Gedaan met laden. U bevindt zich op: Beveiliging digitale stemsystemen bij de lokale verkiezingen Stemmen

Beveiliging digitale stemsystemen bij de lokale verkiezingen

159 gemeenten in Vlaanderen zullen elektronisch stemmen op 13 oktober. Hoe gebruikt het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) ICT tijdens de verkiezingen en wat zijn de beveiligingsmaatregelen hiervoor? 

Architectuur digitaal stemsysteem

Het digitaal stemsysteem bestaat uit een voorzitterscomputer en gemiddeld 5 stemcomputers per stembureau. De stemsystemen zijn niet verbonden met het internet of enig ander netwerk, maar werken geïsoleerd of standalone. Ook de voorbereidingen van de verkiezingen vinden plaats op een digitaal eiland in een beveiligde zone. Daar maakt ABB bijvoorbeeld de USB-sticks met de software aan.

De stemcomputers kunnen het besturingssysteem, de goedgekeurde applicaties, de uitgebrachte stemmen en het stemresultaat van het stembureau niet intern opslaan. Zo is beïnvloeding van de werking van de software via technische wegen onmogelijk.

Een erkend controleorgaan evalueert de werking van de software in samenhang met de hardware van de stemsystemen zorgvuldig en onafhankelijk als extra beveiliging.

Digitaal stemsysteem met papieren stembiljet

Na controle van het identiteitsbewijs en de uitnodigingsbrief ontvangen de kiezers een witte chipkaart van de voorzitter. Daarmee kunnen ze een stemcomputer in een stemhokje activeren om hun keuze te maken, hun stem controleren en afdrukken op een stembiljet.

De raadpleging, de selectie, de controle en de eventuele correctie van stemkeuzes gebeurt op een aanraakscherm. Daarna drukt de stemcomputer de gemaakte stemkeuzes op het stembiljet af in leesbare tekst en in een QR-code. De kiezers kunnen dus altijd de juistheid van de uitgebrachte stem controleren.

Na hun stemkeuze op de stemcomputer verlaten de kiezers het stemhokje en gaan ze naar de stembus. Daar scannen de kiezers de QR-code van het stembiljet. Ze kunnen de voorzitter vragen om opnieuw te stemmen zolang het stembiljet niet gescand is.

Tijdens de scan worden de stemmen simultaan in willekeurige volgorde geëncrypteerd opgeslagen op 2 USB-sticks die zich achter een klep in het deksel van de stembus bevinden. Na de scan opent een elektronische klep gedurende een aantal seconden zodat de kiezer het stembiljet in de stembus kan steken.

Alle papierstroken worden verzameld in de stembus. Zo bestaat er een controleerbare component die het toelaat om de stemmen van een bepaald bureau te verifiëren.

De voorzitter ontvangt een bevestiging van de correcte registratie van de stemmen op het computerscherm. Het stemgeheim wordt altijd gerespecteerd.

Verwerking van de resultaten

De leden van het stembureau zetten alle stemcomputers uit als de stemming voorbij is. De voorzitter sluit daarna de digitale stembus op de USB-sticks, zodat niemand nog stemmen kan opslaan. Alle ontvangen en verwerkte stemgegevens blijven op beide USB-sticks bewaard en beschikbaar.

Daarna telt de voorzitterscomputer alle ontvangen en bewaarde stemmen per lijst en kandidaat of blanco-stem op. Het telresultaat legt die vast in een resultaatbestand. De stemgegevens en het resultaatbestand worden vervolgens versleuteld en digitaal ondertekend.

De papieren stembiljetten in de stembus worden in enveloppen of zakken gestopt en verzegeld. De leden van het stembureau en de getuigen ondertekenen handmatig die enveloppen of zakken. Ook de USB-sticks en het kerncijferrapport (een rapport dat de voorzitterscomputer maakt) worden in aparte enveloppen gestopt, verzegeld en handmatig ondertekend.

ABB gebruikt een softwaretoepassing om de resultaten op te laden, te verwerken en de zetelverdeling te berekenen. Het verwerkt de papieren stemmen en de digitaal uitgebrachte stemmen.

Deze toepassing zorgt ook voor de doorstroom van de resultaten naar de media en voor de publicatie op vlaanderenkiest.be. Dat gebeurt pas als het hoofdbureau de verschillende USB-sticks met resultaatbestanden inleest in de softwaretoepassing.

Extra maatregelen

Het Vlaams Digitaal Kiesdecreet regelt de installatie van een parlementair college van deskundigen. Zij kijken toe op het gebruik, de goede werking en de integriteit van de digitale verkiezingsprocessen. Ze controleren vóór de verkiezingsdag, op de verkiezingsdag zelf en na de verkiezingsdag. Het college controleert ook steekproefsgewijs de digitale kiesverrichtingen na de verkiezingsdag.

Het Vlaams Digitaal Kiesdecreet beschikt ook over een zorgvuldige en onafhankelijke evaluatie van de software en de stemcomputers door een erkend controleorgaan. De verplichte ministeriële goedkeuring van de stemcomputers is pas mogelijk na een positief advies van het controleorgaan. Het gespecialiseerd adviesorgaan werkt onafhankelijk van de producent van de softwaremodules.

Het digitaal stemmen biedt een aantal bijkomende waarborgen en voordelen:

  • je kan niet ongeldig stemmen met een stemcomputer: voor 1 verkiezing kan een kiezer bijvoorbeeld niet stemmen op 2 verschillende lijsten.
  • het systeem waarschuwt als een kiezer een fout maakt
  • de automatisatie van het telproces vereist geen telbureaus meer. Er zijn dus geen extra mensen nodig om stemmen te tellen
  • de automatisatie van het telproces sluit menselijke fouten uit tijdens het tellen.

Hoe stem je geldig wanneer je digitaal gaat stemmen?