Verlaagd tarief in de erfbelasting voor overdrachten van familiale ondernemingen en vennootschappen vanaf 1 januari 2026

De gunstregeling in de erfbelasting geldt alleen voor familiale ondernemingen of vennootschappen.

Familiale onderneming

Een familiale onderneming is een nijverheids-, handels-, ambachts-, of landbouwbedrijf of een vrij beroep, dat door de erflater of zijn partner, al dan niet samen met anderen, persoonlijk wordt geëxploiteerd en uitgeoefend (bv. een bakkerij die door de schenker als natuurlijk persoon wordt uitgebaat).

Familiale vennootschap

Een familiale vennootschap is een vennootschap die als doel heeft om een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwactiviteit of van een vrij beroep uit te oefenen en waarvan de erflater samen met zijn familie eigenaar is (bv. een bakkerij die door de schenker wordt uitgebaat, maar waarvoor een vennootschap (bv, nv, …) opgericht werd). Met familie wordt hier bedoeld:

• de partner van de erflater of aandeelhouder;
• de verwanten in rechte lijn van de erflater of aandeelhouder, alsook hun partners;
• de zijverwanten van de erflater of aandeelhouder tot en met de tweede graad en hun partners;
• de kinderen van broers en zussen van de erflater of aandeelhouder.

Het begrip partner moet voor de aandeelhouder daarbij telkens op een gelijkaardige wijze geïnterpreteerd worden als dat het geval is voor de erflater.

• Als het een familiale onderneming betreft, moet de vererving betrekking hebben op de volle eigendom, de blote eigendom of het vruchtgebruik van activa die door de erflater of zijn partner beroepsmatig geïnvesteerd zijn. Voor familiale vennootschappen gaat het om de vererving van de volle eigendom, de blote eigendom of het vruchtgebruik van de aandelen van de vennootschap of een deel ervan.
• De gunstregeling kan niet toegepast worden voor overdrachten van residentieel vastgoed in een familiale onderneming of de overeenkomstige waarde ervan in de verkoopwaarde van de aandelen van familiale vennootschappen. Met residentieel vastgoed worden onroerende goederen bedoeld die hoofdzakelijk voor bewoning bestemd zijn of aangewend worden; ook bouwgronden worden beschouwd als residentieel vastgoed en zijn dus uitgesloten.

Als het een familiale vennootschap betreft moet de erflater en/of zijn familie:

• ofwel zelf aandelen in volle eigendom hebben die minstens 50% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen.
• ofwel zelf aandelen in volle eigendom hebben die minstens 30% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen, en bovendien:
  • ofwel samen met één andere aandeelhouder aandelen in volle eigendom hebben, die samen 70% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen.
  • ofwel samen met twee andere aandeelhouders aandelen in volle eigendom hebben, die samen 90% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen.

De vennootschap waarvan aandelen vererfd worden moet een reële economische activiteit uitoefenen. Een familiale vennootschap is immers een vennootschap die de uitoefening van een nijverheids- handels- ambachts- of landbouwactiviteit of een vrij beroep tot doel heeft en ook effectief uitoefent. Vennootschappen die geen reële economische activiteit hebben, worden uitgesloten van de toepassing van de gunstregeling.

• een activiteit moet ononderbroken verder gezet worden.
• de onroerende goederen van de onderneming die met het verminderd tarief overgedragen werden, mogen niet hoofdzakelijk tot bewoning aangewend of bestemd worden.

