Gebruik van digitale technologie bij duaal leren

De bevraging bracht het gebruik in kaart van drie types technologie:

1. Leerlingvolgsystemen zijn de instrumenten die opleidingsverstrekkers hanteren om een zicht te krijgen op de voortgang van leerlingen.
2. Educatieve apps en software (EdTech in het kort) zijn de computerprogramma’s of applicaties die ingezet worden om kennis of vaardigheden aan te leren. Deze kunnen we verder indelen naar e-portfolio, samenwerkingstools, simulaties en serious games.
3. Ondersteunende tools voor duaal leren omvatten alle digitale technologie die specifiek voor leerlingen in duaal leren/werkplekleren kan ingezet worden. Deze software kan zich richten op
   • opvolging van leerlingen/ leerlingenadministratie
   • screening van leerlingen op arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid
   • matching van leerling en leerwerkplek
   • evaluatie en competentieopvolging
   • interactie met leerlingen en/of mentoren
   • algemene administratie

De meerderheid van de praktijkleerkrachten gebruikt minstens soms een leerlingvolgsysteem, educatieve tools of duaal ondersteunende tools. Maar dat betekent niet zeggen dat EdTech sterk ingeburgerd is. Maar drie op tien leerkrachten en begeleiders gebruiken vaak tot (bijna) altijd educatieve apps of ondersteunende tools. Opvallend: in 8% van de opleidingsinstellingen wordt geen digitaal leerlingvolgsysteem gebruikt. Ook opvallend is dat 21% van de leerkrachten duaal leren nooit digitale educatieve tools in de praktijklessen gebruikt en dat 30% van leerkrachten en begeleiders nooit duaal ondersteunende software gebruikt.

Welke technologie wordt gebruikt bij duaal leren?

Leerlingvolgsystemen

De markt van leerlingvolgsystemen is uniform. Slechts één aanbieder (Smartschool) heeft meer dan de helft van het marktaandeel.

Educatieve software en applicaties

Iets minder dan de helft van de praktijkleerkrachten maakt al eens gebruik van e-portfolio’s en samenwerkingstools. Als we kijken naar de intensiteit van het gebruik, dan valt op dat ongeveer 1 op 10 praktijkleerkrachten hier heel vaak tot altijd gebruik van maakt. Simulaties worden gebruikt door 4 op 10 leerkrachten, en educatieve games worden het minst gebruikt. Kanttekening: het gebruik van educatieve technologie is deels afhankelijk is van het bestaande aanbod.

De tools die de praktijkleerkrachten gebruiken tijdens hun lessen, kunnen we indelen naar niet-vakgebonden tools en vakgebonden tools.

• Niet-vakgebonden tools:
  • Platformen voor video’s en foto’s (Youtube, Vimeo, Pinterest)
  • Sociale netwerkapplicaties (Facebook, Instagram, Whatsapp)
  • Applicaties voor oefeningen en evaluatie (Bookwidgets, Kahoot!, Poll Everywhere, …
  • Applicaties en websites voor het delen/ opzoeken van informatie (Wikiwijs, Google Drive, ...)
  • Klassenmanagementtools (Google Classroom, Groepjesmaker)
  • Windows Microsoft toepassingen
  • Nieuwsapps.

• Vakgebonden tools: zijn uiteraard afhankelijk van het opleidingsdomein. Opleidingsdomeinen voor beroepssectoren die sterk technologiegedreven zijn (mechanica-elektriciteit, auto en personenzorg), hebben een grotere diversiteit aan beschikbare educatieve tools. Bij andere domeinen is het aanbod eerder beperkt.

Software ter ondersteuning van duaal leren

• Functionaliteiten voor opvolging en evaluatie worden het meest gebruikt bij duaal leren. 6 op 10 respondenten maken er al eens gebruik van en 4 op 10 zelfs vaak tot (bijna) altijd. Er is wel een sterke overlap met de leerlingvolgsystemen of de educatieve apps die ook ingezet worden ter evaluatie.
• Vervolgens worden tools voor screening van de leerlingen en interactie met de leerling of de mentor op de werkplek door 5 op 10 respondenten gebruikt (ongeveer 3 op 10 vaak tot (bijna) altijd). Voor communicatie hanteren respondenten vooral de generieke tools (Skype, Microsoft Teams, e-mail,..).
• Matchingtools en tools voor extra begeleiding worden het minst gebruikt (3 op 10 respondenten gebruiken deze soms, 1 op 10 vaak tot (bijna) altijd).

De beschikbaarheid en de implementatie van digitale tools die zich specifiek richten op duaal leren, is beperkt. Er is wel al een start genomen met de ontwikkeling van duale tools, maar het aanbod is nog te klein. Wanneer het aantal duale tools van naderbij worden bekeken, valt op dat verschillende van de bestaande tools sectorspecifiek ontwikkeld zijn, of dat deze niet vrij aan te kopen zijn. Dat verschillende leerkrachten en begeleiders aangeven hun eigen ontworpen systeem voor evaluatie en/of opvolging te gebruiken, illustreert verder dat het aanbod nog niet de noden dekt.

Noden van praktijkleerkrachten en trajectbegeleiders

• De overgrote meerderheid (89%) van de praktijkleerkrachten en trajectbegeleiders staan positief tegenover educatieve technologie.
• 65% gaat actief op zoek naar innovatieve technologische toepassingen.
• De meerderheid van de leerkrachten en begeleiders staat ook positief tegenover toekomstig gebruik van EdTech, ongeacht hun huidig gebruik.

Wat hebben leerkrachten en begeleiders dan nodig? Hun noden focussen zich op vier probleempunten.

1. inzicht in het aanbod aan EdTech (65%) en de kwaliteit ervan (57%)
2. compatibiliteit met het leerlingenvolgsysteem (46%) en ondersteuning in de integratie van EdTech in de lessen (37%)
3. financiële middelen voor aankoop van EdTech (45%) of (up to date) hardware (45%)
4. ondersteuning en instrumenten voor evaluatie op de leerwerkplek

Conclusie

• Deze studie geeft een eerste inventarisatie van wat het aanbod aan digitale technologie op de markt is.
• Er veel openheid en bereidheid bij leerkrachten en begeleiders om op de digitale kar te springen.
• De meerderheid van de leerkrachten en begeleiders maken ook gebruik van diverse digitale tools, al heeft nog niet iedereen EdTech structureel ingebed in de werking. 2 op 10 praktijkleerkrachten maken geen gebruik van digitale tools.
• Ondanks het ruime scala aan applicaties, is het (openbare) aanbod voor duaal leren eerder beperkt.
• De coronacrisis heeft het belang van technologie in duaal leren nog meer scherp gesteld.