De sperperiode is de periode van ongeveer vier maanden voor verkiezingen.

Tijdens de sperperiode zijn er specifieke regels voor:

• Verkiezingscampagnes van politici en partijen
• Overheidscommunicatie: alle communicatie die direct of indirect gefinancierd wordt met overheidsgeld. Deze pagina gaat over overheidscommunicatie.

Bij de Vlaamse verkiezingen begint de sperperiode vier maanden voor de verkiezingen. Dat staat in artikel 5, paragraaf 1 van de federale wet van 19 mei 1994 die verkiezingscampagnes en -uitgaven van de deelstaten regelt(opent in nieuw venster).

Op 9 juni 2024 zijn er regionale, federale en Europese verkiezingen gepland. De sperperiode zal dus beginnen op 9 februari 2024.

Bij de lokale verkiezingen voor gemeente-, provincie- en districtsraden loopt de sperperiode vanaf 1 juli van een verkiezingsjaar tot en met de dag van de verkiezingen. Bij buitengewone verkiezingen begint de sperperiode op de dag van de oproeping van de kiezers en eindigt ze op de dag van de verkiezingen. Het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet(opent in nieuw venster) regelt de organisatie van de lokale en provinciale verkiezingen.

Voor de provincieraads-, gemeenteraads- en districtsraadsverkiezingen van 13 oktober 2024 zal de sperperiode dus beginnen op 1 juli 2024.

Ministers en parlementsvoorzitters mogen hun persoonlijke imago en dat van hun partij niet verbeteren via overheidscommunicatie en met overheidsmiddelen.

Er gelden ook buiten de sperperiode regels over de politieke neutraliteit van overheidscommunicatie. Die gelden voor alle overheidsinstanties die onder het bestuursdecreet vallen, dus ook voor de lokale besturen.

Voorafgaand aan elke verkiezing sluiten de voorzitters van het federale parlement en de deelstaatparlementen telkens een protocolakkoord met afspraken over een strikte toepassing van het verbod voor ministers en parlementsvoorzitters om imagobevorderende initiatieven te nemen tijdens de sperperiode. Dat protocolakkoord geldt dus NIET voor de lokale besturen.

De basisregel van het protocolakkoord is dat tijdens de sperperiode alle overheidscommunicatie gedepersonaliseerd moet worden: alleen de functie van een minister mag eventueel vermeld worden.

Er is op dit moment een nieuw protocolakkoord in voorbereiding. We baseren ons op deze pagina op de inhoud van de vorige protocolakkoorden en de gebruikelijke interpretatie daarvan. Zodra het nieuwe protocolakkoord bekend is, passen we deze pagina aan.

Onderaan de pagina vind je links naar de decreten over de politieke neutraliteit van overheidscommunicatie en informatie over het protocolakkoord tijdens de sperperiode.

Tijdens de sperperiode moeten campagnes uitgesteld worden, behalve terugkerende campagnes of campagnes die gebonden zijn aan vaste data, zoals het begin van het schooljaar. Campagnes die doorgaan moeten altijd informatief en objectief zijn.

Een campagne is terugkerend als ze

• in de twee jaar voor de sperperiode twee keer heeft plaatsgehad (dus jaarlijks)
• in de vier jaar voor de sperperiode twee keer heeft plaatsgehad (dus tweejaarlijks)

Boeken en brochures

Tijdens de sperperiode neem je geen voorwoord, naam of foto op van een minister in een publicatie van de overheid of een gesubsidieerde organisatie. Wil een minister toch een voorwoord schrijven, dan mag hij dat alleen tekenen met zijn titel: ‘Vlaams minister van...’

Brochures van voor de sperperiode die getekend zijn door een minister, mogen verder verspreid worden tijdens de sperperiode. Het zou immers niet redelijk zijn dat een al gedrukte oplage van een publicatie moet blijven liggen.

Als er een herdruk nodig is vlak voor of tijdens de sperperiode, is het wel veiliger om de publicatie enkel te tekenen met de titel van de minister.

Websites en sociale media van de overheid

Officiële berichten zoals de beslissingen van de Vlaamse Regering, mogen uiteraard met namen gepubliceerd worden.

Foto’s of video’s van ministers die al op een overheidswebsite staan, mogen blijven staan. Er mogen geen nieuwe foto’s worden geplaatst van ministers, tenzij in het gezelschap van een vertegenwoordiger van hun overheidsdienst, of in het kader van de internationale samenwerking (bijvoorbeeld in het kader van het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie), op voorwaarde dat de vertegenwoordigers van de andere overheden ook worden afgebeeld. Bij internationale samenwerking mogen ook namen vermeld worden.

