Vanuit het werkveld - de bouwsector, de energiehuizen, BENOvatiecoaches en via herhaaldelijke publicaties in de media – klinken al langer alarmsignalen over tekorten aan aannemers en andere bouwprofessionals, waardoor renovaties vaak lang duren en zelfs het bekomen van offertes lastig is geworden. Voldoende vakmensen in de bouw is een cruciale voorwaarde om de renovatiegolf te doen slagen. Als de vraag naar renovatiewerken fors toeneemt maar het (kwaliteitsvol) aanbod niet volgt, leidt dit tot hogere investeringskosten, minder kwaliteitsvolle uitvoeringen en komt het bereiken van de Vlaamse energie- en klimaatdoelstellingen in het gedrang.

BE-REEL! brengt toekomstnoden in kaart

In kader van het EU LIFE project BE-REEL! bracht het VEKA de huidige en toekomstige capaciteitsnoden in kaart in een rapport. Het rapport schetst de ernst en urgentie van deze problematiek een geeft een raming van het huidige en verwachte capaciteitstekorten. Naast een tekort aan arbeidskrachten, wijst het rapport ook op de belangrijke uitdaging om in te spelen op nieuwe generieke en specifieke competenties en vaardigheden die noodzakelijk zijn in het licht van de energietransitie. Een specifiek aandachtspunt in dat verband is de nood aan meer opgeleide warmtepompinstallateurs, om de ambities op vlak van duurzame verwarming te kunnen realiseren.

In de conclusies geeft het rapport een aanzet tot verdere actie in antwoord op de vastgestelde knelpunten. Deze actie situeert zich op vier vlakken:

1. Beroepsopleiding en training: meer samenwerking tussen onderwijs en de bouwsector, meer werkplekleren, training van trainers en beroepsopleidingen gericht op weinig bereikte groepen.

2. Bijscholing en omscholing: met up-to-date programma’s (o.a. groter aanbod opleidingen voor warmtepompinstallateur), flexibele en innovatieve vormen van training, erkenning van de nieuwe skills en stimulering van bijscholing voor oudere werkkrachten.

3. Horizontaal beleid op het vlak van correcte sociale bescherming, arbeidsomstandigheden en verloning. Maar ook: innovatie, automatisatie en digitalisering om de productiviteit te verhogen en op bewustmakingcampagnes om het imago van de bouwsector te verbeteren.

4. Beleid aan de vraagkant: advies en begeleiding van verbouwers, stimuleren van totaalrenovaties en collectieve renovaties.

Om in te spelen op de verschillende noden, zal een overkoepelende strategie en een concreet actieplan met heldere doelstellingen, KPI’s, timing, verantwoordelijkheden en budgetten noodzakelijk zijn. De omvang van de uitdaging maakt een geplande en doordachte schaalvergroting van de capaciteit van álle toeleidende initiatieven noodzakelijk: zowel via onderwijs, beroepsgerichte opleidingen, trainingen, omscholing en continue bijscholing.

Voorliggend rapport(PDF bestand opent in nieuw venster) werd door het VEKA voorbereid in 2022 als input voor het Vlaams Bouwoverleg Comité van 20 maart 2023. Het rapport zal als vertrekpunt dienen voor de gezamenlijke uitwerking en uitvoering van een overkoepelend actieplan door al de betrokken overheidsinstanties en sectororganisaties.