Wil je een panterkameleon houden als huisdier? Deze indrukwekkende kameleonsoort vraagt om een ruim regenwoudterrarium, nauwgezette verzorging en aangepaste voeding — en is vooral om naar te kijken, niet om vast te houden.
In een notendop
Voer: Ik ben een insecteneter. Voer me elke dag of om de dag levende insecten. Ik heb aanvullend vitaminen en mineralen nodig om gezond te blijven.
Boombewoner: Ik heb graag veel bomen en struiken om in te klimmen. Bodembedekking is niet nodig, maar geef een vrouwtje wel een legbak.
Tropisch klimaat: Ik heb een warme omgeving nodig met hoge vochtigheidsgraad.
Terrarium: Ik heb een groot en hoog terrarium nodig. Voorzie zeker een druppelaar waar ik van kan drinken.
Zonnebaden: Ik heb veel warmte en een speciale uv-lamp nodig voor mijn gezondheid en welzijn.
Gezelschap: Ik ben agressief tegen soortgenoten, houd me dus best alleen.
Dagactief kijkdier: Ik ben overdag actief. Ik word niet graag aangeraakt en ben dus vooral een kijkdier.
Ben je geschikt als panterkameleon-eigenaar?
Panterkameleons zijn reptielen die je in een terrarium houdt. Kennis van de behoeften van het dier en technische kennis van terraria is belangrijk. Panterkameleons zijn schitterende kijkdieren, maar worden niet graag aangeraakt. Het dier is echter niet overdreven stressgevoelig en is daarom een geschikte kameleon voor de beginnende kameleonhouder. Deze dieren moeten worden gehuisvest in een regenwoudterrarium en hebben bijgevolg een relatief groot terrarium en veel toebehoren nodig. Daarnaast ontwikkelen kameleons meer dan andere reptielen gezondheidsproblemen ten gevolge van onaangepaste voeding en huisvesting. Bedenk waarom je een panterkameleon als huisdier wilt en of het dier aan die verwachtingen kan voldoen.
De volgende vragen helpen je over de aankoop van een panterkameleon na te denken:
- Panterkameleons kunnen tot 3 tot 5 jaar oud worden, kan je er gedurende deze hele periode voor zorgen?
- Begrijp je dat het geen knuffeldier is en een panterkameleon niet wenst te worden aangeraakt?
- Heb je genoeg ruimte en de financiële middelen voor de aanschaf van een groot terrarium en al het toebehoren zoals de watervernevelaar, druppelaar, planten…?
- Begrijp je dat je ze elke dag of om de dag moet voeren met levende insecten en je wekelijks schoonmaakwerk hebt?
- Heb je de tijd om het voer aan te kopen en te bereiden met vitamine- en mineralenpoeder?
- Is er een winkel in de buurt waar je de voederdieren kan aankopen, of ben je bereid die zelf te kweken?
- Is er iemand die de panterkameleon kan verzorgen als je op vakantie gaat?
- Heb je ongeveer 68 euro per maand over voor de voeding en verzorging?
Waar haal je een panterkameleon?
Vergewis je ervan een kameleonsoort te kopen die je in Vlaanderen als huisdier mag houden. Er zijn namelijk 213 soorten kameleons gekend waarvan er in Vlaanderen drie als huisdier mogen worden gehouden (meer info: Positieve lijst reptielen). De panterkameleon valt onder appendix II van de CITES en onder bijlage B van de EU Wildlife Trade Regulations. Dit betekent dat de internationale handel van deze dieren aan strenge voorschriften is onderworpen. Als eigenaar moet je kunnen aantonen dat je dier legaal de EU is binnengekomen. Bij de aankoop van een wildvangdier moet je bij de handelaar een kopie van het CITES-formulier vragen of het CITES-nummer op de aankoopnota laten zetten. Wanneer je het dier van een particulier overkoopt, dan moet je een getekende overdrachtsverklaring met CITES-nummer vragen. Nakweekdieren mogen vrij verhandeld worden, maar de verkoper moet bij de verkoop wel een overdrachtsverklaring zonder CITES-nummer geven. Voor meer informatie: CITES(opent in nieuw venster).
Een panterkameleon koop je bij een kweker, dierenwinkel of gespecialiseerd opvangcentrum. Ga bij meerdere kwekers kijken voor je een panterkameleon koopt. Zo kan je direct zien wat er allemaal komt kijken bij het houden van het dier. Kies een verkoper bij wie de dieren er gezond uitzien, het terrarium proper is, er voldoende uv-lampen zijn en de dieren voldoende ruimte hebben. Als je bij een handelszaak koopt, dan is de consumentenwetgeving van toepassing en heb je een wettelijke garantie op de gezondheid van de dieren.
