De benaming kapitein duidt een gezagvoerder van een schip aan. Het kan daarbij zowel over zeeschepen als over de binnenvaart gaan. De eigenaar of gezagvoerder van een klein schip voor de binnenvaart of de visserij is een schipper.

• Carmen Dewilde was de eerste vrouwelijke kapitein ter lange omvaart in België.
• Kapitein Schettino ging als een van de eersten van boord toen het cruiseschip Costa Concordia schipbreuk leed.
• De zoekactie naar de vermiste schipper / kapitein van de gekapseisde vissersboot leverde niets op.
• Iedereen die een binnenvaartuig bestuurt dat personen of goederen vervoert, moet in het bezit zijn van een kwalificatiecertificaat schipper.