Woordenboeken
- algemene woordenboeken
- afkortingenwoordenboeken
- beeldwoordenboeken
- dialectwoordenboeken
- etymologische woordenboeken
- neologismenwoordenboeken
- rijmwoordenboeken
- sms en ICT
- synoniemen- en betekeniswoordenboeken
- uitspraakwoordenboeken
- woordgebruik
- voorzetsel- en combinatiewoordenboeken
- andere woordenboeken
algemene woordenboeken
De eigentijdse, algemene woordenschat wordt in al haar verscheidenheid beschreven in verklarende woordenboeken. In het ene woordenboek gebeurt dat wat uitvoeriger en gedetailleerder dan in het andere, bijvoorbeeld door naast de definities van de trefwoorden ook informatie op te nemen over de uitspraak, de etymologie en de grammaticale klasse.
|
Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW): http://anw.inl.nl |
Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal (2015, 15e druk, met één jaarabonnement) |
|
Van Dale Groot Woordenboek hedendaags Nederlands (2008, 4e druk) |
|
Prisma handwoordenboek Nederlands (2014, 5e druk) |
|
De grote Prisma Nederlands (2011) |
|
|
Prisma woordenboek Nederlands (2018)
|
Van Dale Pocketwoordenboek Nederlands (2018, 5e editie) |
afkortingenwoordenboeken
|
Afkortingenlijst Vlaamse overheid: |
Internationale afkortingen (2007) |
|
Afkortingen en acroniemen (2005) |
|
Van Dale Afkortingen (2003) |
beeldwoordenboeken
In tegenstelling tot de verklarende woordenboeken, die definities in woorden geven, definieert een beeldwoordenboek woorden aan de hand van afbeeldingen.
Beeldwoordenboeken zijn gericht op terminologie. De informatie is zowel geordend in een alfabetisch register als in thema's zoals Dierenrijk, Communicatie, Nijverheid en industrie, Gezelschapsspelen. In de inhoudsopgave zijn alle thema's, titels en ondertitels opgenomen. Als u bijvoorbeeld bezig bent met een tekst over schepen en de juiste naam voor een bepaald soort zeil zoekt, kijkt u onder het thema Maritiem transport of in het register onder het trefwoord zeil. Op die manier vindt u illustraties van de verschillende soorten zeilen, vergezeld van de juiste naam.
Van Dale Groot beeldwoordenboek Nederlands, English, Français, Deutsch, Español (2016, 4e druk) |
dialectwoordenboeken
Limburgs etymologisch woordenboek. De herkomst van de woorden uit beide Limburgen (2011) |
|
Brabants etymologisch woordenboek. De herkomst van de woordenschat van Antwerpen, Brussel, Noord-Brabant en Vlaams-Brabant (2010) |
|
Brussels Lexicon (2009) |
|
Zeeuws etymologisch woordenboek. De herkomst van Zeeuwse woorden (2007) |
|
Oost-Vlaams en Zeeuws-Vlaams etymologisch woordenboek. De herkomst van de Oost- en Zeeuws-Vlaamse woorden (2005) |
|
West-Vlaams etymologisch woordenboek. De herkomst van West-Vlaamse woorden (2002, 2e druk) |
etymologische woordenboeken
Achter elk woord schuilt een ontstaansgeschiedenis. Die is niet altijd even duidelijk. Zo heeft het toch heel Nederlands klinkende zolder zich door de eeuwen heen ontwikkeld uit het Latijnse woord solarium. De wetenschap die de herkomst en geschiedenis van woorden bestudeert, wordt etymologie genoemd. In een etymologisch woordenboek wordt de ontwikkeling van woorden stapsgewijs in kaart gebracht. Het begint bij de oudste geschreven bronnen in de taal van oorsprong, beschrijft alle tussenstadia en eindigt bij de moderne vorm. Vaak geven ze de oudste vindplaats in het Nederlands.
Etymologische woordenboeken voor dialecten vindt u hierboven in de rubriek dialectwoordenboeken.
Etymologisch woordenboek van het Nederlands (EWN) Etymologisch woordenboek van het Nederlands: A-E (2003) Etymologisch woordenboek van het Nederlands: F-Ka (2005) Etymologisch woordenboek van het Nederlands: Ke-R (2007) Etymologisch woordenboek van het Nederlands: S-Z (2009) Online via een jaarabonnement: www.etymologie.nl/. Kan gratis worden geraadpleegd via www.etymologiebank.nl/. |
|
Etymologisch woordenboek. Onze woorden, hun oorsprong en ontwikkeling (2011, 28e druk) |
neologismenwoordenboeken
De term neologisme wordt gebruikt voor elke vernieuwing in de woordenschat van een levende taal: nieuwgevormde woorden, nieuwe zegswijzen, nieuwe woorden voor nieuwe zaken, nieuwe betekenissen bij bestaande woorden. Neologismen zijn wat hun klankvorm betreft zelden helemaal nieuw. Meestal worden ze gevormd door samenstelling of afleiding van al bestaande woorden, of ze waaien over uit een andere taal.
