Stadsvernieuwing - toegekende subsidies 2022

Kijken we eerst naar de projectsubsidies stadsvernieuwing, dan zien we dat drie projecten geselecteerd werden. Om te beginnen Sint-Niklaas: een van de 5 strategische werven die het stadsbestuur van Sint-Niklaas wil realiseren in deze bestuursperiode is de herontwikkeling van de fabriekspanden van het gekende Nobels-Peelman. De stad wil de verwaarloosde site omvormen tot een bruisende en kwalitatieve werk-, leer- , experimenteer- en ontmoetingsomgeving en een circulaire en sociale broedplaats, met de naam Cocon. De stad krijgt hiervoor een subsidie van 2 miljoen euro.

Tweede laureaat is de stad Diest: de herbestemming van de citadel in Diest is een complex maar veelbelovend project, met een gevarieerd stedelijk programma, met een grote betekenis voor de schaal van de stad. De toegekende subsidie van 2 miljoen zal worden aangewend voor de renovatie en invulling van de courtines (verbindingsmuren). Dit moet garanderen dat het erfgoed in stand gehouden wordt en dat er al een eerste dynamiek ontstaat op de site, waaruit de verdere ontwikkeling kan groeien.

Ten derde is er de Abattoir-site in Anderlecht, ingediend door de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Dit project maakt deel uit van een langlopende stadsontwikkeling op een cruciaal knooppunt in Brussel. De Slachthuizensite kent een postindustriële ontwikkeling tot voedsel-hub in Brussel, dichtbij het Zuidstation.

In dit project ligt de focus op de realisatie van een openbaar zwembad, met maximale energetische integratie. De toegekende subsidie bedraagt 3.440.000 euro.

De stad Antwerpen ontvangt een subsidie van 90.000 euro voor een sociaal-ruimtelijk concept voor het bekende Sint-Jansplein dat rekening houdt met de bestaande sociale dynamieken en dat twee schaalniveaus kan verzoenen. Het nieuwe Sint-Jansplein moet ruimte bieden zowel aan de buurt als aan de stad: een sociaal-ruimtelijke strategie waar een laag van kleinschalig ontmoeten, ondernemen en lokaal groen wordt toegevoegd aan het huidige stedelijk programma als grootschalige evenementenplek, markt en mobiliteitshub.

Ook de stad Gent krijgt 90.000 euro voor een studie rond openleggen van de Oude Lievegang in de wijk Sluizen-Tolhuis-Ham. Het gaat hierbij over meer dan de milieutechnische aspecten van het openleggen van een waterloop, maar ook over de sociale, recreatieve, historische en economische mogelijkheden hiervan. Daarbij is het creëren van verblijfs- en ontmoetingsruimte tussen de gescheiden 19e eeuwse gordelwijken Rabot-Blaisantvest en Sluizeken-Tolhuis-Ham zeer belangrijk, alsook ruimte voor water als instrument tegen klimaatopwarming, droogte en wateroverlast.

Drie andere steden krijgen een conceptsubsidie van 60.000 euro:

• De stad Leuven vraagt ondersteuning voor ontwerpend onderzoek in de klimaatwijk Ter Elst in Heverlee, met het oog op onder meer een natuurinclusieve heraanleg van het openbaar domein en de private (voor)tuinen; de concretisering van de nodige publieke en private investeringen, gekoppeld aan het onderzoek naar een efficiënte publiek-private samenwerkingsvorm en ondersteuning in de regie, waarmee het concept ook in andere Leuvense tuinwijken ingang kan vinden.
• Oostende wil inzichten verwerven rond de toepasbaarheid van het concept Woonvelden, een vrije vertaling van het concept ‘Superblock’ in Barcelona en zien op welke manier dit concept schaalbaar is naar de wijk Westerkwartier? De studie moet doen nadenken over de betekenis van de schaal van de buurt in de werking van de stad.
• Roeselare, tot slot, wil met Academie+ een nieuwe academiecampus realiseren op de site De Spil, een plek waar kruisbestuiving tussen de verschillende domeinen (muziek, woord, dans en beeld) ontstaat met focus op drempelverlaging bij de leerlingen. Zo ontstaat een centrumplek waar creatieve en innoverende stedelijke academies vanuit hun eigen identiteit sterk kwaliteitsvol kunstonderwijs aanbieden en waar het fysiek samenleven door middel van een verbindend, vernieuwend maar vooral een stedelijk en gemeenschappelijk verhaal centraal staat.