Hetzelfde geldt voor sociale media van de Vlaamse overheid.

Persoonlijke websites en socialemediakanalen van ministers die niet rechtstreeks of onrechtstreeks met overheidsgeld gefinancierd worden, zijn geen overheidscommunicatie en vallen niet onder deze regels.

Overheidssteun

Een gesubsidieerde organisatie mag overheidssteun alleen duidelijk maken met het logo van de Vlaamse overheid volgens de huisstijlregels.

Brieven en mails

Brieven en mails kunnen tijdens de sperperiode alleen:

• naar een beperkte doelgroep
• gedepersonaliseerd: zonder de naam van de minister.

Bijvoorbeeld: een brief naar alle scholen, een mail naar alle cultuurinstellingen kan de minister alleen tekenen met zijn of haar titel.

Dossiergebonden brieven, zoals over de toekenning van een subsidie, mag de minister uiteraard wel tekenen met naam en handtekening. Zeker als het juridisch nodig is.

Personeelsbladen, nieuwsbrieven, magazines van de Vlaamse overheid

In magazines, nieuwsbrieven en personeelsbladen kunnen tijdens de sperperiode geen voorwoord, naam of foto’s. De titel van de minister mag ook hier wel.

Een minister mag tijdens de sperperiode deelnemen aan evenementen of studiedagen. Hij mag er ook als spreker optreden.

De uitnodigingen gaan tijdens de sperperiode het best uit van de administratie. Als het gaat om een beperkte doelgroep, en het duidelijk beter past bij de gelegenheid, kunnen uitnodigingen eventueel ook uitgaan van de minister.

De zenders hebben hun eigen deontologie om politici uit te nodigen in de periode voor de verkiezingen. Die bepaalt of een minister mag meedoen aan spelprogramma’s of human interest-programma’s op radio of tv die tijdens de sperperiode worden uitgezonden.

Een minister mag persconferenties geven of persberichten versturen. De pers beoordeelt immers zelf wat ze schrijft of toont. De persconferenties en persberichten moeten wel zakelijk zijn, en moeten uiteraard gaan over het beleid van de Vlaamse Regering of de minister, dus niet over partijstandpunten of het verkiezingsprogramma. Een persbericht dat verschijnt op een overheidswebsite en dus voor het publiek zichtbaar is, moet wel gedepersonaliseerd worden.

Wanneer de Vlaamse overheid (mee) mediaruimte aankoopt, mag de bevoegde minister niet geïnterviewd worden. Zijn naam of foto mogen ook niet voorkomen in de publicatie. Omdat de Vlaamse overheid mee betaalt, is het niet zeker dat de journalisten volledig zelf mogen beoordelen wat ze schrijven of tonen.

Medewerkers van een minister die opkomen voor de verkiezingen mogen geen overheidsmiddelen of -kanalen gebruiken, zoals bijvoorbeeld briefpapier of omslagen van het kabinet van de minister.

Wel mogen ze eigen verkiezingscommunicatie voeren. Een raadgever van een minister die opkomt voor de verkiezingen mag in zijn eigen verkiezingscommunicatie vermelden dat hij voor die minister werkt.

De eigen verkiezingscommunicatie van die raadgever is geen overheidscommunicatie en valt dus ook niet onder de regels voor overheidscommunicatie. Ze valt wel onder de regelgeving voor verkiezingsuitgaven.

Tijdens de sperperiode gelden er ook specifieke regels voor regeringsmededelingen op VRT(opent in nieuw venster). Twee maanden voor de verkiezingen kan een regeringsmededeling alleen worden uitgezonden in geval van hoogdringendheid.

Media leggen zichzelf tijdens sperperiodes ook vaak extra regels op.

Voor de verkiezingen van 26 mei 2019 ging bij de VRT een sperperiode in op 8 april 2019. Vanaf dan konden politici alleen nog te gast zijn in programma’s van de VRT Nieuwsdienst. Vanaf 11 maart al mochten er geen politici of verkiezingskandidaten meer in spelprogramma’s. Wel konden ze nog optreden nog in infotainment- en interviewprogramma’s.

Bij VTM kunnen politici vanaf zes weken voor de verkiezingen alleen nog te gast zijn in nieuwsprogramma’s of in entertainmentprogramma’s van een dergelijke maatschappelijke relevantie dat een minister erin belangrijk is.