Vanaf 2023 nemen Vlaams overheidmedewerkers van een aantal Brusselse gebouwen hun intrek in een uniek, integraal toegankelijk, duurzaam én in belangrijke mate circulair gebouw. Het Facilitair Bedrijf zorgt voor de realisatie.
Lees meer: www.vlaanderen.be/intern/kantoor-2023
De huidige WTC 1 en WTC 2 gebouwen aan de Simon Bolivarlaan worden daarbij volledig omgevormd tot een uniek concept met een mix van wonen en werken door wisselende kantoor- en woonverdiepingen.
Een nieuwe centrale balk zal de twee bestaande torens verbinden, waardoor 14 buitengewoon ruime kantoorverdiepingen ontstaan. Zo komt er op elke kantoorverdieping een werkruimte van meer dan 4.000 m² met panoramisch zicht.
De site zal ongeveer 110.000 m² omvatten. Het gaat om 75.000 m² kantoren, 14.000 m² woongelegenheid, 16.000 m² hotel en verder sportruimtes, vrijetijdsruimtes, horeca- en handelszaken.
Voor het ontwerp koos Befimmo voor het architectenteam 51N4E, Jaspers-Eyers Architects en l’AUC na een oproep tot kandidaturen die in 2017 in samenspraak met de Brusselse Bouwmeester werd opgezet.
Met dit nieuwe kantoorgebouw scoort de Vlaamse overheid nog beter op het vlak van duurzaamheid. Volgens de duurzaamheidsmeter ‘GRO’ wordt een resultaat ‘uitstekend’ behaald en het E-peil (E15) is het laagste van al haar gebouwen. Dit onder meer door een koude-warmteopslagsysteem waarbij warmte en koude onttrokken worden uit de grond en door een verregaande toepassing van zonnepanelen op het dak en de zijgevels.
Het bestaande gebouw wordt maximaal benut. De ondergrondse verdiepingen en de circulatiekernen blijven behouden, wat wel wordt afgebroken krijgt een nieuw leven. Het nieuwe gebouw zal voor 68 % bestaan uit behouden, ter plaatse hergebruikte of gerecycleerde materialen. Behouden en hergebruik zijn zeer pure vormen van circulariteit omwille van het beperken van afval en van nieuwbouwmaterialen en het vermijden van transport en verwerking van beiden.
Ontmanteling en hergebruik materialen
Van gebouwen uit de jaren ’70 bestaat er geen overzicht van de gebruikte materialen noch de samenstelling ervan (‘materialenpaspoort’). Van bij de start van dit project werden de bestaande toren volledig geïnventariseerd. Deze informatie werd aan de markt bezorgd, zodat zij hun interesse konden delen voor hergebruik of recyclage van de vrijkomende materialen.
Gespecialiseerde bedrijven werden gecontacteerd om vrijkomende materialen te demonteren en buiten de site te hergebruiken zoals bijvoorbeeld de 150 ton gelamineerde houten panelen die omgevormd worden tot klein meubilair (stoelen,…)
Circulair beton
Door gebruik te maken van circulair beton, wordt 1.200 ton CO² uitgespaard in het nieuwbouwgedeelte. Ongeveer 5% van de vrijkomende materialen wordt uit de materialenkringloop gehaald omdat het o.m. om schadelijke stoffen zoals asbest gaat. Het afbraakbeton zal – na een heel proces om er hoogwaardig gerecycleerd granulaat van te maken - opnieuw gebruikt worden voor ons nieuw kantoorgebouw. 30.000 ton puin werd verzameld, gesorteerd, verbrijzeld, en omgevormd tot 3.500 ton A+-aggregaten. Deze kwaliteitsvolle aggregaten worden op hun beurt geïntegreerd in nieuw beton en zo ontstaat 30.000 ton aan nieuw en C2C-gecertificeerd beton.
Een C2C-gecertificeerd product wordt gecertificeerd op volgende onderdelen:
Materialen met duurzaamheidskeurmerk
Voor 96.178 ton van de nieuwe materialen die ‘tijdelijk geïmmobiliseerd’ worden in NO(O)RD, zal 97% een duurzaamheidskeurmerk hebben, grotendeels Cradle2Cradle.
