Het Agentschap Integratie en Inburgering ontwikkelde in samenwerking met het Hannah Arendt Instituut de toolbox OpenBlik(opent in nieuw venster). Je wordt je bewust van je eigen beeldvorming en hoe die invloed heeft op je werk. Je leert hoe je contact legt met je doelgroep, ook met mensen die heel anders zijn dan jijzelf. En hoe ga je om met weerstand? Hoe kan je verhalen gebruiken? Hoe veranker je inclusieve communicatie en ontmoeting in het beleid?

Ben je lid van Kortom, de vereniging voor overheids- en socialprofitcommunicatie? In de kennisdatabank vind je een uitgebreid online dossier over inclusieve communicatie(opent in nieuw venster).

Het boek Diversiteitscommunicatie - verbindende communicatie en marketing(opent in nieuw venster) van Ingrid Tiggelovend bevat praktische tips en tricks, maar ook strategische aanbevelingen voor een diversiteitsbewust communicatiebeleid. De publicatie is onder andere gebaseerd op de resultaten van een lerend netwerk dat Studio Sesam opzette met communicatiemedewerkers van de Vlaamse overheid.

Met haar boek Inclusieve communicatie(opent in nieuw venster) zet Hanan Challouki je op weg. Ze is een pionier in inclusieve marketing en communicatie, eerst met het platform Mvslim en het communicatiebureau Allyens, nu met haar agency Inclusified. Lees alvast de 8 tips van Hanan Challouki over inclusieve communicatie(opent in nieuw venster) op de site van Flanders DC.

Hou je rekening met de scholingsgraad, talenkennis, sociale en culturele achtergrond, gender, handicap of beperking, en neurodiversiteit van je publiek? Is je taalgebruik en beeldmateriaal inclusief en divers? Ben je je bewust van mogelijke drempels in je communicatie? Is de boodschap die je overbrengt begrijpelijk?

Op de website van de Vlaamse Gemeenschapscommissie vind je twee tools waarmee je je communicatie inclusiever kan maken. Ze zijn zowel geschikt voor drukwerk als voor digitale communicatie zoals websites, video en sociale media:

• een checklist om je communicatieproducten te screenen
• een leidraad voor focusgroepsgesprekken met diverse doelgroepen.

Checklist en gespreksleidraad voor inclusieve communicatieproducten(opent in nieuw venster)

Met de tool Bridging the gap(opent in nieuw venster) van de Arteveldehogeschool verken je je doelgroep aan de hand van 100 persona. Hoe beleven ze hun identiteit? Hoe is hun houding tegenover de overheid? Welke media gebruiken ze? Welke waarden hebben ze? Hoe nemen ze beslissingen?

Als je meer zicht hebt op hoe je doelgroep denkt en handelt, kan je tips van experten(opent in nieuw venster) gebruiken om je communicatiestrategie verder te ontwikkelen.

Een interessante onderzoekstechniek om een heel diverse doelgroep te bevragen is grootschalig luisteren. Dat levert diepere inzichten op dan een klassieke bevraging.

Een onderzoekbureau inschakelen? Dat kan bij de Vlaamse overheid onder andere via de raamovereenkomst voor communicatieonderzoek.

Ook interessant:

• Raamovereenkomst voor gedragsonderzoek, gedragsinzichten en gedragsbeïnvloeding
• Methodes om over het gedrag van burgers te leren

Rotterdam is een van de meest superdiverse steden van Europa. Logisch dat de gemeente Rotterdam wil dat elke Rotterdammer, met welke achtergrond ook, zich herkent in de communicatie. Maar gebeurt dat ook? In 2019 is onderzocht hoe de gemeentediensten Rotterdammers in beeld brengen. Socialmediapagina’s, stadskranten, campagnes, speeches, ... werden onder de loep genomen.

