Beleidskader ETS2
Als deel van het Fit for 55-pakket voorziet de Europese wetgever in een nieuw Europese Emissiehandelssysteem (‘Emissions Trading System 2’ of EU ETS2) voor de sectoren gebouwen, wegtransport en aanvullende sectoren. Het gaat om een een cap-and-trade systeem: brandstofhandelaren die leveren aan de sectoren onder het toepassingsgebied moeten voor elke ton CO2 uitstoot één emissierecht indienen. Het totaal aantal beschikbare emissierechten is beperkt (‘cap’), maar brandstofhandelaren mogen deze rechten vrij uitwisselen onder elkaar (‘trade’). Om de ‘cap’ en ‘trade’ vast te leggen, is er heel wat regelgeving en beleid uitgewerkt.
Wetgeving inzake het EU ETS
De regels inzake het EU ETS zijn in de eerste plaats vastgelegd in Europese wetgeving. Voor een aantal zaken zijn de bepalingen ook omgezet en/of verder uitgewerkt in Vlaamse wetgeving.
Veiling en hoeveelheid emissierechten
Onder het EU ETS2 wordt het aantal beschikbare emissierechten beperkt door het emissieplafond, ook wel bekend als de ‘cap’. Dit plafond wordt jaarlijks verlaagd als onderdeel van de inspanningen om de uitstoot te verminderen.
In tegenstelling tot het ETS1 is er geen kosteloze toewijzing van emissierechten onder het EU ETS2. Alle rechten worden openbaar geveild op de markt. De veiling wordt georganiseerd door de lidstaten (uitgezonderd de rechten van het Innovatiefonds en van het Moderniseringsfonds), die dit in de praktijk uitbesteden aan veilingplatformen. Deze platform is Europees en biedt de mogelijkheid om uitstootrechten te kopen van alle deelnemende landen, waardoor er één Europese prijs voor uitstootrechten ontstaat. De hoeveelheid en timing van deze veilingen worden op EU-niveau vastgesteld in een veilingkalender.
De opbrengsten van de veilingen worden verdeeld over de lidstaten op basis van een verdeelsleutel. Deze lidstaten zijn verplicht om deze opbrengsten te gebruiken voor klimaatmaatregelen. De veiling zelf wordt beschouwd als de primaire markt, waar emissierechten rechtstreeks van de overheid worden verkregen.
Naast de veiling op de primaire markt (blauwe rechthoek in de figuur), bestaat er ook een secundaire markt (groene rechthoek in de figuur). Op deze markt kunnen entiteiten en financiële actoren emissierechten verhandelen onderling, wat de liquiditeit en flexibiliteit van het emissiehandelssysteem vergroot.