De grote posten waarop wordt ingezet, zijn:
Gezondheidsimpact van de materialen
Materialen hebben een impact op de gezondheid van de mens. Vooral materialen die in contact komen met de binnenlucht moeten dan ook zo weinig mogelijk schadelijke emissies uitstoten. Door te kiezen voor materialen met een duurzaamheidskeurmerk zoals C2C of EMICODE worden de emissies maximaal beperkt.
Een goede verluchting zorgt ervoor dat de resterende emissies en andere vervuilende stoffen snel worden afgevoerd. Ook de vele planten hebben een luchtreinigende werking. Aanvullend wordt er ook geopteerd voor een luchtreiniging met bacteriën.
Het gebouw is ontworpen met een zekere ‘neutraliteit’. De gevel bijvoorbeeld is zo ontworpen dat hij werkt voor kantoren, woningen en hotelkamers. De functies erachter zijn uitwisselbaar zonder dat er ingrepen moeten gebeuren aan de gevel.
Dankzij deze ontwerpstrategie blijft het gebouw continu up-to-date zonder impact op de andere functies, zonder afval en aanpasbaar aan nu nog ongekend behoeften in de toekomst. Dankzij het zebra-concept kunnen functies worden gewisseld zonder grote ingrepen. De systeemwanden bijvoorbeeld kunnen eenvoudig gedemonteerd worden om ruimte te maken voor een andere indeling. Het ‘zebra-concept’ maakt het in praktijk dus mogelijk om op een flexibele manier verdiepingen onmiddellijk te veranderen van bijvoorbeeld kantoren in bijkomende bewoning of hotel en omgekeerd met slechts beperkte aanpassingen.
Regenwater en drainagewater wordt gezuiverd om de behoefte aan stadswater te verminderen. Het gerecupereerd water wordt gebruikt om het groot aantal bomen en planten te irrigeren en toiletten te spoelen. Maar dan de helft van ons waterverbruik zullen we daarmee dekken.
De ventilatie wordt gestuurd afhankelijk van de noden: hoe meer mensen op een verdieping of in een ruimte zijn, hoe meer lucht nodig is om een goede binnenluchtkwaliteit te garanderen. Via CO2 sensoren wordt de hoeveelheid toegevoerde lucht gestuurd ifv de bezetting.
Opengaande ramen (als de buitencondities het toelaten ) verhogen het gebruikerscomfort en dienen ook als nachtkoeling. De koel- en verwarmingsinstallaties van de desbetreffende zone slaan af als de ramen openstaan om energieverspilling te voorkomen.
Er zijn 2 HVAC concepten:
Een klimaatplafond zorgt voor de juiste temperatuur in de warme en koude jaarhelft. Vraaggestuurde ventilatie zorgt voor gecontroleerde aanvoer van verse lucht en de afvoer van bevuilde lucht. Hier wordt mengventilatie toegepast.
De temperatuur wordt geregeld via de ventilatie. Bijkomend zijn er aan de gevel vloerconvectoren voorzien om de temperatuur in de koude jaarhelft op peil te houden. Vraaggestuurde ventilatie zorgt voor gecontroleerde aanvoer van verse lucht en de afvoer van bevuilde lucht. Hier wordt verdringingsventilatie toegepast die er ook voor zorgt dat overtollig warmte wordt afgevoerd via de extractielucht.
De functies in het gebouw hebben op verschillende momenten behoefte aan energie. Een kantoor vooral overdag, woningen vooral ‘s ochtends en ’s avonds. Tussen de functies zorgt energieuitwisseling voor het efficiënt gebruik van energie en een optimale uitlasting van de energieopwekkers.
Organisch afval, het afval uit ons restaurant en de keuken, wordt in een tank verzameld en vermalen. De biomassa die ontstaat, wordt naar een biogasinstallatie getransporteerd en verwerkt. Met deze methode winnen we op milieuvriendelijke wijze hernieuwbare energie uit voedselresten.
Dit project brengt voor het eerst multifunctionaliteit in de monofunctionele Noordwijk. Wonen, hotel, sport, co-working, winkel, ontmoetingsruimte en horeca maken van de site een dynamisch geheel en creëren een wisselwerking met de buurt.
