Tijdelijke bescherming
Oekraïense onderdanen kunnen in België tijdelijke bescherming krijgen.
Oekraïners die met zulke tijdelijke bescherming in België verblijven, hebben onbeperkt toegang tot de arbeidsmarkt, zoals ook vermeld zal staan op de achterkant van hun elektronische verblijfskaart: ”Arbeidsmarkt: onbeperkt”. Ze hoeven dus geen toelating tot arbeid te verkrijgen via een werkgever.
Het gaat om een crisismechanisme waarmee ontheemden die niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst, onmiddellijk en collectief kunnen worden beschermd, dus zonder dat er individuele aanvragen hoeven te worden onderzocht. Op die manier kan de druk op de nationale asielstelsels worden verlicht en hebben ontheemden overal in de EU dezelfde rechten: op verblijf, op toegang tot de arbeidsmarkt en huisvesting, op medische bijstand en op toegang tot onderwijs voor kinderen.
Zodra het besluit is aangenomen, geldt de tijdelijke bescherming in eerste instantie voor een periode van één jaar. Die termijn kan automatisch worden verlengd met telkens zes maanden tot maximaal één jaar. Daarna kan de Commissie de Raad voorstellen de tijdelijke bescherming met nog eens een jaar te verlengen. Als een veilige en duurzame terugkeer naar Oekraïne weer mogelijk is, kan zij ook voorstellen de tijdelijke bescherming te beëindigen.
Oekraïense onderdanen krijgen die tijdelijke bescherming als zij vóór of op 24 februari 2022 in Oekraïne woonden. Hetzelfde geldt voor onderdanen van derde landen en staatlozen die in Oekraïne internationale bescherming genieten, en hun gezinsleden. Voor onderdanen van derde landen die vóór of op 24 februari in Oekraïne verbleven op basis van een permanente verblijfsvergunning en die niet veilig terug kunnen naar hun land van herkomst, geldt ofwel de tijdelijke bescherming, ofwel passende bescherming krachtens de toepasselijke nationale wetgeving.
Meer info over de tijdelijke bescherming: website van het Agentschap Integratie & Inburgering(opent in nieuw venster).
Verblijf via statuut ‘tijdelijke bescherming’
Alle Oekraïense onderdanen kunnen een verblijf op basis van tijdelijke bescherming bekomen via de federale Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).(opent in nieuw venster)
Oekraïense onderdanen die dat statuut verkregen hebben, zullen een elektronische verblijfskaart type A krijgen (bewijs van inschrijving in het Vreemdelingenregister - tijdelijke duur).
Toelating om te werken
Via het Koninklijk Besluit van 2 september 2018 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse onderdanen die zich in een specifieke verblijfssituatie bevinden hebben Oekraïense onderdanen die met tijdelijke bescherming in België verblijven, onbeperkt toegang tot de arbeidsmarkt, zoals ook vermeld zal staan op de achterkant van hun elektronische verblijfskaart: ”Arbeidsmarkt: onbeperkt”. Ze hoeven dus geen toelating tot arbeid te verkrijgen via een werkgever.
Als men wil starten als zelfstandige in Vlaanderen dan is er vrijstelling voor een beroepskaart voorzien in het Koninklijk besluit
Verblijf via economische migratie
Een al lopende toegang tot arbeid en bijhorend verblijf, hetzij via arbeidskaart en arbeidsvergunning, hetzij via een gecombineerde vergunning, die uitgereikt werd aan een Oekraïense onderdaan, blijft gewoon geldig doorlopen. De toelating tot arbeid kan zoals gewoonlijk door de bestaande werkgever verlengd worden, of bij tewerkstelling door een andere werkgever, hernieuwd worden door die nieuwe werkgever.
Specifiek voor Oekraïense seizoenarbeiders geldt dat hun arbeidskaart verlengd kan worden. Ook hun kort verblijf op de gemeente zal verlengd kunnen worden. De tewerkstelling en het verblijf als seizoenarbeider blijft beperkt tot maximaal 5 maanden. Het gaat hierbij om een tijdelijke oplossing, eventueel kan een omschakeling vanuit seizoenarbeid naar reguliere tewerkstelling soelaas bieden.