De duurzame (interieur)architect
Een ontwerptraject in samenwerking met Universiteit Hasselt
De uitdaging
Het onderwijsbeleidsplan van de UHasselt bevat een operationele doelstelling gericht op het ontwikkelen van duurzaamheidscompetenties bij studenten. Alle opleidingen moeten dit realiseren tegen 2029. De faculteit Architectuur wil deze competenties daarom op een meer systematische manier integreren in het curriculum. De onderwijsondersteuners zijn bij het traject betrokken, zodat geleerde lessen kunnen toegepast worden in andere faculteiten van de UHasselt.
Transitieprioriteit ‘Omgeving voor de Toekomst’
Dit project werd samen met twee andere projecten geselecteerd uit de projectoproep ‘onderwijsinnovatie Omgeving voor de Toekomst(opent in nieuw venster)’, één van de zeven transitieprioriteiten van de Vlaamse Overheid. Deze oproep kadert binnen het project dat Duurzaam Educatiepunt binnen deze transitieprioriteit opneemt: ‘Hoger Onderwijs als transitieversneller(PDF bestand opent in nieuw venster)’.
Zo gingen we te werk
In overleg met de stuurgroep werden een aantal proceslijnen uitgezet.
- Begripsverheldering. Doel was komen tot gemeenschappelijke taal rond duurzaamheid en de verschillende visies verhelderen die er in de opleiding leefden rond duurzaam wonen en bouwen. Daarnaast werd nagedacht over de samenhang tussen duurzaamheid en de civic universiteit(opent in nieuw venster) van de UHasselt. In functie van deze proceslijn werden heel wat docenten geïnterviewd en werd een voorstel voor een visietekst uitgewerkt.
- Experimenten. Na een eerste ontwerpdag werden vier experimenten opgestart, gericht op het verankeren van duurzaamheid in verschillende opleidingsonderdelen en het zichtbaar maken van reeds bestaande en nieuwe acties rond duurzaamheid.
- Curriculumhervorming. D.m.v. een aantal thematische sessies (o.a. rond competentiegericht werken, natuurinclusief bouwen en systeemdenken) werden docenten geïnspireerd om deze inhouden in hun eigen vakken te integreren.
- Hefboom. Samen met de stuurgroep en de onderwijsondersteuners van UHasselt bekeken we welke maatregelen konden leiden tot een structurele focus op duurzaamheid, ook na afloop van het ontwerptraject.
Het ontwerptraject leidde ertoe dat in de opleiding architectuur een proces werd opgezet, waarbij er iedere twee jaar rond een ander deelaspect van duurzaamheid wordt gewerkt. Voor de eerste cyclus werd als thema ‘het bestaande’ gekozen. De opleiding van UHasselt zet immers sterk in op verbouwen en zelfs niet-bouwen.
Door de wisselende thematische focus wordt het brede concept duurzaamheid aanschouwelijk gemaakt. Er zijn telkens andere collega’s die zich aangesproken voelen door een deelthema, en die een trekkende rol opnemen om daarrond een visietekst uit te werken en activiteiten op te zetten. Op die manier worden niet altijd dezelfde mensen belast om duurzaamheid een plek te geven. Het is bovendien een bottom-up werking, waarbij het team de focus bepaalt. Dit komt de motivatie ten goede.
“Wij zijn als docenten de bakstenen van deze richting. Wij doen ons best, maar soms ontbreekt het ons aan een beetje cement om alles tot een mooi geheel te bouwen. Jullie fungeren dit jaar als onze cement”
Relevantie voor het Hoger Onderwijs
Het traject bij UHasselt is een goed voorbeeld van hoe een generiek competentiekader kan vertaald worden naar een concrete invulling op maat van een specifieke opleiding. Voor meer info kan je contact opnemen met Griet Verbeeck(opent in nieuw venster), de duurzaamheidscoördinator van UHasselt, of met Karen Lens (opent in nieuw venster)en Peggy Winkels(opent in nieuw venster), de nieuwe trekkers duurzaamheid binnen de opleidingen architectuur en interieurarchitectuur.