De uitkomst? Hoe goed onze intenties ook zijn, onbedoeld communiceren we te vaak vanuit onze eigen leefwereld, inclusief de onbewuste vooroordelen die we allemaal hebben. Is dit uit te bannen? Carola de Vree-van Wagtendonk (hoofd Communicatie gemeente Rotterdam) schreef een artikel over het onderzoek naar inclusieve communicatie in Rotterdam.(PDF bestand opent in nieuw venster)

Communiceren naar een breed publiek, dat doe je heerlijk helder. Zelfs bollebozen en topexperten worden blij van heldere communicatie. Want die is:

• Relevant
• Vindbaar
• Begrijpelijk
• Bruikbaar

Hoe pak je het aan? Waar moet je precies op letten? Hoe bereid je je voor? Hoe kan je je teksten testen? Dat vind je van naaldje tot draadje uitgelegd op de webpagina’s Heerlijk Helder.

Voor mensen die het Nederlands nog niet zo goed beheersen of minder taalvaardig zijn, maak je je communicatie nog toegankelijker. Hoe telefoneer je met een anderstalige? Hoe ondersteun je jouw boodschap met beelden en pictogrammen? Atlas integratie & inburgering Antwerpen bundelde veel expertise over toegankelijk communiceren(opent in nieuw venster).

Het internet is dé toegangspoort voor een stroom aan informatie en tal van diensten. Websites en apps van de Vlaamse overheid moeten toegankelijk zijn. Ook die toegankelijkheid is voor iedereen nuttig. En voor velen onmisbaar, bijvoorbeeld voor gebruikers met een fysieke beperking, een autismespectrumstoornis of ADHD. Hoe maak je jouw site of app toegankelijk?

Wil je werken aan digitale inclusie, dan moet je rekening houden met alle profielen in je doelpubliek. Het Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid (Mediawijs) goot de meest voorkomende manieren waarop mensen omgaan met media en digitale technologieën in 10 mediaprofielen. Ofwel: 10 mediadieren met elk hun eigen trekjes. Mediawijs biedt een mediaprofieltest(opent in nieuw venster) aan en 3 werkvormen om met de mediaprofielen aan de slag te gaan in jouw organisatie.

Wanneer spreek je van een verstandelijke beperking? Wat is culturele appropriatie eigenlijk? Wat zijn goede alternatieven voor ‘hooggeschoold’ en ‘laaggeschoold’? De woordenlijst divers woordgebruik van de VRT(opent in nieuw venster) biedt houvast in thema’s als herkomst en migratie, genderrollen en -evenwicht, handicap, kansarmoede, leeftijd, genderdiversiteit en seksuele oriëntatie.

Ook in de alfabetische lijst voor inclusieve taal van het Team Taaladvies vind je een antwoord op vragen zoals: Noem je iemand met een lichte huidskleur ‘wit’ of ‘blank’? Spreek je best over ouderen, senioren, 65+’ers,… ?

Alles over verwijzen met voornaamwoorden, het genderbewust benoemen van beroep, functie en rol, het benoemen van genderidentiteit en seksuele oriëntatie. Tips voor specifieke tekstsoorten zoals brieven en mails, formulieren en enquêtes, en regelgevende teksten. Heerlijk helder: genderbewust taalgebruik.

Hoe geef je een oprecht en evenwichtig beeld van het leven van mensen met hiv? Taaltips over hiv en seksuele gezondheid(opent in nieuw venster) (Sensoa).

Beeldmateriaal is inclusief als het toegankelijk is én als zoveel mogelijk mensen zich erin herkennen. Het interfederaal gelijkekansencentrum Unia geeft tips om afbeeldingen inclusiever te maken (opent in nieuw venster)en om toegankelijke video’s(opent in nieuw venster) te maken.

In de toolbox OpenBlik van het Agentschap Integratie en Inburgering vind je nog meer advies over inclusieve beelden(opent in nieuw venster). Bijvoorbeeld: je hoeft niet alle diversiteit in één beeld te vatten. Zorg ervoor dat je doorheen je communicatiekanalen diversiteit in beeld brengt.

Vrouwen, mensen met een andere herkomst, transgenders en mensen met een handicap komen minder aan bod in de media. Als ze dan toch in de media verschijnen, gaat het nog al te weinig over hun expertise. In de Expertendatabank(opent in nieuw venster) van het team Gelijke Kansen vind je gegevens van honderden experts. Deze frisse stemmen zijn gespecialiseerd in een welomschreven en duidelijk afgelijnd vakgebied.