Beleidsdocumenten, rapporten en tools

Ben je op zoek naar rapporten, publicaties en tools van de overheid over cultuureducatie? Hier vind je links naar relevante teksten en naar de Toolkit cultuureducatie. Die site biedt twee praktische instrumenten die organisaties toelaten hun cultuureducatieve werking te analyseren: een quick scan (of snelle zelfscan) en een meer uitgebreide reflectietoolkit. 

UITVOERDER: HIVA KU Leuven | 2021

KORT: Het onderzoek gaat na welke gesubsidieerde cultuur- en jeugdorganisaties aan cultuureducatie doen en wat hun beleid en visie hierop is. Naast een beschrijvende analyse bevat de studie ook een evaluatieve sterkte-zwakte-analyse van het cultuureducatieve veld, een analyse van het overheidsbeleid rond cultuureducatie en aanbevelingen voor beleid en onderzoek. Deze studie is een actualisering van de eerste veldtekening cultuureducatie die in 2011 werd uitgevoerd. De cijfers en tendensen van toen (2011) en nu (2021) worden vergeleken en nieuwe evoluties worden opgespoord. In een apart onderzoeksrapport bij deze studie wordt een beleidsanalyse gemaakt van filmeducatie in Vlaanderen.

THEMA'S: Cultuureducatie

METHODE en RESULTATEN: Cultuureducatie in de vrije tijd. Een tweede veldtekening (pdf)

WEBINAR: Download de presentatie of herbekijk het webinar

UITVOERDER: HIVA KULeuven/ UGent | 2018

KORT: Cultuur is er voor iedereen. Ook voor jonge kinderen. Maar wat hebben jonge kinderen aan cultuurdeelname en cultureel leren? Is het verstandig daar in te investeren (niet alleen als ouder of opvoeder, maar ook als overheid)? En zo ja, hoe doe je dat het best? Hoewel de praktijk- en beleidsaandacht voor cultuureducatie en –participatie bij die allerkleinsten toeneemt, is de wetenschappelijk kennis over dit thema fragmentair. Deze studie brengt de bestaande kennis rond dit thema samen.

THEMA'S: Cultuurparticipatie, cultuureducatie, allerjongsten

METHODE en RESULTATEN: Jong geleerd, Jong gedaan’: Onderzoek naar cultuureducatie en – participatie bij de allerkleinsten (0-6 jaar) (pdf)

UITVOERDER: Steunpunt voor beleidsrelevant onderzoek Cultuur en Universiteit Gent | 2016

KORT: In dit rapport wordt in eerste instantie een beschrijving van cultuurparticipatie en –educatie bij Vlaamse jongeren gegeven. De onderzoekers beschrijven de verschillende vormen van vrijetijdsbesteding, cultuurparticipatie en cultuureducatie in de vrije tijd. Daarna wordt dieper ingegaan op zowel formele, informele als non-formele vormen van cultuur(educatie) op school. Deze culturele kenmerken worden dan in tweede instantie gerelateerd aan enkele relevante schoolkenmerken zoals onderwijsvorm en graad.

THEMA'S: Cultuurparticipatie, cultuureducatie, jongeren

METHODE en RESULTATEN: Cultuur leren smaken: een onderzoek bij Vlaamse jongeren naar cultuurparticipatie en cultuureducatie (pdf)

UITVOERDER: Tempera | 2015

KORT: In het veld van de muziekeducatie bestaat er tot op vandaag een kloof tussen het hoger muziekonderwijs en de organisaties die muziekeducatie aanbieden. Vooral organisaties die niet- en informele leertrajecten aanbieden, blijven voor de studenten uit het hoger muziekonderwijs onbekend en onbemind. Toch ligt afstemming tussen het hoger muziekonderwijs en het muziekeducatieve veld voor de hand. Een ruime meerderheid van studenten uit het hoger muziekonderwijs gaat in zijn latere loopbaan immers ooit aan de slag als muziekeducator. Een dialoogtraject puurde uit welke obstakels een nauwere afstemming in de weg staan en bracht overleg hierover op gang tussen vertegenwoordigers uit het hoger muziekonderwijs en het niet- en informele muziekeducatieve veld. Drie projectfiches worden voorgesteld als concrete uitkomsten van het dialoogtraject over muziekeducatie. Ze willen het hoger muziekonderwijs, het muziekeducatieve veld en overige stakeholders ondersteunen bij de verdere uitbouw en professionalisering van samenwerking rond muziekeducatie.

