Gedaan met laden. U bevindt zich op: Voedselveiligheid in het onderwijs Veiligheid

Voedselveiligheid in het onderwijs

Of je nu maaltijden aanbiedt, tussendoortjes verkoopt, voedsel bereidt of leert bereiden, voedselveiligheid is belangrijk in elke onderwijsinstelling. Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) legt daarvoor regels op en controleert of je die volgt. 

Voor wie?

Deze informatie is voor basis- en secundair onderwijs, CLB’s, leersteuncentra, onderwijsinternaten, deeltijds kunstonderwijs, volwassenenonderwijs en hoger onderwijs.

Basisprincipes

Je bent als onderwijsinstelling verantwoordelijk voor veilige voedselomstandigheden voor leerlingen, cursisten, studenten en personeel. Zo vermijd je voedselvergiftiging, -intolerantie, -bederf en -allergieën.

Sommige activiteiten vallen onder het toezicht van het FAVV. Dan moet je bepaalde regels volgen. Soms volstaat een goede hygiëne. Voor andere activiteiten heb je een registratie, toelating of erkenning nodig. Het FAVV helpt je om de regels correct toe te passen en controleert of je dat ook effectief doet.

Wat moet je doen?

  • Dat zijn alle activiteiten met voedsel, drank, planten of dieren – ook schoolfeesten of activiteiten van ouders en leerlingen.

    Noteer bij elke activiteit:

    • Waar de activiteit precies plaatsvindt, zoals klaslokaal, didactische keuken, keuken of tuin
    • Welke infrastructuur in de lokalen aanwezig is, zoals kranen, koelruimtes, werkvlakken of verkleedruimtes
    • Wie de activiteit uitvoert of begeleidt, zoals leraar, keukenpersoneel of vrijwilliger
    • Hoe vaak ze plaatsvindt, zoals dagelijks, 1 keer per week of een paar keer per schooljaar
    • Wat de activiteit inhoudt, zoals:
      • Koekjes bakken die de leerlingen zelf opeten of verkopen op de openschooldag
      • Meegebrachte boterhammen opeten in een apart lokaal
      • Fruit kweken en dat 1 keer per schooljaar aan de ouders verkopen
      • Traiteurmaaltijden opwarmen en uitscheppen
      • Een miniboerderij of moestuintje aanleggen, zodat de jongere kinderen leren zorgen voor plant en dier, en misschien de gekweekte groentjes opeten

    Tip: Betrek je aanspreekpunt bij het FAVV voor hulp bij de inventarisatie.

  • Voor bepaalde activiteiten heb je een registratie, toelating of erkenning nodig. Wat je precies nodig hebt, hangt af van het risico van je activiteit. Bij een laag risico voor voedselveiligheid registreer je je activiteit bij het FAVV, bij een gemiddeld risico heb je een toelating nodig en bij een hoog risico een erkenning.

    • Stap 1

      Ga na of je een erkenning, registratie of toelating nodig hebt

      Activiteit

      Registratie, toelating of erkenning

      Samenwerking met een traiteur

      Drank- en snoepautomaten
      • Registratie door de eigenaar van de automaat (school of firma). Op de automaat staat de eigenaar vermeld.

      Leerlingen eten meegebrachte boterhammen op school op.

      • Geen registratie nodig, zorg wel voor een goede hygiëne.

      Fruit, groenten of melk uitdelen aan leerlingen.

      Eigen producten uit de moestuin of eieren van eigen kippen verwerken in de klas.

      • Op kleine schaal: zorg voor een goede hygiëne en leef de wachttijden na gebruik van meststoffen en pesticiden na.
      • Op grotere schaal (meer dan 50 stuks pluimvee, meer dan 50 are aardappelen of hoogstamfruit, meer dan 25 are laagstamfruit of meer dan 10 are andere plantaardige producten): registratie nodig.

      Samen met je leerlingen in de didactische keuken eten klaarmaken en opeten.

      • Eet je met de klas zelf het bereide eten op? Geen toelating nodig, maar zorg wel voor een goede hygiëne.
      • Verdeel je het voedsel via gelegenheidsverkoop? Geen toelating nodig.
      • In alle andere gevallen, zoals een schoolrestaurant van een hotelschool: toelating nodig.

      Gratis ontbijt voor de leerlingen op de 1ste schooldag. De leraar huishoudkunde zorgt voor het ontbijt.

