Eetbaar erfgoed: nieuwe erkenningen uit de Denderstreek en AI meets Vlaams erfgoed

“Slos” uit de Denderstreek en matten uit Geraardsbergen kunnen voor het eerst uitpakken met het Vlaams label STREEKPRODUCT.be. Daarnaast kiezen Geraardsbergen, Lierde en hun bakkers er voor om de Geraardsbergse mattentaart met Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) bijkomend te promoten met STREEKPRODUCT.be.

In de tweede erkenningsronde van 2023 van Vlaamse traditionele streekproducten kijken we naar tradities uit de Denderstreek in Oost-Vlaanderen. De Geraardsbergse mattentaart BGA is wereldberoemd, maar haar belangrijkste ingrediënt is dat veel minder. Tijd om de matten uit Geraardsbergen en de laatste drie mattenboerinnen Anne, Lynn en Ivonna te eren. Slager Robby De Rocker zet nog een andere lokale traditie in de kijker, “slos”, een dikke bloedworst uit de Denderstreek.

Samen met de nieuwe erkenningen lanceert VLAM-Streekproducten een nieuwe campagne “EETBAAR ERFGOED altijd gesmaakt”. Traditionele streekproducten vinden een plekje bij acht Vlaamse schilders dankzij AI. Bureau Typografics gebruikte artificiële intelligentie om enkele straffe campagnebeelden samen te stellen, alsof ze door een Vlaamse schilder op doek werden gezet. “Het was een fascinerende zoektocht en artificiële intelligentie kent zeker nog beperkingen, maar wij zijn heel tevreden over het eindresultaat”, vertelt Filip Houtman van Typografics.

Hieronder vindt u meer info over de nieuw erkende Vlaamse traditionele streekproducten. Voor meer achtergrondinfo kan u terecht op www.streekproduct.be.

Slos

Dikke bloedworst uit de Denderstreek aangeboden door Kwaliteitslagerij Robby & Nathalie uit Vlierzele

In de Denderstreek worden naast gewone zwarte pensen ook dikke bloedworsten bereid. Ze hebben echte streeknamen zoals slos (Vlierzele, Geraardsbergen), snol (Liedekerke), sjol (Ninove) … . In schijfjes gesneden en gebakken spreekt een Aalstenaar over “blinkdozen”. De dikke bloedworst krijgt haar typische vorm door het gebruik van “varkens na-einden” (varkensaarsdarm), soms is deze niet voorradig en dan wordt de typische varkensdarm vervangen door een rechte runderdarm.

Slager Robby nam het recept over van de oorspronkelijke Vlierzeelse slagerij Beerens. Het recept gaat terug tot 1952 met als traditionele ingrediënten o.a. broodkorsten, bloed, keelstuk, longen en rauwe ui. De slos is licht gekruid maar heeft een volle smaak dankzij het kookvocht. De dikke bloedworsten worden namelijk als laatste gekookt, na de witte en zwarte trippen. Het kookvocht heeft zo extra smaak gekregen en dat proef je. De slos is lekker in schijfjes, warm en koud!

Meer info:
Kwaliteitsslagerij Robby & Nathalie
Vlierstraat 66, 9520 Sint-Lievens-Houtem
T 053 62 26 64
info@butchershop.be
www.butchershop.be

Matten uit Geraardsbergen

Aangeboden door Ivonna Poelaert, Lynn De Bruyne, Anne Van Wijnendaele

De matten zijn minstens even oud als de mattentaarten. Boeren en huisvrouwen produceerden zelf matten en de mattentaarten verschenen op elk feest of kermis. In de oudste kookboeken duiken reeds recepten op met matten. Zowel in Vlaanderen, als in Frankrijk en Duitsland maakte men een onderscheid tussen matten en andere kazen zoals ricotta, plattekaas of vette kaas. In de rest van Europa verdwenen de matten, in de Denderstreek en een stukje Brabant bleven ze behouden en werden de matten een lokale traditie.

Het zijn de vrouwen op de Geraardsbergse hoeves die de matten 2 maal per dag produceren van vers gemolken rauwe melk. ’s Ochtends vroeg en ’s avonds, telkens wanneer de koeien gemolken worden, vullen zij hun kookketels en verwarmen de nog lauwe melk tot net onder het kookpunt. Vroeger werd dan zure botermelk toegevoegd, nu werkt men hoofdzakelijk met witte azijn, om de melk te laten stremmen tot matten. De mattenvlokken worden uitgeschept in kaasdoeken en na een 7-tal uren uitlekken krijgen we een mattenbol van zo’n 5 kg klaar voor de verkoop.

