Waarom is ontsnippering belangrijk?
Ecologische ontsnippering verbindt leefgebieden van in het wild voorkomende dieren via ontsnipperende maatregelen of veilige oversteekplekken.
België heeft binnen Europa één van de hoogste bevolkingsdichtheden, een hoge graad van bedrijvigheid en het tweede meest verdichte wegennetwerk. Bij de aanleg van deze wegen is leefgebied van planten en dieren verloren gegaan. Hun leefgebieden zijn in steeds kleinere, geïsoleerde stukken opgedeeld. Ook waterwegen, spoorwegen en lintbebouwing zorgen voor hindernissen voor dieren.
De overlevingskansen van wilde soorten staan hierdoor erg onder druk. Bovendien blijkt uit tien jaar monitoring door het project Dieren onder de wielen dat jaarlijks zo’n 5 miljoen wilde dieren sterven op de Vlaamse wegen.
Door ecologisch te ontsnipperen krijgen deze dieren opnieuw meer leefruimte, toegang tot voedsel en schuilplaatsen, en vinden ze makkelijker een geschikte partner. De kans op faunaslachtoffers door aanrijdingen met weg- en treinverkeer of door verdrinking neemt ook af.
Wat doet VAPEO?
De Vlaamse overheid zet in op een onderbouwd meerjarenprogramma. In september 2020 is het Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering (VAPEO) – deel I (Wegen) goedgekeurd door het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), het Departement Omgeving (DOMG) en het Agentschap Natuur en Bos (ANB). Het Instituut voor Natuur en Bosonderzoek (INBO) levert wetenschappelijke ondersteuning.
Het VAPEO geeft in de periode 2019-2024 uitvoering aan 15 prioritaire knelpunten, of het werkt aan de verdere onderbouwing van complexe projecten. Het gaat niet om een strikte lijst van projecten, maar om een rollend programma.
Alle gekende knelpunten langs gewest- en snelwegen worden opgenomen in een ontsnipperingsdatabank en krijgen een score aan de hand van ecologische criteria en haalbaarheidscriteria. Een project dat hoog scoort, kan alsnog opgenomen worden in de lijst met uit te voeren knelpunten.
15 prioritaire knelpunten voor 2019-2024
| Provincie | Wat | Meer uitleg |
|---|---|---|
| Limburg | Ecobrug met medegebruik N75 (Dilsen-Stokkem) | Aanleg nieuwe ecobrug - gekoppeld aan conceptnota N75 (RLKM) |
| Limburg | Ecovallei met medegebruik N771 t.h.v. Bergerven (Dilsen-Stokkem) | Inrichting ecovallei met fietsverbinding - gekoppeld aan Natuurinrichtingsproject Bergerven |
| Limburg | Ecobrug of ecotunnel met medegebruik N76 (Oudsbergen) | Aanleg nieuwe ecobrug of ecotunnel - gekoppeld aan Masterplan 20-40 NPHK |
| Limburg | Ecoduct E314 (Zonhoven) | Aanleg nieuw ecoduct - gekoppeld aan Ecologisch herstel en verbinding Den Teut - Tenhaagdoornheide |
| Limburg | Ecoduct N71 (Mol-Lommel) | Aanleg nieuw ecoduct - gekoppeld aan ontsnippering Bosland en SBP gladde slang |
| Antwerpen | Bermbrug E19/HSL t.h.v. Peerdsbos (Schoten) | Ombouwen bestaande brug in slechte staat tot bermbrug - gekoppeld aan ontsnipperingsstudie E19 (noorden van Antwerpen) |
| Antwerpen | Ecotunnels/ecoduikers E313/A13 (Ranst-Zandhoven-Grobbendonk) | Aanleg nieuwe ecopassages - gekoppeld aan ontsniperingsstudie E313 |
| Antwerpen | Ecotunnels/ecoduikers E34/A21 (Ranst-Zandhoven-Zoersel -Malle-Vorselaar-Lille) | Aanleg nieuwe ecopassages - gekoppeld aan ontsniperingsstudie E34 |
| Antwerpen | Ecotunnels/ecoduikers/aangepaste tunnels E19/A1 (Rumst-Mechelen-Zemst) | Aanleg nieuwe ecopassages - gekoppeld aan ontsniperingsstudie E19 (zuiden van Antwerpen) |
| Vlaams-Brabant | Ecobrug met medegebruik R0/E19 t.h.v. Hallerbos (Halle) | Ombouwen bestaande brug of aanleg nieuwe ecobrug - gekoppeld aan dassenstudie Natuurpunt/plan boommarter |
| Vlaams-Brabant | Ecoduct N253 (Huldenberg-Neerijse) | Aanleg nieuw ecoduct - gekoppeld aan landinrichtingsproject Plateau van Moorsel |
| Vlaams-Brabant | Bermbrug E40/A3 (Bertem) | Ombouwen bestaande brug tot bermbrug - als verbinding tussen 2 SBZ |
| Vlaams-Brabant | Tunnel of brug met medegebruik A12 (Meise) | Aanleg nieuwe ecopassage - studie nog op te starten |
| Oost-Vlaanderen | Bermbrug E17/A14 (Waasmunster) | Ombouwen bestaande brug tot bermbrug - gekoppeld aan soortenbeschermingsproject vleermuizen Waasland |
| West-Vlaanderen | Tunnel met medegebruik fauna E403/A17 t.h.v. Preshoekstraat (Lauwe) | Ombouwen bestaande tunnel - gekoppeld aan Preshoekbos Kortrijk |
| Algemeen | Voorbereidend onderzoek, monitoring, beheer en onderhoud, communicatie,… | |
Overzicht ontsnipperingsmaatregelen
Overzicht van uitgevoerde en geplande ontsnipperingsmaatregelen aan gewestwegen.