THEMA'S: Muzische vorming , Deeltijds kunstonderwijs , Cultuureducatie , Kunsten

METHODE en RESULTATEN:  De dialoog over muziekeducatie (pdf)

UITVOERDER: Commissie Groeien in Cultuur | 2014

KORT: In het najaar van 2012 werd de tijdelijke commissie Groeien in cultuur opgericht om het beleidsinstrumentarium op het vlak van cultuureducatie in de beleidsvelden cultuur en jeugd te verbeteren. De commissie kreeg de opdracht om de verschillende bestaande beleidsinstrumenten (naast sectorale en transversale decreten ook andere regelgeving en concrete beleidsmaatregelen) te screenen, de bestaande beoordelings- en evaluatiecriteria te vergelijken en concrete voorstellen voor een coherent en geïntegreerd kwaliteitskader met betrekking tot cultuureducatie te formuleren. Het rapport beschrijft de resultaten.

THEMA'S: Beleid en regelgeving cultuur, jeugd, sport, media en toerisme

METHODE en RESULTATEN: Screening van het beleidsinstrumentarium inzake cultuureducatie binnen de beleidsvelden Cultuur en Jeugd (pdf)

UITVOERDER: OESO | 2013

KORT: Volgens de OESO zijn skills als creativiteit en innovatie in toenemende mate cruciaal voor onze economie. Kunst vervult een essentiële rol in de ontwikkeling van deze cruciale skills. Daarom verdient kunst, naast andere vakken en inhouden, een blijvende plaats in het onderwijs. Tot die conclusie komt "Art for Art’s Sake? The Impact of Arts Education", het onderzoeksrapport dat de OESO in juni 2013 uitbracht. In haar rapport roept de OESO de diverse OESO-landen op om kunsteducatie - of onderwijs in de kunsten - blijvend binnen het onderwijs te ondersteunen en te verankeren.

THEMA'S: Creativiteit, Innovatie, Kunst, Onderwijs

METHODE en RESULTATEN: Art for Art’s Sake? The Impact of Arts Education

UITVOERDER: Tempera | 2012

KORT: In opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media en het Departement Onderwijs en Vorming werkte Tempera aan een beschrijving van de beroepencluster 'cultuureducator’ en de opmaak van het competentieprofiel 'begeleider van kunstbeoefenaars’. Een eerste deel van het eindrapport beschrijft de beroepencluster Cultuureducator. De cluster situeert de verschillende types van cultuureducatoren ten opzichte van elkaar en maakt een profielschets. Anders dan een competentieprofiel lijst de schets niet alle competenties en hun onderliggende kennen en kunnen op. Maar ze laat wel toe om de accentverschillen tussen verschillende types van cultuureducatoren tegenover elkaar te duiden. Deel twee van de publicatie beschrijft het competentieprofiel van de begeleider van kunstbeoefenaars, als één type van cultuureducatoren. Het profiel gaat in detail in op de competenties die een begeleider van kunstbeoefenaars idealiter beheerst. De beschreven competenties zijn bedoeld als inhoudelijke leidraad voor vorming, opleiding en Erkenning van Verworven Competenties (EVC).

