Aan de lippen van een expert
Soms is een boek niet genoeg en heb je dat extra duwtje nodig om leesplezier te vinden. Een inspirerende opleiding of een interessante lezing van een auteur of expert kan dan helpen.
De eerste zin
De bibliotheek van Heist-op-den-Berg nodigt de dames van boekenblog This Is How We Read uit. Zij strooien al meer dan zeven jaar enthousiast met boekentips op hun blog én op de literaire scheurkalender ‘De Eerste Zin - Een boekentip voor elke dag’. Rond die selectie van 365 boekopeners hebben ze nu een lezing opgebouwd. ‘Heel concreet helpen we lezers aan de hand van openingszinnen om een boek te vinden dat echt bij hen past,’ zegt Barbara De Munnynck van This Is How We Read. ‘Een eerste zin vertelt al heel veel over een boek. Maar weinig mensen laten zich daar door leiden bij hun keuze. Nochtans is het een heel gemakkelijke en efficiënte manier om een boek te kiezen.’
Een eerste zin vertelt al heel veel over een boek. Maar weinig mensen laten zich daar door leiden bij hun keuze. Nochtans is het een heel gemakkelijke en efficiënte manier om een boek te kiezen.
This Is How We Read tourt sinds dit najaar met de lezing langs bibliotheken en middelbare scholen. ‘De lezing is heel interactief,’ zegt De Munnynck. ‘De deelnemers wordt gevraagd om te stemmen voor hun favoriete openingszin en we stimuleren een gesprekssfeer. Zo hebben we het over thema’s als “Mag een schrijver alles zeggen in een boek?” maar ook heel concreet over “Hoe kies je nu een boek?” en wat doe je als je fout gekozen hebt: doorzetten of het boek aan de kant leggen?’ Dit werkt aanstekelijk, merken ze bij This Is How We Read. De Munnynck: ‘Regelmatig lenen de deelnemers na afloop van onze lezing een van de boeken die aan bod kwamen uit bij de bib. Vaak zijn dat ook boeken waarvan ze zeggen dat ze er nooit spontaan naar zouden grijpen.’ De boekopener die het meest aanslaat? ‘Dat moet die van Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? van Johan Harstadt zijn: “De persoon van wie je houdt bestaat voor 72,8 procent uit water en het heeft al weken niet geregend.” Een pareltje!’ Kortom, wil je mee lezen op Vlaanderenleestdag, maar weet je niet waar te beginnen, dan kun je in Heist-op-den-Berg inspiratie komen rapen.
Diepenbeek Leest
Het aanbod voorleessessies in Diepenbeek doet duizelen. Wij tellen er maar liefst achttien. ‘We wilden van het plein achter de bib al langer een leesplein maken,’ zegt bibliotheekassistent Lotte Doultremont. ‘Vlaanderenleestdag leek ons het uitgelezen moment om dat ook echt eens te doen. De hele dag door zal er worden voorgelezen, vaak uit eigen werk.’ Om het budgetvriendelijk te houden deed de bib een oproep aan alle Diepenbekenaren. Wie wilde, kon zich kandidaat stellen om te komen voordragen. ‘Auteurs met een link met Diepenbeek schreven we rechtstreeks aan,’ zegt Doultremont. ‘Ik denk dan niet alleen auteurs die hier nog steeds wonen, maar ook aan schrijvers die hier geboren zijn.’ Daarnaast werden locals aangesproken die actief bezig zijn met taal en woord.
