Duaal leren: een vlag die vele ladingen dekt

Als we de term duaal leren tot zijn strikte essentie herleiden, dan staat die voor: leren dat plaatsvindt bij een onderneming en een opleidingsverstrekker, en waarbij de verantwoordelijkheid gedeeld wordt door de lerende, de onderneming en de opleidingsverstrekker. Maar duaal leren is meer dan dat. Deze kerndefinitie volstaat niet om duaal leren te onderscheiden van bijvoorbeeld alternerend leren of werkplekleren, termen die doorgaans in een meer globale betekenis gehanteerd worden en dus niet alleen duaal leren omvatten, maar ook andere vormen van leren.

Er is weinig eensgezindheid over hoe deze definitie moet aangevuld worden. Maar ondanks de variatie in definities van duaal leren zijn er gemeenschappelijkheden in de verschillende omschrijvingen. Wat hebben deze omschrijvingen van duaal leren nu gemeen, doorheen hun verschillen?

Naar de essentie van duaal leren

Relatie tussen de onderneming en de opleidingsverstrekker

Bij duaal leren krijgt een lerende competenties aangeleerd, en dit zowel bij een onderneming als bij een opleidingsverstrekker. De lerende leert met andere woorden op twee types locaties (eventueel via afstandsonderwijs of virtual reality, bijvoorbeeld). Ondernemingen en opleidingsverstrekkers maken afspraken met elkaar over hoe het leren verdeeld wordt.

Structurele kenmerken

Doorgaans wordt de duurtijd van duaal leren gelijkgesteld met de tijd die nodig is voor het verwerven van de vooropgestelde competenties. Een ander terugkerend structureel kenmerk in definities is de flexibele invulling van het leren, onder meer op het vlak van locatie, inhoud en methode van het leren, de spreiding van het leren doorheen de tijd of de totale duurtijd.

Positie van de lerende

Als we de definities van duaal leren samenvatten, dan komt het erop neer dat elke lerende, ongeacht zijn of haar leeftijd, van leerling en student tot werkende en werkzoekende, aan duaal leren kan participeren. Dit betekent eveneens dat duaal leren kan aangeboden worden door verschillende opleidingsverstrekkers. Eveneens kenmerkend voor duaal leren is dat de lerende een formeel statuut heeft.

Rol van de overheid

Typisch is dat de overheid een centrale rol inneemt, bijvoorbeeld in die zin dat ze in een regelgevend kader, kwaliteitscontrole en financiering voorziet.

Aandacht voor kwaliteit

De kwaliteit van duaal leren wordt bewaakt en verbeterd, bijvoorbeeld door het opleidingen van mentoren en toezicht door de overheid.

Finaliteit van duaal leren

De finaliteit van duaal leren is dat de lerende competenties verwerft. Het verwerven van deze competenties in het kader van duaal leren moet bovendien leiden tot een relevante kwalificatie, certificering, attest, getuigschrift of een deel hiervan. Hiermee samenhangend heeft duaal leren tot doel om de lerende voor te bereiden op of (beter) inzetbaar te maken op de arbeidsmarkt. Duaal leren richt zich niet alleen op uitstroom naar de arbeidsmarkt, maar ook op doorstroom, naar het hoger onderwijs in het bijzonder.