• een activiteit moet ononderbroken verder gezet worden;
• de vennootschap moet elk boekjaar een (geconsolideerde) jaarrekening neerleggen en publiceren;
• de vennootschap mag geen vennootschap zonder reële economische activiteit worden;
• naargelang het geval:
  • als de familiale vennootschap een naamloze vennootschap, een Europese vennootschap of een Europese coöperatieve vennootschap is, of een vennootschap met een andere rechtsvorm waarvoor het Belgische of buitenlandse recht dat haar beheerst, voorziet in een vergelijkbaar begrip: het kapitaal daalt op geen enkel moment door uitkeringen of terugbetalingen gedurende drie jaar vanaf de datum van het overlijden van de erflater;
  • als de familiale vennootschap een vennootschapsvorm heeft waarvoor het Belgische of buitenlandse recht dat de vennootschap beheerst, niet voorziet in het begrip kapitaal of een vergelijkbaar begrip: de verrichte inbrengen dalen op geen enkel moment gedurende drie jaar vanaf het overlijden van de erflater door uitkeringen of terugbetalingen tot onder het bedrag van de tot op de datum van het overlijden verrichte inbrengen, zoals dat blijkt uit de jaarrekening;
  • als niet aan deze voorwaarde voldaan blijft worden, is de erfbelasting verschuldigd zonder toepassing van het verlaagde tarief, op het bedrag waarmee het kapitaal of de verrichte inbrengen verminderd zijn, vermenigvuldigd met de grondslag waarop het verlaagde tarief is toegepast, en gedeeld door de waarde van alle aandelen van de familiale vennootschap op de datum van het overlijden van de erflater;
• de zetel van werkelijke leiding van de vennootschap moet binnen de EER blijven;
• als het een vennootschap betreft waarvan de omzet voor minstens 75% wordt gegenereerd door de uitoefening van een activiteit die betrekking heeft op residentieel vastgoed, waardoor de uitsluiting van het residentieel vastgoed op haar niet van toepassing is, moet er minstens één voltijds tewerkgestelde werknemer tewerkgesteld blijven gedurende 3 jaar na de overdracht.

Het verslag moet

• opgemaakt zijn door een bedrijfsrevisor, die niet de commissaris is, of een gecertificeerd accountant.
• ondertekend en gedateerd zijn voorafgaand aan de datum van de authentieke akte van de schenking.

Het verslag vermeldt al de volgende gegevens:

1. de voor- en achternaam van de bedrijfsrevisor of de gecertificeerde accountant, en zijn registratienummer in het register van bedrijfsrevisoren of het inschrijvingsnummer in het register van accountants en belastingadviseurs;
2. de voor- en achternaam, het rijksregisternummer en het adres van de aanvrager of, als er verschillende zijn, de aanvragers;
3. de naam en het ondernemingsnummer van de familiale vennootschap waarvoor het verslag opgemaakt wordt;
4. de verkoopwaarde van de volle eigendom van - al naargelang het om een aanvraag tot vrijstelling van schenkbelasting dan wel verminderde erfbelasting gaat - de geschonken of vererfde aandelen van de familiale vennootschap, zoals die is geraamd door de bedrijfsrevisor of de accountant;
5. de verkoopwaarde en de opsomming van het residentieel vastgoed (de onroerende goederen die tot bewoning worden aangewend of bestemd, zijn met inbegrip van bouwgronden), waarop de familiale vennootschap of haar dochtervennootschappen zakelijke rechten hebben en de aard van die zakelijke rechten. De vermelding bevat de kadastrale gegevens namelijk de kadastrale afdeling, de sectie, het perceelnummer en het partitienummer, de kadastrale oppervlakte, het kadastraal inkomen en, in voorkomend geval, de kadastrale detailidentificatie van een privatieve eigendom;
6. het gedeelte van de waarde, zoals die is geraamd door de bedrijfsrevisor of de accountant, vermeld in punt d), dat wordt bepaald door de verkoopwaarde van de onroerende goederen, vermeld in punt e), in de familiale vennootschap, of in participaties van minstens 10% van de familiale vennootschap in haar dochtervennootschappen;
7. het verschil tussen de verkoopwaarde, vermeld in punt d), en de verkoopwaarde, vermeld in punt f);
8. een motivering van de wijze waarop de bedrijfsrevisor of de accountant de verkoopwaarden, vermeld in punt d), f) en g), heeft bepaald, met vermelding van de gebruikte waarderingsmethode;
9. de referentiedatum voor de waardebepaling, vermeld in punt d) en f), namelijk de datum waarop de waarde van de aandelen wordt bepaald.

Het attest moet aangevraagd worden vooraleer de aangifte van nalatenschap ingediend wordt en ten laatste voor het verstrijken van de aangiftetermijn, en binnen de dertig dagen na de referentiedatum waarop de waarde van de aandelen bepaald wordt.

• De Vlaamse Belastingdienst bezorgt het attest binnen zestig dagen na de ontvangst van de aanvraag.
• Als de aanvraag onvolledig is, zal de Vlaamse Belastingdienst de ontbrekende gegevens of stukken opvragen; de behandeling van de aanvraag en de aflevertermijn worden dan opgeschort tot alles wel correct ontvangen werd.