Het toegankelijkheidsbeleid rond jeugdprojecten

September 2024

Definitie

De gemeente kan een jeugdproject organiseren of aan een jeugdproject meewerken in het kader van een specifiek beleid voor verschillende doelgroepen. Jeugdprojecten zijn tijdelijke, periodieke initiatieven voor kinderen en jongeren. Het gaat om initiatieven die plaatsvinden in een bepaalde terugkerende periode in het jaar, bijvoorbeeld uitsluitend in de zomermaanden. Ze gaan door op basis van niet-commerciële doeleinden: doelen die de algemene, integrale ontwikkeling van kinderen en jongeren bevorderen. De initiatieven vinden plaats onder educatieve begeleiding en op vrijwillige basis. 

De gemeente organiseert zelf één of meerdere jeugdprojecten of ze doet dat in samenwerking met een partner. De gemeente kan ook beslissen om een initiatief van een externe organisator uitgebreid te ondersteunen, of om een specifiek initiatief niet te organiseren of te ondersteunen. De lokale vrijetijdsmonitor somt de volgende jeugdprojecten op: 

Een activiteit in het kader van Lokale Helden 
Het gaat om een initiatief van VI.BE (voorheen bekend als Poppunt) waarmee gemeenten lokale artiesten, dj’s en performers in de schijnwerpers zetten. Gemeenten of verenigingen kunnen lokaal muzikaal talent in contact brengen met het lokale publiek door ze een podium te geven. Dat kan in een jeugdhuis, café, of fuifzaal, maar evengoed op een festival- of concertpodium.  

Lokaal inzetten op muziek wakkert ondernemingszin aan en mobiliseert iedereen in de gemeente. Het haalt mensen naar buiten en brengt ze samen. Lokale Helden bevordert het draagvlak voor lokale muzikanten. Het laat zien dat muziek in de buurt leeft en helpt zo een lokale scene uit te bouwen. Sommige gemeenten gaan breder dan de muziekscène. Ze kiezen hun lokale helden dan bijvoorbeeld onder lokale dichters, schrijvers, acteurs, dansers, circusartiesten, regisseurs, vertellers, cabaretiers of poppenspelers.

Buitenspeeldag 
Het gaat om een initiatief dat met een uitgebreide mediacampagne kinderen van het eerste tot het zesde leerjaar stimuleert om in hun onmiddellijke woonomgeving te ravotten en te sporten. Kinderen kunnen zo interessante speelplekken in de buurt ontdekken: knikkeren op de petanquebaan, kampen bouwen, springen op bungeetrampolines of in springkastelen, zandbaden, een watergevecht houden, skateboarden, nieuwe sporten uitproberen of meedoen aan een zeepkistenrace of touwenparcours, etc.  

De buitenspeeldag vindt doorgaans plaats op een woensdagmiddag van 13.00 uur tot 17.00 uur. Die namiddag zenden de kinderzenders op televisie geen programma’s uit om het buitenspelen extra aan te moedigen. 

Dag of Week van de jeugd 
Het gaat om een dag of een week waarop of waarin de gemeente gratis laagdrempelige kinder- en jongerenactiviteiten organiseert. Voorbeelden zijn: kindergrime, ballonnenclowns, knutselsessies of goochelworkshops, springkastelen of spelkussens, hindernissenbanen, karaoke of kajakken, etc. Doorgaans komen de diverse jeugdverenigingen voor deze gelegenheid samen. Later op de dag krijgen jongeren rond de zestien jaar vaak nog een extra platform aangeboden. 

Dag van de jeugdbeweging 
Op de derde vrijdag van oktober worden de jeugdbewegingen in de kijker gezet. Sommige gemeenten trakteren de leiding en de leden op een gratis ontbijt voordat ze in jeugdbewegingstenue naar school gaan. Later op de dag zijn er soms massaspelen of concerten. Ook kunnen er gadgets worden uitgedeeld of stelt men na de schooluren kraampjes met lekkers op. De Dag van de jeugdbeweging gaat over in de Nacht van de jeugdbeweging. 