Wees kritisch en durf vragen te stellen. Als koper ben je verantwoordelijk voor een goede keuze. Koop enkel een dier dat mag worden verhandeld. Koop geen zwakke of zieke dieren, want zo hou je foutieve handel in stand. Let goed op of de dieren geen verwondingen of vervormingen hebben. Als je verwaarloosde dieren opmerkt, dan kan je dit melden bij Dierenwelzijn Vlaanderen via het meldpunt verwaarloosde of mishandelde dieren.
Voordat je de panterkameleon mee naar huis neemt, moet het terrarium in orde zijn, zodat het warm is en klaar voor de komst van het dier. Een regenwoudterrarium moet je zeker een maand voor de aanschaf van de panterkameleon opstarten. Op deze manier zullen de planten gedijen in het terrarium en zal de omgeving stabiel zijn. Na aankoop moet het dier een aantal dagen tot weken wennen aan de nieuwe situatie. Geef het dier die rust, dit is een stresserende periode. Na een tijdje kan je meer toenadering zoeken.
Hoeveel kost een panterkameleon?
Een panterkameleon kan je kopen vanaf 250 euro, afhankelijk van de leeftijd en kleur.
De aankoop van een terrarium en de meeste toebehoren is een eenmalige investering. Ontdek hier de richtprijzen van een terrarium.
Maandelijks kost een panterkameleon ongeveer 68 euro voor voer, voedingssupplementen, inrichting, elektriciteit en water. Als het dier ziek wordt of als je wilt kweken, kunnen de kosten hoog oplopen.
Wat kost een panterkameleon jaarlijks?
| Jaarlijkse kosten | Bedrag |
|---|---|
| Uv-lampen | 60 euro |
| Warmtelampen | 20 euro |
| Levende voederdieren en vitamine- en mineralenpoeder | 400 euro |
| Elektriciteit en water | 300 euro |
| Inrichting | 30 euro |
| Totaal | 810 euro |
Wat heeft een panterkameleon nodig?
Een volwassen mannelijk dier heeft een tropisch regenwoudterrarium nodig van minimaal 100 x 60 x 100 cm (lengte x breedte x hoogte). Voor een vrouwelijke panterkameleon is een terrarium van minimaal 80 x 60 x 60 cm (lengte x breedte x hoogte) aangeraden. Hoe groter het terrarium, hoe beter je voldoet aan de behoeftes van je panterkameleon. Gedurende hun groei moet het formaat van het terrarium van jonge dieren aangepast worden aan hun grootte. Het is een diersoort die in bomen leeft, dus zorg voor voldoende hoogte.
Een panterkameleon heeft behoefte aan een continue toevoer van frisse lucht. Voorzie dus minstens twee ventilatiestromen, één aan de voorkant en één aan de bovenkant, maar vermijd tocht. Een goed sluitende overkapping voorkomt dat het dier via de vegetatie ontsnapt.
Plaats het terrarium op een stevige ondergrond en op een rustige plaats. Trillingen kunnen voor stress zorgen. Voorzie een achterwand in het terrarium, dan voelt het dier zich beschut en veilig.
In of bij het terrarium moeten aanwezig zijn:
- een zonneplaats op grote takken of planten met een uv- en warmtelamp erboven
- een koelere plek met grote takken of planten
- een schuilplaats op een warme en op een koele plek
- veel klimmogelijkheden in de vorm van grote planten
- een hygrometer, om te verzekeren dat de luchtvochtigheid minstens 70 tot 90% bedraagt
- minstens twee ventilatiestromen
- een druppelaar voor het drinken
- een watervernevelaar of plantenspuit
- voor vrouwelijke dieren een legbak met vochtige bodembedekking
Een panterkameleon leeft van nature solitair en ontwijkt in natuurlijke omstandigheden soortgenoten actief door er van weg te vluchten. Als het niet lukt om te vluchten, dan vechten ze. In een terrarium kan daarom oogcontact met een soortgenoot volstaan voor stress. Het is dan ook sterk aangeraden om dit dier alleen te houden. Ook jonge dieren kunnen reeds op jonge leeftijd zeer agressief zijn tegen soortgenoten.
Voor deze kameleonsoort wordt beter geen bodembedekking voorzien. Hou de bodem droog en proper, want door de hoge luchtvochtigheid kunnen resten op de bodem gaan schimmelen!