|
Neoterm: www.nlterm.org/neoterm/index.htm |
Woord van de dag: https://www.taalbank.nl/category/woordvandedag/ |
|
|
Woord van de week: https://www.vlaanderen.be/taaladvies/woorden-van-de-week |
Van Dale Modern nieuwewoordenboek. Van aasgierkapitalist tot zwemboerka en 1248 andere nieuwe woorden (2010) |
|
Van asotaks tot zedenpleger. Tien jaar nieuwe woorden (2009) |
rijmwoordenboeken
Rijmwoordenboeken groeperen rijmwoorden in klankalfabetische volgorde. Ze gaan dus uit van de eindklanken van woorden, niet van de spelling zoals inverte woordenboeken. In een rijmwoordenboek vindt u woorden als astronaut, bout en goud in hetzelfde groepje terug omdat hun eindklanken rijmen.
Rijmwoordenboek: www.rijmwoordenboek.net |
|
Nederlands Rijmwoordenboek (2012, 10e, geactualiseerde druk) |
|
Prisma Rijmwoordenboek (2011, 24e druk) |
sms en ICT
|
Internetwoordenboek: www.internetwoordenboek.nl |
Sms-woordenboek: www.smstaal.nl |
|
Verklarend woordenboek automatisering (2011, 4e druk) |
|
Sms & msn (2009) |
|
Sms-taal ZKWRDNBK (2006) |
synoniemen- en betekeniswoordenboeken
Synoniemen zijn woorden die (ongeveer) dezelfde betekenis hebben. In een synoniemenwoordenboek vindt u voor een bepaald woord een aantal gelijkbetekenende en betekenisverwante alternatieven, meestal gevolgd door een stijl- of registerlabel. Bijvoorbeeld: meisje: meid, griet (informeel), deerne (archaïsch), natel (bargoens), moppie (schertsend, informeel).
Betekeniswoordenboeken zijn verwant aan synoniemenwoordenboeken. Daarin staan de woorden niet in alfabetische volgorde, maar zijn ze volgens betekenisverwantschap in groepjes bijeengebracht. Daardoor zijn betekeniswoordenboeken erg handig als u op zoek bent naar het juiste woord: uit alle thematisch verwante woorden kunt u datgene kiezen wat het meest accuraat uitdrukt wat u bedoelt. Onder een begrip als hutsepot staat bijvoorbeeld: stamppot, labskous, macedoine, boerenkool, olla podrida, moes, couscous, ratatouille, ratjetoe, rats, jachtschotel, paella, risotto, pilau, pizza, tagliatelle, nasi, nasibal, nasigoreng.
uitspraakwoordenboeken
In uitspraakwoordenboeken wordt de uitspraak van Nederlandse woorden weergegeven. Het gewone alfabet schiet daarin tekort. Het Nederlands heeft ongeveer vijftig spraakklanken en de zesentwintig letters van ons alfabet kunnen die niet allemaal even accuraat weergeven. In een woord als hernemen geeft de letter e bijvoorbeeld drie verschillende klanken weer.
Om die gebrekkige weergave te verbeteren werden fonetische alfabetten ontworpen die één klank weergeven door één teken. Met behulp van accent- en lengtetekens wordt geprobeerd de uitspraak zo verfijnd mogelijk weer te geven.
Het Nederlands heeft nooit veel uitspraakwoordenboeken gehad.
Uitspraakwoordenboek (2000) |
|
ABN-uitspraakgids: www.dbnl.org/tekst/paar001abnu01_01 |
woordgebruik
voorzetsel- en combinatiewoordenboeken
Voorzetselwoordenboeken beschrijven hoe voorzetsels gebruikt worden in combinatie met andere woorden.
In een combinatiewoordenboek zijn vaste niet-idiomatische combinaties opgenomen, bijvoorbeeld van een zelfstandig naamwoord met een werkwoord, van een bijvoeglijk met een zelfstandig naamwoord, of van een werkwoord met een bijwoord. Een combinatiewoordenboek is erg handig voor anderstaligen die Nederlands leren en voor mensen die hun taalgebruik willen preciseren, nuanceren of variëren.
Prisma Voorzetsels. Alle manieren om voorzetsels correct te gebruiken (2013, 5e druk) |
|
Combinatiewoordenboek. Nederlandse substantieven met hun vaste verba (2014, 3e, gewijzigde en uitgebreide druk) |
|
Het juiste voorzetsel. Lexicon van het voorzetselgebruik in het Nederlands (1999, 5e druk) |
andere woordenboeken
Hebt u een taalvraag?
-
078 15 20 25
-
zoek de spelling van woorden op Woordenlijst.org