      • Geen toelating nodig.
      Scholen met een slagerijafdeling
      • Specifieke regels, afhankelijk van wat de slagerijafdeling met het uitgesneden vlees en de levensmiddelen van dierlijke oorsprong doet.
      • Een beslissingsboom(PDF bestand opent in nieuw venster) helpt je bepalen welke activiteiten een toelating en/of erkenning nodig hebben.
      De oudervereniging organiseert meerdere spaghettiweekenden.
      • Geen toelating nodig.
      • Gelegenheidsverkoop, als de oudervereniging maximaal 5 spaghettiweekenden van telkens 2 dagen organiseert.
      De oudervereniging organiseert maandelijks een soepverkoop voor de leerlingen. Niemand wordt betaald.
      • Toelating nodig.
      • Geen gelegenheidsverkoop. De verkoop gebeurt op regelmatige basis. Niet om geld in te zamelen, wel om leerlingen eten te voorzien.
      Cake op grootouderdag, gebakken door de leerlingen in de didactische keuken. De vriendenkring betaalt de ingrediënten. De cake is gratis voor de grootouders.
      • Geen toelating nodig.
      • Gelegenheidsverkoop. Cake bakken wordt als een activiteit van de vriendenkring beschouwd.
      Leerlingen brouwen bier in de lessen biologie en verkopen via een mini-onderneming.
      • Toelating nodig.
      • Geen gelegenheidsverkoop. Een mini-onderneming heeft een economisch karakter en handelt dus niet zonder winstoogmerk of in het algemeen belang.

      Geen toelating nodig bij gelegenheidsverkoop

      De oudervereniging, een klas, de leerlingenraad, de werkgroep GWP (geïntegreerde werkperiode) of de vriendenkring organiseren soms activiteiten waarbij voeding bereid en verkocht wordt om geld in te zamelen. Sommige activiteiten vallen onder gelegenheidsverkoop, andere niet.

      Voorwaarden gelegenheidsverkoop:

      • De organisator is een vereniging of organisatie zonder winstgevend doel, ook al kan de activiteit op zich wel geld opbrengen.
      • De medewerkers worden niet betaald voor de geleverde diensten.
      • Maximaal 5 activiteiten per kalenderjaar met een totale duur van maximaal 10 dagen. Ook een activiteit van een paar uur telt als 1 dag.

      Anders is wel een toelating nodig. De organisator vraagt de toelating aan en betaalt een jaarlijkse bijdrage. Het FAVV kan een controle doen.

    • Stap 2

      Vraag je registratie, toelating of erkenning aan

      De aanvraag is niet gratis. De kostprijs verschilt van situatie tot situatie.

    • Stap 3

      Hang het FAVV-toelatingsattest zichtbaar op

      • Heeft je onderwijsinstelling een FAVV-toelating? Dan krijg je een officieel attest.
      • Hang het attest op een plaats die goed toegankelijk en van buitenaf zichtbaar is.

  • Goede hygiënepraktijken zijn afspraken en gewoontes die ervoor zorgen dat je veilig met voedsel omgaat om zo besmetting te voorkomen. De belangrijkste principes zijn persoonlijke hygiëne en hygiëne in de keuken.

  • Een onderwijsinstelling die zelf voedsel produceert, verwerkt en verdeelt, moet zorgen voor een autocontrolesysteem. De sector- of autocontrolegidsen van het FAVV helpen daarbij.

  • Elke onderwijsinstelling die met voedsel omgaat, moet in staat zijn om een product van ontvangst tot gebruik te traceren en te volgen. Soms zijn er versoepelde regels.

  • Er is een meldingsplicht bij kans op besmetting. Wie een ziekte heeft die via voedsel overdraagbaar is, mag geen levensmiddelen bereiden of bewerken en in een ruimte komen waar levensmiddelen aanwezig zijn, bereid of bewerkt worden. Dat geldt bijvoorbeeld bij geïnfecteerde wonden, huidinfecties - en aandoeningen en diarree.

    Informeer het FAVV over alles wat de voedselveiligheid in gevaar brengt of kan brengen. Meer over de meldingsplicht(opent in nieuw venster).

Ondersteuning

Onderwijsinstellingen krijgen ondersteuning van het FAVV bij alles wat met voedselveiligheid te maken heeft. Ontdek de ondersteuningsmogelijkheden.

Toezicht en controle

Op regelmatige tijdstippen krijgen onderwijsinstellingen controle van het federaal voedselagentschap. Tijdens die controle gaat de inspecteur na of je onderwijsinstelling voldoet aan de wettelijke verplichtingen van voedselveiligheid.

Volg Onderwijs Vlaanderen op