In de vrije natuur leven panterkameleons in struiken en bomen, dus zorg met grote planten in het terrarium voor voldoende klim- en schuilmogelijkheden. De Ficus benjamina wordt veel gebruikt, maar andere stevige planten kunnen natuurlijk ook. Gebruik planten die niet giftig zijn en veel bladeren hebben. De takken moeten het gewicht van de kameleon kunnen dragen, dus ondersteun de planten met losse takken als versteviging. Zet het terrarium ook niet té vol. Zorg bijkomend voor een kleine open plek met weinig vegetatie bij de warmte- of uv-lamp.
Maak met een aantal takken in de vegetatie schuilplaatsen. Voorkom dat planten en takken kunnen kantelen en zo je dier verwonden. Om legnood bij vrouwelijke dieren te voorkomen, is het aangeraden om steeds een legbak in het terrarium te voorzien.
’s Nachts moet de temperatuur boven 15 à 20 °C blijven en overdag mag die oplopen tot 30 °C in de koude delen van het terrarium. Met een tijdklok kan je de temperatuur ’s nachts aanpassen. Op de lokale zonneplaats moet de temperatuur oplopen tot 40 °C. Een thermometer in het terrarium is noodzakelijk, zodat je de minimum- en maximumtemperatuur goed kan opvolgen. Plaats om oververhitting te voorkomen een terrarium nooit volledig in direct zonlicht.
De panterkameleon leeft in een zeer vochtig tropisch klimaat, een hoge luchtvochtigheid van minimaal 70 tot 90% moet worden aangehouden. Met een hygrometer kan je de luchtvochtigheid controleren. Bevochtig het terrarium dagelijks meerdere keren met water uit een plantenspuit of installeer een watervernevelaar. In de natuur drinken de dieren door dauw of waterdruppels van de bladeren te likken, in het terrarium kan dus een druppelaar worden gebruikt. Het dier zal hieronder gaan zitten om de druppels op te vangen.
Een warmtelamp en een uv-lamp met zowel uv B-licht als uv A-licht zijn onmisbaar voor de gezondheid van de panterkameleon. Voldoende uv B-licht met golflengten tussen 300 en 315 nm is cruciaal voor de aanmaak van vitamine D3. Het uv A-licht zorgt voor pigmentvorming en om het volledige spectrum te kunnen zien, kameleons hebben immers staafjes in de ogen die gevoelig zijn voor 370 nm.
De uv-lamp en warmtelamp moeten, afhankelijk van het type lamp, van op 20 tot 30 cm rechtstreeks op de lokale zonneplaats van het dier schijnen. De afstand is echter mede afhankelijk van het type lamp en het wattage, volg dus steeds de aanwijzingen van de bijsluiter. Ideaal heeft het dier meerdere niveaus in de vegetatie onder de lamp. Voorzie daarnaast zeker schuilplekken op een warme én koele plaats waar hij beschutting kan vinden voor het licht en/of warmte.
Belangrijk is dat het dier zich niet rechtstreeks of onrechtstreeks kan verbranden: er moet absoluut vermeden worden dat de kameleon aan een warmte- of lichtelement kan komen. Daarom worden lampen best in een afzonderlijk compartiment van het terrarium geplaatst, bijvoorbeeld door middel van een rooster aan te brengen tussen leefruimte en lampgedeelte. Om te weten of er voldoende uv-licht is, kan je een uv-spectrummeter gebruiken of de uv-lamp tijdig vervangen zoals is voorgeschreven in de bijsluiter. Glas en plastic houden uv-straling tegen. Terrariums met roosters laten wel uv-licht door van de lamp die erboven geplaatst wordt.
Hete stenen of een warmtemat zijn niet geschikt voor de panterkameleon. Het dier kan de warmte van onderaf niet goed inschatten en loopt bij gebruik van dergelijke verwarmingselementen het gevaar zich te verbranden of uit te drogen.
Een panterkameleon heeft elke dag 12 uren licht en 12 uren duisternis nodig. Met timers op alle licht- en warmtebronnen kan je dit automatisch regelen. Je hoeft geen seizoenen na te bootsen.
