Verkiezingen, democratie en participatie
Elke 6 jaar vinden er lokale en provinciale verkiezingen plaats, maar de Vlaamse Regering moedigt de lokale besturen ook op andere manieren aan om de inspraak en participatie van burgers te bevorderen. De constructieve motie van wantrouwen geeft de gemeenteraad een middel om het vertrouwen in het college van burgemeester en schepenen op te zeggen.
Lokale en provinciale verkiezingen
Het Agentschap Binnenlands Bestuur organiseert de lokale en provinciale verkiezingen in Vlaanderen. Op de website voor de verkiezingen vinden kiezers, magistraten, leden van hoofd-, stem- en telbureaus en lokale besturen alle praktische en juridische informatie. De verkiezingsresultaten zijn in de namiddag van zondag 13 oktober 2024 beschikbaar.
Burgerparticipatie
Gemeenten, OCMW’s en provincies moeten hun inwoners zo veel mogelijk bij hun beleid te betrekken. Er is een minimaal regelgevend kader, maar lokale besturen moeten zelf initiatieven van burgerparticipatie uitwerken. Dat kan bijvoorbeeld door de oprichting van wijkcomités en de organisatie van een infoavond of vragenuurtje voorafgaand aan de gemeenteraad. De raden bepalen bij reglement de wijze waarop ze vormgeven aan deze inspraak. Ze mogen het recht van de burger niet uithollen en moeten rekening houden met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
Constructieve motie van wantrouwen
De constructieve motie van wantrouwen geeft de gemeenteraad een middel om zijn steun in het voltallige schepencollege of een of meer schepenen op te zeggen en tegelijk zijn steun te geven aan de opvolger(s). De gemeenteraad verstevigt zo zijn positie ten aanzien van het college. Het vervangt de procedure tot herstel van de structurele onbestuurbaarheid.