Recht van erfpacht en recht van opstal
Bij een erfpacht- of opstalrecht maakt u een tijdelijk gebruik van een woning of een grond van iemand anders. U koopt dus niet de woning of de grond, maar mag deze voor een bepaalde periode bewonen of er woningen op bouwen.
In principe kan elke eigenaar een erfpacht- of opstalrecht geven op een grond of een gebouw, maar in de praktijk zijn dit vaak lokale besturen. Steden en gemeentes stellen zo via het recht van erfpacht of opstal gronden en/of gebouwen ter beschikking van hun inwoners. Ook Community Land Trusts (CLT), wat onafhankelijke organisaties zijn, werken op deze manier.
Wat is een recht van erfpacht en een recht van opstal?
Wie nog niet voldoende geld heeft om een eigen woning te kopen, kan onder bepaalde voorwaarden de woning huren in afwachting van de definitieve aankoop.
Een recht van erfpacht
U mag met een erfpachtrecht een grond of woning van iemand anders tijdelijk gebruiken. U sluit een erfpachtovereenkomst voor minimaal 15 jaar en maximaal 99 jaar. Jaarlijks betaalt u hiervoor een vergoeding (canon of cijns).
U sluit met de erfpachtgever een overeenkomst waarbij u veel vrijheid heeft om deze in te vullen. Het moet alleen altijd om een tijdelijk gebruik met een bepaalde termijn (15 tot 99 jaar) gaan. Ook mag u als erfpachtnemer de waarde van het onroerend goed niet verminderen. U mag dus bijvoorbeeld de bodem niet verontreinigen of een kelder uitgraven.
Uw notaris kan u bij het opmaken van deze overeenkomst adviseren.
Een recht van opstal
U mag met een opstalrecht tijdelijk gebouwen bouwen op de grond van iemand anders. Jaarlijks betaalt u hiervoor een vergoeding (canon of cijns). De maximale termijn is 99 jaar.
U sluit met de opstalgever een overeenkomst waarbij u veel vrijheid heeft om deze in te vullen. Het moet alleen altijd om een tijdelijke constructie op de grond van de eigenaar gaan, voor een bepaalde termijn (maximaal 99 jaar).
Uw notaris kan u bij het opmaken van deze overeenkomst adviseren.
Community Land Trust
Community Land Trusts (CLT) zijn onafhankelijke organisaties zonder winstgevend doel en werken doorgaans via het opstalrecht. De Trust blijft eigenaar van de gronden en ontwikkelt hierop woonprojecten voor bepaalde doelgroepen.
Wie tot de doelgroep behoort, kan een woning kopen (of soms huren). De grond koopt u niet, want de Trust blijft hiervan de eigenaar. Dit maakt uw aankoop betaalbaarder: u betaalt alleen voor de aankoop van de woning en daarnaast betaalt u een jaarlijkse vergoeding (canon of cijns) voor het tijdelijk gebruik van de grond.
Bij deze projecten gaat veel aandacht naar diverse aspecten van samenwonen: bewoners beheren (mee) het project, er zijn meestal gemeenschappelijke ruimtes, de buurt wordt nauw betrokken, …
In Vlaanderen zijn er CLT-projecten in bouwfase (CLT Gent(opent in nieuw venster)) en projecten in voorbereidende fase (CLT Leuven(opent in nieuw venster)).
Procedure
Erfpacht- en opstalovereenkomsten vallen niet onder de Vlaamse huurwetgeving, maar vallen onder de federale wetgeving.
U bent eigenaar-bewoner
Als erfpachter of opstalhouder bent u eigenaar-bewoner van de woning. U koopt dus de woning.
U verstrekt een recht van erfpacht of opstal
Als u een recht van erfpacht of opstal geeft (erfpachtgever of opstalgever) geeft u tijdelijk een volledig ‘genot’ over uw woning of grond weg. Daardoor heeft u als eigenaar tijdens deze periode geen recht op financiële tegemoetkomingen van het Vlaamse woonbeleid.