader voor de evaluatie van PFAS in lucht. Ook het gezondheidskundig toetsingskader ontbreekt.
Onderzoek is lopende om die zaken op te lossen.
Voor PFAS in zwevend stof hanteren we wel een tijdelijke toetsingswaarde voor langdurige blootstelling aan de som van 4 PFAS-verbindingen (PFOS, PFOA, PFNA en PFHxS), namelijk: 0,4 ng EFSA-PFAS/m³. De afleiding daarvan vindt u terug in het eindrapport van het eerste PFAS-onderzoek.
Aangezien het gaat over chronische blootstelling, evalueren we deze toetsingswaarde op jaarbasis. Ligt de jaargemiddelde EFSA-PFAS concentratie in woongebied hoger dan 0,4 ng/m³? Dan verwacht men een verhoogd risico op gezondheidsklachten.
Lees meer over gezondheidsrisico’s van PFAS.
Resultaten: PFAS in omgevingslucht
Algemene vaststellingen
- Op alle locaties zijn PFAS meetbaar in de omgevingslucht.
- Hoewel op de landelijke achtergrondlocatie in Dessel PFAS worden gedetecteerd in depositie, is de concentratie ervan in zwevend stof minimaal.
- Concentraties en depositiefluxen zijn het hoogst nabij puntbronnen (bv. 3M) en nemen sterk af met toenemende afstand.
- De hoge concentraties aan EFSA-PFAS (bv. PFOS) nabij en op het 3M-terrein zijn van historische aard.
- De EFSA-PFAS concentraties in gasfase dragen relatief weinig bij aan de totale EFSA-PFAS concentraties in de omgevingslucht (= zwevend stof + gasfase).
- De concentraties en aanvoer van PFAS variëren sterk in tijd, ruimte, samenstelling en naargelang de weersomstandigheden.
Voor meer gedetailleerde informatie kan u terecht op vmm.be(opent in nieuw venster) waar luchtmetingen van de voorbije jaren besproken worden. Voor een volledig overzicht kan u ook terecht bij de PFAS-verkenner(opent in nieuw venster) waar luchtmetingen driemaandelijks geactualiseerd worden.
Onderstaande tabellen geven meer informatie over de EFSA-PFAS-waarden per meetperiode, nl. de gemiddelden van voorbije jaren (blauw) en het huidige jaar (zwart). Onder normale omstandigheden worden onderstaande tabellen maandelijks geactualiseerd, bij verhoogde meetresultaten gebeurt dit zo snel mogelijk.
Vaststellingen in periodes met hogere PFAS-concentraties
Periode van 18 mei tot 15 juni 2023
In de periode van 18 mei tot 15 juni werden er in de Neerstraat verhoogde PFOS-concentraties gemeten in zwevend stof. Hieronder vindt u meer informatie over de oorzaken en gevolgen.
Meer informatie
Algemeen
Overzicht van de meetresultaten:
- DOV – geografisch overzicht van PFAS verontreiniging in Vlaanderen(opent in nieuw venster)
- VMM – resultaten PFAS in zwevend stof(opent in nieuw venster)
- VMM – resultaten PFAS in depositie(opent in nieuw venster)
Die data die worden weergegeven op bovenstaande webpagina’s worden gewoonlijk driemaandelijks geactualiseerd.
Overzicht van de rapporten:
- Onderzoek naar PFAS in zwevend stof (juli - september 2021) – Tussentijdsrapport(PDF bestand opent in nieuw venster)
- Onderzoek naar PFAS in depositie (augustus - oktober 2021) – Tussentijdsrapport
- Onderzoek naar PFAS in zwevend stof en depositie (juli 2021 - januari 2022) – Eindrapport
Overzicht van de infosessies:
- Infoavond Zwijndrecht: PFOS in lucht en verstrengde maatregelen voor 3M (26/09/23)