THEMA'S: Kunsten, Competenties, Cultuureducatie

METHODE en RESULTATEN: De beroepencluster cultuureducator en het competentieprofiel voor de begeleider van kunstbeoefenaar

UITVOERDER: HIVA-KULeuven (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving) | 2011

KORT: In het voorjaar van 2011 werd in opdracht van Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, Joke Schauvliege en in coördinatie van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media het onderzoek ‘Veldtekening cultuureducatie’ uitgevoerd door het HIVA-KULeuven (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving). Het onderzoek ging na welke gesubsidieerde cultuur- en jeugdorganisaties aan cultuureducatie doen en hoe die organisaties dat doen. Naast een beschrijvende analyse bevat de studie ook een evaluatieve sterkte-zwakte-analyse van de cultuureducatieve sector. Vanuit de geformuleerde conclusies volgen uiteenlopende aanbevelingen om het domein van de cultuureducatie nog sterker te organiseren en positioneren.

THEMA'S: Cultuureducatie

METHODE en RESULTATEN: Veldtekening cultuureducatie. Beschrijvende studie met evaluatieve SWOT-analyse

UITVOERDER: Verschillende deskundigen uit het veld, onder leiding van het Departement Cultuur, Jeugd en Media | 2010

KORT: In het kader van Cultuurforum 2020 werden verschillende deskundigen uitgenodigd om na te denken over de doelstellingen van de Beleidsnota Cultuur 2009-2014. De deskundigen hielden in zeven ateliers de strategische doelstellingen tegen het licht van de toekomst. Een van die ateliers ging over het stimuleren van competentieverwerving en -waardering.

THEMA'S: Competenties, Beleid, Cultuur, Cultuurforum

METHODE en RESULTATEN: Competentieverwerving en -waardering stimuleren

UITVOERDER: Universiteiten van Gent, Leuven en Brussel, coördinatie door het Kenniscentrum Cultuur- en Mediaparticipatie | 2015

KORT: Op vrijdag 4 december 2015 stelden de steunpunten voor beleidsrelevant onderzoek Cultuur, Media en Sport en het JeugdOnderzoeksPlatform (JOP) de eerste resultaten van de participatiesurvey 2014 voor. De Participatiesurvey is een grootschalig bevolkingsonderzoek naar de staat van deelname aan het sociale, culturele en sportieve leven in Vlaanderen.

Deze derde editie van de Participatiesurvey heeft net als de twee voorgaande tot doel om betrouwbaar cijfermateriaal te genereren en te ontsluiten. Dat cijfermateriaal vormt een belangrijke bron voor het uittekenen en uitvoeren van de beleidslijnen cultuur, jeugd, media en sport. Op basis van de Participatiesurvey krijgt de overheid uitzonderlijk gedetailleerd inzicht in participatiegedrag en de daaraan gerelateerde attitudes van Vlamingen. Daarnaast spitsen onderzoekers zich toe op welke factoren participatie beïnvloeden en wat de belangrijkste stimulatoren en drempels zijn.

THEMA'S: Participatie, Cultuur, Jeugd, Media, Sport

METHODE en RESULTATEN: 

• Participatiesurvey 2014 - boek 1
• Participatiesurvey 2014 - boek 2

UITVOERDER: Steunpunt Cultuur, Jeugd en Sport | 2011

KORT: Op 9 februari 2011 heeft het Steunpunt Cultuur, Jeugd en Sport de eerste resultaten van de Participatiesurvey 2009 voorgesteld tijdens een studiedag in Gent. De survey, in opdracht van de Vlaamse overheid, liep van februari tot en met november 2009 en bevroeg 3.144 Vlamingen tussen 14 en 85 jaar over hun participatiegedrag. Tijdens de studiedag voor beleidsmakers, onderzoekers en de cultuur-, jeugd- en sportsector werden twee boeken voorgesteld die de eerste resultaten bundelen over hoe actief de Vlaming aan cultuur, jeugd of sport doet. De deelnemers kregen er een reflectie op de conclusies te horen van de bevoegde ministers Schauvliege, Smet en Muyters. Het eerste boek “Participatie in Vlaanderen. Basisgegevens en kerncijfers van de Participatiesurvey 2009” verzamelt basisgegevens over het meetinstrument en het eerste cijfermateriaal. De Vlaamse overheid wil zich voor het voeren van haar beleids- en beheerscyclus ondersteund weten van cijfermateriaal over het gedrag en de attitudes van de Vlamingen. De onderzoekers voerden een representatieve steekproef bij 3.114 Vlamingen op basis van vragen als: Hoe staat het met de participatie? Wie participeert en wie niet? Waarom participeren bepaalde groepen meer of minder dan andere? Welke participatiepatronen bestaan er en hoe sporen die met leefstijlen? Met welke verwachtingen en motieven wordt geparticipeerd? Hoe hangt participatie samen met maatschappelijke oriëntatie? In welke sociale context wordt geparticipeerd? Hoe staat het met de participatie aan lokale voorzieningen? Hoe is de participatie in de voorbije vijf jaren geëvolueerd?

