Steven Vandeput: “Om de inwoners ook in de toekomst kwaliteit te bieden op het vlak van cultuur, natuur, onderwijs en economie, moest Hasselt verder groeien. De vraag was dan uiteraard hoe je dat het best kunt doen. De meest voor de hand liggende optie was de fusie met de gemeenten uit de politiezone HAZODI. Maar Diepenbeek en Zonhoven maakten al snel duidelijk dat ze geen interesse hadden. In het zuidoosten van Hasselt vonden we met Kortessem wel een bereidwillige fusiepartner.”

Tom Thijsen: “Toegegeven, ik was een koele minnaar van fuseren. Daarvoor stond ik te dicht bij het traditionele gevoel van lokale identiteit en plaatselijke verankering. Maar gaandeweg ontdekte ik de voordelen van een grotere organisatie. Na de fusie spelen we mee in de top 10 van Vlaamse steden. Dat zou anders geweest zijn in een fusie met de gemeenten van het kanton Borgloon. Maar die optie heeft zichzelf opgeheven toen Borgloon ervoor koos om samen te gaan met Tongeren. Met alle respect trouwens, want elk bestuur kiest zijn eigen pad naar een beloftevolle toekomst voor zijn inwoners.”

Steven Vandeput: “De fusies zijn en blijven een gevoelig verhaal. Daarbij moet je ook durven kijken naar strategische keuzes die de groei van Hasselt kunnen bedreigen. Stel bijvoorbeeld dat alle omliggende gemeenten zouden fuseren. Dan krijg je een verstikkende kring – of noem het een donut – rond de stad. Dankzij de fusie met Kortessem is dat risico geweken. Meer nog, vanaf 2025 zijn we vanuit het centrum van de provincie tegelijk ook de poort naar Haspengouw.”

Tom Thijsen: “Ons fusieverhaal kwam opmerkelijk snel tot een goed resultaat. We kwamen pas in april van 2023 met de intentie naar buiten om dan in november al helemaal rond te zijn. Een teken dat we als gelijkwaardige en resultaatgerichte partners efficiënt samenwerken. In Kortessem leefde de fusie meer dan bij de Hasselaren. Logisch, want voor de inwoners van Hasselt verandert er niet zoveel. Terwijl een bestuur zoals dat van ons plots veel meer slagkracht krijgt om projecten te realiseren. We liepen tegen onze grenzen aan door bijvoorbeeld eenmansdiensten in Kortessem. Als je tienmaal zoveel inwoners hebt, zijn de teams ruimer en heb je meer vakkennis aan boord. Daarmee kunnen we alle inwoners veel sneller en beter helpen met hun specifieke uitdagingen.”

Steven Vandeput: “Ik ben extra trots op het feit dat we onze fusie zelf hebben vormgegeven. Er kwam geen enkele externe consultant aan te pas. In andere fusieverhalen halen de besturen externe consultants aan boord. Die moeten het proces in goede banen leiden. Eigen mensen kennen volgens mij veel beter wat er leeft in de verschillende deelgemeenten. Dat is cruciaal om iedereen aan boord te krijgen en te houden. Als externe heb je een lange periode nodig om voeling te krijgen met de eigenheden in die verschillende plekken binnen het grotere geheel. In het beste geval lukt dat in ruil voor een trager verloop.”

Tom Thijsen: “De effectieve samensmelting bleek een uitdaging. We hebben een berg gegevens die we bij elkaar moesten brengen. Dat is sneller gezegd dan gedaan, want als het over data gaat, heb je ervaren experts nodig. Het zijn systemen die we correct met elkaar moeten linken om fouten of lekken te voorkomen en dat is iets voor professionals.”

Steven Vandeput: “Die complexiteit heeft me trouwens nog het meest verrast. De Vlaamse overheid heeft alle steden en gemeenten aangemoedigd om dezelfde systemen te gebruiken. Maar als je dan gegevens van die systemen wil samenbrengen, blijkt dat enorme kosten teweeg te brengen. Dat is een belangrijk aandachtspunt waar je vooraf niet meteen bij stilstaat. Al ben ik blij dat het dat maar is, want met de constructieve samenwerking kwamen we ook daar relatief vlot doorheen.

In het verleden bouwde Hasselt voor IT-projecten een samenwerking met Leuven uit. Hasselt mocht destijds dan wel 80.000 inwoners hebben, dat blijft nog altijd bescheiden in vergelijking met bijvoorbeeld de 500.000 Antwerpenaren. Dat schaalverschil merk je ook bij leveranciers van IT-oplossingen. Daarom wilden we samen met Leuven meer gewicht in die schaal kunnen gooien om interessantere oplossingen te verzilveren. Maar ondanks de goede wil merk je al vrij snel de visieverschillen van de samenwerkende besturen. Die verschillen werden zo groot dat we opnieuw uit de samenwerking stapten. Bij een fusie is dat anders, net omdat je de besturen samensmelt tot een geheel met eenzelfde visie en missie.”