Verrijking helpt tegen afwijkend gedrag en inactiviteit. Door nieuwe prikkels te geven stimuleer je het dier en doorbreek je zijn dagelijkse routine. Het kan bestaan uit afwisseling in voeding en in klimmogelijkheden. De panterkameleon jaagt graag op vliegende insecten. Maak slim gebruik van de beschikbare ruimte om het terrarium complexer te maken. Voorzie bijvoorbeeld beklimbare en toegankelijke plekken op verschillende hoogtes. Voeg een tak met een andere textuur toe zoals een druivenstronk. Planten zijn een ideale afwisseling voor de panterkameleon. Goed bruikbare planten voor een terrarium zijn:
- planten van het geslacht Philodendron
- planten van de bromeliafamilie
- planten van het geslacht Ficus
- orchideeën
- planten van het geslacht Aglaonema zoals Aglaonema roebelenii
- Epipremnum aureum
Verdiep je verder in de kenmerken van zijn natuurlijke omgeving die bestaat uit tropische bebossing, zodat je nog meer tegemoet kan komen aan de behoeften en interesses van je dier. Het is een goed teken als het onderzoekend en nieuwsgierig is. Kijk dagelijks naar het dier om zijn gedrag en behoeftes te leren kennen. Een passief dier dat weinig gebruik maakt van de ruimte is mogelijk ziek of geeft aan dat de omgeving niet goed voldoet of te koud is. Zoeken naar manieren om je dier te verrijken is leuk, zowel voor de mens als het dier!
Een panterkameleon eet diverse insecten en andere ongewervelden. Probeer het dier zo gevarieerd mogelijk te voeren met bijvoorbeeld krekels, kevers, kakkerlakken, pissebedden, spinnen, wandelende takken… Wasmotlarven, meelwormen, zijderupsen, dola’s en moriowormen zijn iets vetter voer en geef je beperkter om vervetting te voorkomen. Bekijk de mate van vervetting, energie en groei om de voeding aan te passen. In de dierenwinkel zijn verschillende maten van insecten te koop, van zeer klein tot groot. Het is belangrijk dat je de juiste maat kiest in functie van de grootte van je panterkameleon. Informeer hiervoor in de dierenwinkel.
Het dieet moet gevarieerd zijn en minstens 6% calcium bevatten. Voer jongen tot de leeftijd van 6 maanden elke dag kleine krekels die vooraf met calciumpoeder zijn bestrooid. Bepoeder het voeder van jonge dieren tot de leeftijd van 1 jaar wekelijks met vitamine- en mineralenpoeder. Voor volwassen dieren volstaat dit elke 2 weken.
Afhankelijk van het individu eet een volwassen panterkameleon elke dag of elke twee dagen ongeveer vijf insecten. Voer het dier bij voorkeur ’s ochtends of in de namiddag en verwijder dagelijks de voerresten. Om bijtwonden van insecten te voorkomen, verwijder je kort na het voeren de overlevende insecten of voorzie je voedsel voor de insecten. Vliegende insecten worden erg gewaardeerd en kunnen dienen als voedselverrijking.
Dagelijks
- Verwijder de uitwerpselen
- Verwijder dode insecten en overlevende insecten of voorzie voedsel voor de levende insecten
- Geef vers voer
- Controleer of de panterkameleon er gezond uitziet en zich normaal gedraagt
- Controleer de temperatuur, de luchtvochtigheid en de werking van de waterdruppelaar en de uv- en warmtelamp
Minstens één keer per week
- Reinig indien nodig de schuilplekken, takken en rotsen met een vochtige hete doek
- Reinig de druppelaar en vul deze met vers water
Een paar maal per jaar
- Reinig het terrarium volledig
- Plaats het dier hiervoor in een tijdelijk onderkomen
- Verwijder alle attributen en de planten
- Reinig en ontsmet het terrarium en de attributen grondig met een oplossing van koud water en 10% javel (100 ml/1 liter water) of met speciale terrariumreiniger. Spoel goed na met zuiver water om javelresten te verwijderen. Laat alles goed drogen en richt het terrarium opnieuw in.
Gezondheid
Zoek een dierenarts die ervaring heeft met reptielen voor je een dier koopt. Gezonde panterkameleons staan sterk en hoog op hun poten, hebben een goed gevulde buik, heldere ogen, een propere neus en een egale huid met een heldere kleur. Afwijkingen in gedrag, uitwerpselen, ademhaling of abnormale verkleuringen kunnen wijzen op ziektes. Kameleons zijn niet de meest gemakkelijke dieren om in een terrarium te houden, onder meer door de vele gezondheidsproblemen. Contacteer bij twijfel altijd een dierenarts.
De meest voorkomende gezondheidsproblemen bij panterkameleons zijn: