Hoe kan zuivel bijdragen aan een duurzame toekomst? Dat is de inzet van het symposium rond duurzaamheid in de Belgische zuivelsector, dat op 7 november gehouden wordt in het Vlaams Parlement. Experten delen hun visie over de rol van zuivel binnen een gezond en duurzaam voedingspatroon. VLAMstelt tevens het daarbij horende factbook voor, met getuigenissen van experten uit verschillende vakgebieden en meer toelichting en cijfers over de inspanningen van de sector.

Gezond eten op een gezonde planeet
Om steeds meer mensen volwaardig te voeden en tegelijk het milieu minder te belasten, moeten we meer aandacht hebben voor een meer duurzame voeding. Maar wat betekent dat precies? En wat is de rol van zuivel binnen een gezond en duurzaam voedingspatroon? Op het symposium delen verschillende sprekers, elk vanuit hun expertise, hun visie hieromtrent en gaan ze het debat aan.

Frans Kok, emeritus-hoogleraar Voeding en Gezondheid en voormalig hoofd van de afdeling Humane Voeding en Gezondheid van Wageningen Universiteit, spreekt over een hele uitdaging om over te schakelen op een meer duurzame én gezonde voeding. “Door ons voedingspatroon aan te passen, kunnen we wel degelijk 20 tot 30% minder broeikasgassen uitstoten tegen 2030 en de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs halen. De meest effectieve aanpak is eerder bepaalde voedingscategorieën minderen of vervangen dan volledig te schrappen. Dat betekent dus bijvoorbeeld wat minder vlees, zoetigheden en alcohol consumeren. De actuele zuivelinname kan in het algemeen behouden blijven. Zuivel schrappen en vervangen door alternatieven lijkt weinig milieuwinst op te leveren. Bovendien moeten we bij gezond en duurzaam voedingsadvies ook rekening houden met verschillen in eetculturen.”

Stephan Peters, Manager Voedingsonderzoek en Levensmiddelenwetgeving bij de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO), geeft bijkomende aandachtspunten en tips om de ecologische voetafdruk van ons bord te verkleinen. “Meer plantaardig en minder dierlijk eten is logisch. Wanneer we meer groenten en fruit en wat minder vlees consumeren, daalt onze koolstofvoetafdruk. Maar zodra mensen doorschieten in extremen kunnen er gezondheidsproblemen opduiken. Optimaal duurzaam is dus geen synoniem van optimaal gezond. Het is belangrijk om deze nuance te brengen in het debat dat vandaag heerst.”

Factbook ‘Naar een duurzame zuivelsector in Europa’
Tijdens het symposium stelt VLAM het factbook ‘Naar een duurzame zuivelsector in Europa. De rol van zuivel binnen een gezond en duurzaam voedingspatroon’ voor. Naast interessante cijfers en onderzoeken omvat het factbook interviews met experten uit verschillende vakgebieden. Ook kan je lezen hoe de zuivelsector bijdraagt tot de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN, de Sustainable Development Goals (SDG) voor 2030.
Het volledige factbook kan je online inkijken. Het factbook en symposium maken deel uit van een Europese campagne die de inspanningen op het gebied van duurzaamheid van de zuivelsector onder de aandacht wil brengen. Naast België nemen ook Frankrijk, Nederland, Denemarken en Ierland deel aan deze internationale campagne met tal van activiteiten, zoals bedrijfsbezoeken op boerderijen van de toekomst.

In kaart gebracht: de inspanningen van de zuivelsector
Het factbook biedt ook een update over de duurzaamheidsinspanningen van de zuivelsector. Sinds 2014 monitort de sector de vooruitgang in de volledige keten – van de melkproductie op de hoeve over het transport tot de melkverwerking in de zuivelfabriek. Zo bedraagt het gemiddeld aantal duurzaamheidsinitiatieven dat de Belgische melkveehouder vandaag neemt 15,4, in vergelijking tot het gemiddelde van 9,3 bij de nulmeting in 2014.

Enkele belangrijke resultaten uitgelicht:
• 30% van de melkveehouders produceert zijn eigen duurzame energie, voornamelijk via zonnepanelen, maar ook via windmolens. Daarnaast wordt ook elektriciteit uit mest opgewekt, met een pocketvergister.
• 41% van de melkveehouders maakt gebruik van alternatieve waterbronnen, zoals regen- of oppervlaktewater.
• 66% van de melkveehouders voorziet vachtverzorging voor de koeien onder de vorm van koeborstels of een jaarlijkse scheerbeurt.
• Als het gaat om dierenvoeding, voedert 56% nevenproducten van de voedingsindustrie (bv. van de suikerindustrie of de brouwerijen) en slaagt 45% van de melkveebedrijven erin eigen ruwvoer te gebruiken.
• 86% van de melkveehouders werkt met een vaste dierenarts.
• 69% van de vrachtwagens voor melkophaling voldoet aan de strengste uitstootnorm (de Euro 6-emissienorm) en het brandstofverbruik van de melkophaalwagens daalde tussen 2008 en 2018 met 14%.
• 57% zet in op een verzorgde bedrijfsomgeving en milieuvriendelijkere afvalverwerking.
• De zuivelindustrie realiseerde een vermindering van zijn CO2-uitstoot van 37% per 1.000 liter melk en een vermindering van 45% van het restafval, per 1.000 liter melk (2008-2018).

Lees hier het factbook.