Dankzij deze hoeveproducenten en de lokale bakkers kunnen we met z’n allen het hele jaar door genieten van Geraardsbergse mattentaarten BGA.

Meer info:
Fam. Crick-Van Wynendaele
Kastanjestraat 12
9500 Geraardsbergen

Lynn De Bruyn
Kastanjestraat 12
9500 Geraardsbergen
LynnDeBruyne@outlook.com
T 0472 58 63 10

Fam. Poelaert
Heuvelstraat 24
9500 Geraardsbergen
Christoph.poelaert@telenet.be
T 0496 95 78 04 (Ivonna)

Geraardsbergse mattentaart BGA

Aangeboden door de warme bakkers uit Geraardsbergen en Lierde

Een vroege link tussen matten en Geraardsbergen vinden we in de archieven van het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis. In de jaren 1560 werden 2 “dochterkens” vergoed voor het brengen van matten. Het is dan echter tot eind 19de eeuw wachten voor we de eerste sporen vinden van mattentaarten bij de Geraardsbergse bakkers. De Broederschap van de Geraardsbergse mattentaart vond bewijzen op oude foto’s dat de bakkersfamilie Morre zich reeds specialiseerde in “de tartes à maton” in 1912.

In de 20ste eeuw kregen de Geraardsbergse mattentaarten BGA meer en meer faam. Dit bracht Roger Flamant en de Broederschap van de Geraardsbergse mattentaart op het idee om voor hun streekproduct een Europese Beschermde Geografische Aanduiding aan te vragen. In februari 2007 werden het recept en het gebied van de Geraardsbergse mattentaart BGA beschermd. Vandaag komt daar het Vlaamse streeklabel STREEKPRODUCT.be bij om voor extra promotie te zorgen.

Het geheim van een goede mattentaart? Een smeuïge vulling van matten en eieren en een krokant kroontje! De smaak verschilt van bakker tot bakker, met meer of minder vanille- of amandelaroma.

Meer info:
Toerisme Geraardsbergen
Markt z/n
9500 Geraardsbergen
T 054 43 72 89
toerisme@geraardsbergen.be
www.visitgeraardsbergen.be

Cultuur Lierde
Nieuwstraat 21
9570 Lierde
cultuur@lierde.be
T 055/431014

Warme bakkers uit Geraardsbergen en Lierde :

Wouter, Klakvijverstraat 22, 9506 Geraardsbergen
Hans Andries,Peperstraat 6, 9506 Geraardsbergen
K & V, Bareelstraat 87, 9506 Geraardsbergen
'T Kramiekske, Denderstraat 47, 9500 Geraardsbergen
De Vesten, Vesten 92, 9500 Geraardsbergen
Nevens, Boelarestraat 38, 9500 Geraardsbergen
Cuvelier, Groteweg 184, 9500 Geraardsbergen
Rossignol, Brugstraat 36, 9500 Geraardsbergen
Sarlar, Rekestraat 27, 9500 Geraardsbergen
Bakkerij Vandenstorme, Edingseweg 291, 9500 Geraardsbergen
Van Belle, Moerbekeplein 1, 9500 Geraardsbergen
Coussens, Pauwelstraat 8, 9500 Geraardsbergen
Herregods, Groteweg 120, 9500 Geraardsbergen
Lieven, Leopoldlaan 74, 9500 Geraardsbergen
Dina Patisserie, Grotestraat 21, 9500 Geraardsbergen
Broodhuis, Lessensestraat 8, 9500 Geraardsbergen
Hoebeke, Lessensestraat 59, 9500 Geraardsbergen
Mattentaarten Matthijs, Lessensestraat 43, 9500 Geraardsbergen
Patisserie Etienne, Grotestraat 55, 9500 Geraardsbergen
Patisserie Etienne, Edingseweg 449,9500 Geraardsbergen
P&S, Gentsestraat 52, 9500 Geraardsbergen
Mattentaartenatelier, Brugstraat 1, 9500 Geraardsbergen
Patisserie Etienne, Tempelstraat 3, 9500 Geraardsbergen
Bakkerij De Lekkerbek, Geraardsbergsestraat 4, 9570 Lierde
Bakkerij De Wolf, Langemunte 9, 9570 Lierde
Bakkerij Van Damme, Dorpstraat 10, 9570 Lierde
De broden van Liesbet, Steenweg 116, 9570 Lierde