THEMA'S: Participatie, Cultuur, Jeugd, Media, Sport

METHODE en RESULTATEN: 

• Participatiesurvey 2009 - boek 1
• Participatiesurvey 2009 - boek 2

UITVOERDER: Commissie Onderwijs en Cultuur | 2008

KORT: Het eindrapport van de Commissie Onderwijs en Cultuur beschrijft de context waarin de Commissie haar werkzaamheden verrichtte, hoe ze was samengesteld en welke grenzen zij zichzelf oplegde. Verder bestaat de publicatie uit een gedetailleerde uiteenzetting van de aanbevelingen, doelstellingen en acties van de Commissie. De Commissie presenteert in dit rapport een referentielijn cultuureducatie en suggereert hoe de verschillende actoren de theorie en de intentieverklaringen met betrekking tot cultuur- en kunsteducatie moeten omzetten in de praktijk. Doorheen het rapport komen een aantal markante stemmen aan bod die vanuit hun expertise en ervaring vertellen over de waarde en het belang van cultuur- en kunsteducatie.

THEMA'S: Volwassenenonderwijs , Secundair onderwijs , Muzische vorming , Hoger onderwijs , Eindtermen en ontwikkelingsdoelen , Deeltijds kunstonderwijs , Cultuureducatie , Basisonderwijs , Kunsten

METHODE en RESULTATEN: Gedeeld / Verbeeld. Eindrapport van de Commissie Onderwijs en Cultuur

UITVOERDER: toenmalig minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel, Bert Anciaux | 2008

KORT: Voormalig Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel Bert Anciaux stelde op 17 september 2008 ‘Smaakmaker’ voor in het Vlaams-Nederlands Huis deBuren. Deze beleids- en actienota over cultuureducatie voor smakers en makers binnen het Vlaams cultuur- en jeugdbeleid is een hanteerbaar referentiekader, een degelijk overzicht van de inspanningen die momenteel worden geleverd en een aantal concrete actiepunten voor de toekomst. Cultuureducatie sluit aan bij het participatiebeleid dat accenten legt zowel op het deelhebben (makers) als deelnemen (smakers).

THEMA'S: Cultuur, jeugd, sport, media en toerisme

METHODE en RESULTATEN: Smaakmaker

UITVOERDER: Departement Onderwijs en Vorming. Afdeling Basisonderwijs en Deeltijds Kunstonderwijs | 2008

KORT: Kinderen moeten in de muziekacademie onmiddellijk kunnen starten met een instrument, en tegelijk notenleer volgen. Het deeltijds kunstonderwijs moet lokaal veel nauwer samenwerken met de basis- en secundaire scholen, bijvoorbeeld door leerkrachten bij te scholen. Dat zijn twee opvallende aanbevelingen in het rapport “Verbreding – Verdieping” dat de Werkgroep Inhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs (DKO)overhandigde aan minister van Onderwijs Frank Vandenbroucke. Het rapport wordt nu besproken met het veld om een draagvlak te vinden voor een nieuw decreet rond DKO in de volgende legislatuur.

THEMA'S: Volwassenenonderwijs , Onderwijsbeleid en -regelgeving , Onderwijs - algemeen , Muzische vorming , Deeltijds kunstonderwijs , Onderwijs en vorming

METHODE en RESULTATEN: Verdieping/ Verbreding: perspectieven voor inhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs