Ondernemen in een landbouwbedrijf

Starten in de land- en tuinbouwsector gebeurt ofwel door de overname van een bestaand bedrijf ofwel door de oprichting van een nieuw bedrijf. Door de omvang van de bedrijfsstructuur en de regelgeving worden nieuwe bedrijven alleen nog opgericht in de tuinbouwsector, in de landbouw vinden er vooral bedrijfsovernames plaats.

Welke zijn de verdienmodellen van landbouwbedrijven, en wat zijn de formaliteiten als u een landbouwbedrijf wil opstarten, overnemen, of stopzetten?

De Vlaamse overheid biedt investeringssteun en subsidies aan land- en tuinbouwers. Die kunnen ook een beroep doen op Europese steun, die door de Vlaamse overheid wordt uitbetaald.

Alle actieve landbouwers moeten zich bij de overheid registreren en krijgen dan een uniek landbouwernummer. Ook elke exploitatie van een landbouwbedrijf krijgt een exploitatienummer. Met het landbouwernummer kunt u later subsidies aanvragen, een bedrijf overnemen of een verzamelaanvraag indienen.

Landbouwgrond is een belangrijke productiefactor voor het landbouwproces en wegens de schaarste in het sterk verstedelijkte Vlaanderen is het een dure en sterk beperkende factor.

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) helpt mee bouwen aan een leefbaar platteland en een duurzame open ruimte in Vlaanderen. Via de Vlaamse Grondenbank van de VLM kunnen landbouwers grond kopen, verkopen of ruilen voor landbouwdoeleinden of andere projecten.

Stikstof is een onzichtbaar gas dat in de lucht zit, en is op zich niet schadelijk voor de mens en de natuur. Maar als stikstof bindt met andere stoffen, zoals zuurstof en waterstof, vormen zich reactieve stikstofverbindingen zoals ammoniak en stikstofoxiden. En die zijn wel schadelijk, want ze veroorzaken vermesting van de bodem. Zo verdwijnen belangrijke planten en dieren. In Vlaanderen stoten vooral de sectoren Landbouw, Industrie & Energie en Transport te veel reactief stikstof uit, waardoor de natuur in Vlaanderen ernstig bedreigd wordt.

Kapitaalschadecompensatie vergoedt de waardevermindering van een grond door een planwijziging (bijv. van landbouw naar natuur).

Gebruikerscompensatie vergoedt de economische schade voor de landbouwer (de gebruiker) door gebruiksbeperkingen op zijn land, zoals een verbod op bepaalde gewass

Beide compensaties worden vaak samen toegekend na bestemmingswijzigingen en worden beheerd door de Vlaamse Landmaatschappij (VLM).

Landbouwers hebben voldoende landbouwgrond nodig om gewassen te telen of dieren te houden. Als ze zelf geen of onvoldoende landbouwgrond hebben, kunnen ze landbouwgrond pachten.

Pacht is de benaming voor een overeenkomst waarbij gronden of gebouwen door de eigenaar (verpachter) in gebruik worden gegeven aan de pachter, waarmee die laatste zijn landbouwbedrijf kan uitbaten. Voor het gebruik betaalt de pachter een prijs die niet hoger mag zijn dan het wettelijk vastgelegde maximum.

De Vlaamse overheid wil de mestproductie, het mestgebruik en de bemestingsruimte in Vlaanderen in kaart brengen. Daarom zijn de landbouwers verplicht om de hoeveelheid mest die ze produceren en gebruiken, aan te geven via de Mestbankaangifte.
Voor elk productiejaar moet de landbouwer een aangifte indienen voor de productie, de verwerking, de opslag en/of het gebruik van meststoffen.

Een landbouwvoertuig is een voertuig dat wordt gebruikt in de land- of bosbouw, zoals een tractor.

Land- of tuinbouwers die geconfronteerd worden met ernstige moeilijkheden op financieel, juridisch of psychosociaal gebied, kunnen bij de vzw Boeren op een Kruispunt terecht voor de nodige steun.