De kracht van de Basiskaart: lokaal bestuur Nazareth-De Pinte aan het woord
De Basiskaart, of het Grootschalig Referentiebestand (GRB), vormt de digitale ruggengraat voor onder andere lokale besturen. Ze vormt een uniforme geografische basis waarop gemeentes hun eigen data kunnen enten. In Nazareth-De Pinte houdt GIS-coördinator Bram Vermeulen deze basiskaart up-to-date en vult hij ze aan met lokale data. “De basis moet kloppen”, zegt hij. “Dan pas kun je er effectief mee werken.”
“Ik ben bezig met de inzet van geodata ter ondersteuning van alle diensten van ons lokaal bestuur’”, vertelt Bram. Sinds de fusie van Nazareth en De Pinte staat Bram Vermeulen in voor het geografisch informatiesysteem (GIS) van de nieuwe gemeente. Zijn takenpakket omvat diverse aspecten van dataverzameling, -beheer en ontsluiting. GIS-technologie wordt ingezet bij verschillende gemeentelijke processen: “Van gebruik in het kader van vergunningsaanvragen en vastgoedinformatie tot de registratie van wegmarkeringen en andere elementen in het openbaar domein, het beheer van verkeersborden tot en met het onderhoud van groene ruimtes in de gemeente.”
Het fundament van al die toepassingen? Dat ligt in het GRB, de digitale referentiedatabank van Vlaanderen.
GRB als basis, lokale data als meerwaarde
Nazareth-De Pinte gebruikt het GRB als basis voor hun eigen GIS-systeem. Hun softwareleverancier extraheert hieruit specifieke elementen zoals percelen, gebouwen en wegennetwerken. Bram voegt hieraan toe: “Ik gebruik het GRB bijvoorbeeld ook voor het in kaart brengen van voetpaden of fietspaden, door te gaan werken met bepaalde GIS-bewerkingen op wat er eigenlijk al opgemeten is door GRB.”
Daarnaast ontwikkelt Nazareth-De Pinte ook eigen datasets, die het GRB in de toekomst ook efficiënt zouden kunnen aanvullen, zoals een inventaris van straatmeubilair, vuilnisbakken, zitbanken en wegmarkeringen.
Ook in het bomenbeheer is de gemeente actief: “In 2011 ontwikkelden we met Hogeschool Gent een bomenbeheerplan voor Nazareth. Nu werken we aan een nieuw plan voor de fusiegemeente, samen met een externe partner.”
Deze inventarisatie biedt directe voordelen voor de inwoners. “We hebben de parkeerplaatsen voor mindervaliden en blauwe zones in kaart gebracht op onze website. Zo kunnen mensen snel zo’n plaats terugvinden,” legt Bram uit. Hiermee worden digitale gegevens praktisch bruikbaar voor burgers.
Vlaamse coördinatie
Bram Vermeulen ziet potentieel voor verdere verbeteringen door meer Vlaamse coördinatie, voortbouwend op het succes van het GRB. “In een ideale wereld is er een centrale databank van Digitaal Vlaanderen waar je bijvoorbeeld meteen alle parkeerplaatsen of blauwe zones vindt. Nu doet elke gemeente dat apart, en dat leidt helaas vaak tot dubbel werk.”
Hoewel organisaties als de VVSG afstemming proberen te faciliteren, ontbreekt het volgens hem nog te vaak aan duidelijke richtlijnen. Dat belemmert de samenwerking en efficiëntie.
De voordelen van centralisatie zijn volgens hem duidelijk: “Als het centraal gestuurd wordt, werkt dat gewoon veel beter.” Hij wijst op het GRB als positief voorbeeld: “De structuur is overal hetzelfde. Dat is het grote voordeel van het GRB: lokale besturen worden verplicht om bestanden in een bepaalde structuur aan te leveren die voor iedereen toegankelijk is. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor het hele Vastgoedinformatie-verhaal.”
Het belang van correcte en actuele data
Een belangrijke en wederkerende taak in Brams werk is het up-to-date houden van de data in het GRB. “Het belangrijkste is dat je blijft controleren dat je data up-to-date en correct zijn,” stelt hij. “Bepaalde zaken kunnen immers ook een directe impact hebben op de werking van andere diensten of bedrijven. Zo is het goed bijhouden van het Gebouwenregister uiterst belangrijk voor het uitkeren van EPC’s of bij uitbreiding op dossiers van het Vlaamse Energiebedrijf.”
Naast de datakwaliteit wijst Bram ook op een ander knelpunt: het gebrek aan erkenning voor GIS-expertise in sommige gemeenten. “In Nazareth-De Pinte is ons bestuur al lang overtuigd van de meerwaarde van GIS, maar er zijn nog altijd collega’s in lokale besturen die de relevantie van hun functie en expertise moeten verantwoorden aan het bestuur en beleid. Anno 2025, met de digitalisering in een stroomversnelling, vind ik dat eerder vreemd.”
Een gebrek aan bewustzijn belemmert de ontwikkeling van GIS-toepassingen. Helaas onderkennen veel gemeenten nog onvoldoende hoe gespecialiseerde datakennis bijdraagt aan efficiëntere dienstverlening en betere besluitvorming.
Moderne dienstverlening
GIS speelt een steeds grotere rol in de moderne overheidswerking. De waarde van het GRB zal nog extra toenemen naarmate meer gemeenten digitaliseren. “Het is logischer dat gemeenten nu data-analisten en geodata-experts aanwerven,” zegt Bram. “Met correcte (geografische) datastromen kunnen processen efficiënter, geautomatiseerd en toekomstgericht worden.”
Voor inwoners vertaalt dit zich in concrete voordelen: het sneller verkrijgen van bepaalde inlichtingen of producten, meer open en transparante gegevens en een efficiëntere dienstverlening. Het voorbeeld van Nazareth-De Pinte toont hoe een goed beheerd GRB de basis legt voor moderne dienstverlening.