Nieuw kader om toegankelijkheidsregels bij (her)bouw van publieke gebouwen te verscherpen

Bij de nieuwbouw of renovatie van een publiek toegankelijk gebouw moet voldaan worden aan een aantal toegankelijkheidsregels. Publiek toegankelijke gebouwen zijn gebouwen zoals gemeentehuizen, sportcentra, eet- en drinkgelegenheden of handelszaken. Een evaluatie uit 2019 toonde aan dat de huidige wetgeving amper wordt nageleefd. Architecten geven aan over te weinig kennis te beschikken om de regelgeving correct toe te passen in hun ontwerpen. Ook omgevingsambtenaren zeggen over te weinig expertise en tijd te beschikken om de ingediende bouwplannen te toetsen aan de complexe toegankelijkheidsregels. Nochtans zijn deze regels van groot belang. Toegankelijkheidsregels zorgen ervoor dat mensen met een handicap zich vlot en zonder drempels doorheen het gebouw kunnen begeven. Door bijvoorbeeld voldoende brede deuren en gangen te voorzien of voldoende opstelruimte voor mensen in een rolstoel om deuren zelfstandig te kunnen openen

Tot hiertoe werden de toegankelijkheidsnormen vaak niet gevolgd in de bouwaanvraag, werd er toch een vergunning gegeven en stond men voor voldongen feiten eens het gebouw was gerenoveerd of neergezet. Om dure ingrepen achteraf te vermijden zal in de toekomst elk bouwdossier van een publiek toegankelijk gebouw een toegankelijkheidsverslag van een geaccrediteerd verslaggever moeten bevatten. Deze verslaggever kijkt na of de wetgeving correct werd toegepast in de plannen. Inter, het Agentschap Toegankelijk Vlaanderen zal deze verslaggevers opleiden en accrediteren. Een manier van werken, vergelijkbaar met het moeten voldoen aan de energieprestatienormen, door de opmaak van een EPB-verslag.

Bart Somers, Vlaams minister van Samenleven: “Als je zelf niet in een rolstoel zit, of een bepaalde handicap niet ervaart, sta je er vaak weinig bij stil hoe moeilijk en frustrerend het is als je telkens opnieuw op drempels stoot. Het is essentieel dat mensen met een beperking volwaardig kunnen deelnemen aan onze samenleving. Daarom moeten we alle mogelijke barrières wegwerken. Duidelijke regels, stimuleren van kennisdeling én beter toezicht. Toegankelijkheid moet de norm worden”.

De regelgeving is vandaag uiterst complex en het is niet altijd even duidelijk of een bepaald project nu wel of niet aan de normen moet voldoen. Tegelijk hebben beide ministers vastgesteld dat bepaalde, kleinere gebouwen helemaal niet moeten voldoen aan de normen. Vandaag moet een winkel of een dokterskabinet kleiner dan 150 m² bijvoorbeeld niet aan de toegankelijkheidsregelgeving voldoen. Terwijl het bij deze gebouwen net essentieel is dat ze toegankelijk zijn voor mensen met een handicap.

Ook moeten kantoren en bedrijven volgens de huidige regelgeving enkel toegankelijk zijn wat betreft de “publieke” delen (bv. inkom, receptie, sanitair voor bezoekers, …) terwijl geen normen gelden voor lokalen voor werknemers. De toegang van mensen met een handicap tot arbeidsplaatsen wordt bijgevolg niet gegarandeerd. Dit onderscheid gaat er in de nieuwe regels uit.

Bart Somers: “Het belang van toegankelijkheid kan niet voldoende worden onderstreept. Het gebrek aan toegankelijke gebouwen zorgt dat sommige mensen worden uitgesloten. Waar ik naartoe wil is dat bij het ontwerpen van een gebouw toegankelijkheid de norm wordt, dat architecten worden doordrongen van het belang.”

Wendy Metten, algemeen directeur Inter: “Het Vlaams agentschap Inter - Toegankelijk Vlaanderen juicht deze verscherpte aandacht voor toegankelijkheid toe. Toegankelijkheid moet een kwaliteitsvoorwaarde zijn bij het uitreiken van een vergunning. Ons team van experts zal een belangrijke rol opnemen door architecten op te leiden tot geaccrediteerde verslaggevers en advies te geven bij afwijkingsaanvragen. Met deze regeling zetten we samen een mooie stap naar een samenleving waar #IedereenOveral kan meedoen.”

De Vlaamse Regering legt hiermee de krijtlijnen van de nieuwe toegankelijkheidsregelgeving vast. Het is niet zo dat deze nieuwe procedure meteen morgen in werking treedt. De basisprincipes moeten nu verder omgezet worden in effectieve regelgeving, er moeten ondersteunende instrumenten ontwikkeld worden en een opleidingstraject opgezet voor de erkenning van de toegankelijkheidsverslaggevers.

Het is de ambitie van beide ministers om de regelgeving nog deze regeerperiode klaar te hebben.