Veel schrijvers reageerden enthousiast op de oproep. Zo stelde de bib een programma samen voor jong en oud. Een greep uit het aanbod. Giulia Minutello, een vrijwilliger van de bib, zal voorlezen aan kinderen in het Italiaans en Frans. ‘De luisteraars moeten de vreemde taal helemaal niet spreken,’ zegt Doultremont. ‘Giulia zal eerst de korte inhoud vertellen in het Nederlands. Bovendien is ze zo’n expressieve voorlezer dat ik verwacht dat iedereen het verhaal zal begrijpen.’ Ook bijzonder wordt de act van Giedo Wijsmans die zich zal verkleden als pastoor. ‘Hij zal aan de aanwezigen op het plein zeggen dat ze verkeerd zitten,’ zegt Doultremont. ‘Op zondag moeten ze in de kerk zijn. Uiteindelijk zal hij toegeven en zijn duivelse vertelling dan maar op het leesplein doen.’ Verder valt er veel poëzie te horen, hangen er in natuurgebied Dauteweyers QR-codes waarmee je aan de slag kan tijdens een luisterwandeling en kun je in de bib zelf komen lezen in stilte. Tot slot vindt op 23 april in Diepenbeek ook het Bloesemfestival plaats. ‘Er zal sowieso veel volk op de been zijn,’ zegt Doultremont. ‘Op die golf hopen we mee te surfen.’
Opleiding leesbegeleider ‘Jouw verhaal telt’
Samen Lezen - in een kleine groep verhalen en gedichten lezen en op verhaal komen - heeft heel wat voordelen. Het verbindt, prikkelt de verbeelding én is ook goed voor het brein. Vanuit die insteek worden in een twintigtal woonzorgcentra in Vlaanderen sinds 2022 sessies Samen Lezen georganiseerd voor bewoners met dementie. Het gaat om een initiatief van Het Lezerscollectief in samenwerking met Expertisecentrum Dementie Vlaanderen. ‘Hoe vaak zitten die mensen niet weg te dommelen in een stoel omdat we onderschatten wat ze kunnen,’ zegt Dirk Terryn, één van de oprichters van Het Lezerscollectief. ‘Vaak kunnen ze veel meer dan we denken. Samen Lezen activeert hun brein. Vanuit de teksten komen er soms lang vergeten herinneringen weer naar boven. Erg krachtig om te zien.’
Hoe vaak zitten die mensen niet weg te dommelen in een stoel omdat we onderschatten wat ze kunnen. Vaak kunnen ze veel meer dan we denken. Samen Lezen activeert hun brein. Vanuit de teksten komen er soms lang vergeten herinneringen weer naar boven. Erg krachtig om te zien.
Binnenkort komen er twaalf leesplekken bij: in woonzorgcentra, maar ook in dagverzorgingscentra. De toekomstige begeleiders van die leesgroepen - vrijwilligers en professionals uit de zorg - moeten worden opgeleid. En dat gebeurt dit jaar van 21 tot 23 april. ‘De eerste dag laten we hen kennismaken met de methodiek van het Samen Lezen zoals die in Groot-Brittannië werd ontwikkeld door Jane Davis,’ zegt Dirk Terryn. ‘We vragen de deelnemers om even hun doelgroep te vergeten en zelf te ervaren wat de kracht is van het Samen Lezen.’ De tweede dag van de opleiding wordt de techniek van het Samen Lezen ontrafeld tot in de details. ‘Het gaat dan over zaken als: waar pauzeer je of hoe stel je een open vraag.’ Want dat is de bedoeling van Samen Lezen: dat de teksten een inzet worden voor een verbindend gesprek. Op Vlaanderenleestdag tot slot gaan de deelnemers zelf concreet aan de slag. ‘In kleine groepjes bereiden ze hun real life sessie van de week daarop voor. Die testen ze vervolgens uit op hun collega’s. Daarop zullen ze feedback krijgen van de andere deelnemers. Hoe hebben die de begeleiding ervaren? Wat was er aangenaam; wat kon nog beter?’ Met deze driedaagse - die haar hoogtepunt bereikt op 23 april - wil Lezerscollectief de kandidaat-begeleiders zo goed mogelijk voorbereiden op de praktijk. ‘De rest komt met de ervaring,’ zegt Terryn: ‘Maar we laten hen niet los. Zo is er bijvoorbeeld nog een terugkomdag na drie maanden.’ Kortom, een boeiende opleiding met een doel dat helemaal past bij Vlaanderenleestdag: mensen die niet (meer) lezen weer in aanraking brengen met literatuur.
Dit is geen publieksactiviteit.
Tekst : Katrien Elen