Toekomstverkenning: wat kan er gebeuren in de toekomst?

Met het toekomstverkenningsproject focussen we op het exploreren en ontwikkelen van een lange termijn, innovatief, toekomstgericht, en inclusief arbeids(markt)beleid. Het is een uniek project met als doel een beleidsoriënterende verkenningsmethodiek te ontwikkelen op de (middel)lange termijn.

Als strategische toekomstverkenning probeert dit project niet om definitieve antwoorden te vinden over wat de toekomst zal brengen. Een toekomstverkenning exploreert wat er kan gebeuren. Het bekijkt de toekomst als een opkomende wereld die slechts gedeeltelijk zichtbaar is in het heden. Het is dus niet de bedoeling om voorspellingen te maken over de toekomst. Wel probeert een toekomstverkenning plausibele ontwikkelingen op een coherente manier en logisch onderbouwd te schetsen, zodat het beeld van wat er op ons kan afkomen wordt uitgebreid, verbeterd en opnieuw gekaderd.

Proces van toekomstverkenning

We liepen een toekomstverkenningsproces met een groep experten vanuit diverse perspectieven. Voor de methode en het proces baseerden we ons op het toekomstverkenningsproces van de Europese Commissie. De deelnemers gingen tijdens drie workshops op zoek naar uitzichten op wat er kan gebeuren binnen 10 à 15 jaar op het vlak van technologie, inclusie en werken in Vlaanderen, waarom en wat de gevolgen kunnen zijn.

In een reeks voorbereidende interviews met experten, academici, vakbondsvertegenwoordigers, beleidsverantwoordelijken en ondernemers brachten we de belangrijkste onzekerheden en aanjagers van verandering in kaart. Vervolgens gebruikten we een scenariomethodiek waarin vier toekomstige werelden werden gemaakt. Tijdens de tweede workshop werden de beeldende scenario’s verder uitgewerkt, waarbij we systematisch nadachten over grote veranderingen op lange termijn. De scenario’s zijn goed doordachte contexten waarin we in 2035 kunnen terechtkomen wanneer we kijken naar de impact van technologie op werken.

In de derde workshop werd gewerkt aan de vertaling van de scenario’s in lange termijnbakens om het adaptief vermogen van Vlaanderen te verhogen. Centraal stond de vraag: ‘Wat dan?’. Wat moeten of kunnen we doen om in dit soort wereld(en) het adaptief vermogen van onze samenleving, waarin inclusie voorop staat, te verhogen? Hoe kunnen we in verschillende scenario’s het toekomstige aanpassingsvermogen van Vlamingen versterken? Welke bakens (richtlijnen) kunnen we identificeren als richtinggevend voor de toekomst, en welke beleidsopties kunnen we binnen dat kader identificeren?

Resultaten en scenario’s

De toekomstscenario’s en de resultaten van deze toekomstverkenningsoefening zullen in de loop van april worden gepubliceerd op deze pagina.