Kinderfestival 
Het gaat om een festival met attracties die lijken op de attracties van een Dag of Week van de jeugd: minigolf, springkastelen, (kook)workshops, lopen op het water, een paardenmolen of diverse optredens, etc. Het verschil met een Dag of Week van de jeugd is dat het kinderfestival op één of meerdere dagen doorheen het hele jaar kan plaatsvinden. In sommige gemeenten is het kinderfestival gratis, in andere moeten de kinderen toegang betalen. 

Roefeldag (of een gelijkaardige opvolger) 
Het gaat om een uitprobeerdag waarop kinderen en tieners tussen zes en maximaal veertien jaar kunnen langsgaan bij lokale handelaars, bedrijven, verenigingen, instellingen of organisaties. Zo ontdekken zij de wereld van volwassenen: een ambacht, werking of functie, waarbij ze voor een dag de rol van bijvoorbeeld bibliothecaris, brandweerman, kapper, kelner, politieagent of verkoper op zich nemen. Of ze helpen de werknemers in de supermarkt, bij de dierenarts, bij de bakker of op de boerderij. Volwassenen leren op hun beurt wat kinderen boeiend vinden en kunnen daarop anticiperen. De Roefeldag of een gelijkaardig initiatief is voor organisaties een uitgelezen kans om hun activiteiten bij kinderen en tieners te promoten om hen zo warm te kunnen maken voor de toekomst. 

Speelstraat 
Het gaat om een straat in een woongebied die volledig of gedeeltelijk wordt afgesloten zodat kinderen er kunnen spelen. De speelstraat kan plaatsvinden op verschillende, al dan niet opeenvolgende, dagen in de schoolvakanties of op woensdagmiddag. De uren waarop de speelstraat ingericht wordt, kunnen per gemeente verschillen. In een speelstraat hebben voetgangers voorrang op andere weggebruikers, zoals fietsers. Doorgaand verkeer is in een speelstraat verboden.  

Een speelstraat kan maar pas worden ingericht als voldoende bewoners van de straat ermee akkoord gaan. Spelmateriaal mag dan op de openbare weg worden opgesteld. Daartussen kunnen de kinderen bijvoorbeeld skaten, badmintonnen, krijttekenen, steppen, voetballen of hinkelen, etc. 

Week van de amateurkunsten (WAK) of een gelijkaardig initiatief 
Het gaat om een week waarop de gemeente creatievelingen en verenigingen van verschillende amateurkunstendisciplines uitnodigt om met hun kunst naar buiten te komen. Deelnemende kunstenaars stellen hun werk tentoon in eigen huis, atelier of in de openbare ruimte. Ze houden interactieve sessies met bezoekers of treden op. Het is de bedoeling om mensen meer zichtbaar te maken die in hun vrije tijd bepaalde kunstvormen beoefenen: bijvoorbeeld lokale beeldende kunstenaars, dansers, fotografen, muzikanten, schrijvers, toneelspelers en zangers. WAK is een goede gelegenheid om het brede publiek kennis te laten maken met lokaal artistiek talent. 

Bron

2021: registratietool lokale vrijetijdsmonitor  

Leveringsperiode

2021: juni 2022

Vergelijkbaar in tijd

Referentiejaar 2021

Originele vraagstelling

Geef aan of en hoe de onderstaande jeugdprojecten in uw gemeente plaatsvinden. Klik op ’Kies waarden’ om de doelgroep te kunnen selecteren van toepassing. Meerdere antwoorden zijn mogelijk. Laat de velden leeg als het project in kwestie niet in uw gemeente plaatsvindt.

De antwoordmogelijkheden zijn:

• jonge mantelzorgers 
• kinderen en jongeren in bijzondere jeugdzorg 
• kinderen en jongeren met een handicap 
• kinderen en jongeren met een vluchtverhaal 
• kortgeschoolde jongeren 
• LGBTQIA+ 
• maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren 

Opmerkingen

Het overzicht van jeugdprojecten en doelgroepen is niet exhaustief. De lokale vrijetijdsmonitor somt alleen de meest voorkomende werkingen en doelgroepen op om zo een vergelijking op basis van data mogelijk te maken. Uit analyse blijkt dat de ontsluiting van deze gegevens tot op dit niveau geen rapporteringsmeerwaarde biedt. Ook de vraag '‘Heeft het gemeentelijk jeugdproject een inclusief beleid?’ bleek onvoldoende relevant. 

Responsgraad

96 gemeenten voor 2021 (32%)