Het thema van de oproep naar thematische stadsvernieuwingsprojecten in 2022 was “De verbindende stad – het nieuwe ontmoeten”, met andere woorden op investeringen in de publieke ruimte die het ontmoeten op een vernieuwende manier stimuleren. De focus lag daarbij op buurten en wijken waar er weinig interactie is tussen verschillende doelgroepen en waar de nood aan een versterkt netwerk groot is. Vier projecten worden beloond voor hun innovatieve visie:

• Het project ‘Antwerpen, BYPASS Museum-Middelheim-Ziekenhuis: co-creatie van een verbindingsplek’ krijgt een projectsubsidie van 354.000 euro. BYPASS is een samenwerkingsverband tussen het Middelheim museum, het – ziekenhuis, de stad en de Universiteit Antwerpen, met als doel een sterkere sociale infrastructuur te creëren en te piloteren met nieuwe vormen van participatie, community building en kennisdelen. Het project beoogt niet alleen een fysieke verbinding, maar wil inhoudelijk, structureel en sociaal verbinden. Met deze aanvraag om een BYPASS wil het Middelheimmuseum zijn unieke combinatie van kunst en park in zetten om een bijdrage te leveren aan het mentale en fysieke welzijn van zowel de patiënten van het naburige ziekenhuis, als de bezoekende burgers.
• De stad Genk krijgt een subsidie van 400.000 euro voor het creëren van verschillende overdekte constructies in de publieke ruimte die buurtverbindende activiteiten mogelijk maken, ‘collectieve verbindende landschappen’, om de sociale cohesie in de sociale woonwijk Kolderbos te versterken. Die collectieve verbindende landschappen koppelt Genk aan duurzaamheid en veiligheid (wateropvang, zonne-/groen-/mosdaken,…). Bewonersparticipatie, laagdrempeligheid, sociale ontmoeting en verbinding zijn hierbij kernelementen. Kolderbos streeft naar een positieve herkenbaarheid waardoor de wijk aantrekkelijker wordt en zo haar positie binnen het sociale weefsel van Genk versterkt. - - - De stad Roeselare wil haar stationsgebouw en -plein omvormen tot een plek waar ruimte is voor ‘het kleine ontmoeten’. Het doet dit door enerzijds te focussen op talentontwikkeling als hefboom tot verbinding in het stationsgebouw en anderzijds meer ‘verblijvers’ in de stationsomgeving te verzekeren door een zachter stationsplein in te richten. De stad beschouwt het plein als dé verbinding tussen de verschillende stadsdelen, maar stelt vast dat tegenwoordig de omgeving louter als transitplek wordt gebruikt met weinig interactie tussen bewoners, bezoekers en gebruikers. De leegstand in het stationsgebouw wil de stad aanpakken door onder meer de jongerenwerking van partner ARhus (stadsbibliotheek met community werking) onder te brengen in het gebouw waar het laagdrempelige vrijetijdsbesteding zal aanbieden, waar jongeren nieuwe vaardigheden kunnen aanleren en zichzelf kunnen ontplooien. Ook kunnen creatieve ideeën en ondernemingszin steun vinden in het stationsgebouw, via de co-workingspace die er onderdak zal krijgen. De stad ontvangt hiervoor 246.000 euro.
• Turnhout wil een proefproject met mobiele buurthuizen opstarten in woonwijk Den Brand. Dit is een wijk die in transitie zit, waarbij de hele sociale woonwijk wordt gerenoveerd. Het mobiel modulaire buurthuis biedt een antwoord op de nood aan een centrale ontmoetingsplaats in wijken in transitie. Aansluitend biedt het de outreachende werking een herkenbare en vaste plaats om met een buurt te connecteren. Het geeft mogelijkheid tot experimenteren met verschillende soorten dienstverlening, van het lokaal bestuur of andere partners, om in te spelen op de concrete noden van de specifieke buurt. De units bieden voldoende ruimte om binnenin te focussen op de domeinen ontmoeten, welzijn en spelen. Na een vooraf vastgestelde periode kan het buurthuis verplaatst worden naar een andere wijk om daar opnieuw dienst te doen. De stad krijgt hiervoor 200.000 euro.