Bodembedekking en bodemgebruik Vlaanderen
Aanleiding
Het recente ruimterapport Vlaanderen 2021(opent in nieuw venster) en klimaatrapporten hebben aangetoond dat klimaatverandering in Vlaanderen meet- en zichtbaar is. Belangrijke kernwoorden in het rapport zijn dan ook veranderingen in land- of bodemgebruik of de verharding, verstedelijking, infiltratie, verdichting, …van onze ruimte.
In 1995 werd gestart met de ontwikkeling van een eerste versie van het ‘Bodemgebruiksbestand Vlaanderen’. In 2011 werd, eveneens gebaseerd op multispectrale satellietbeelden (Landsat), naast een bodemgebruik ook een bodembedekkingsbestand gemaakt voor Vlaanderen. Bedoeling was om op een kleinschalige manier een opvolgingssysteem te ontwikkelen inzake bodembedekking en bodemgebruik in Vlaanderen om zo evoluties te kunnen inschatten.
Recente middenschalige informatie (zoals digitale luchtfoto’s) en grootschalige informatie (zoals GRB) zorgen voor een nieuwe uitdaging om de bodembedekkingskaart voor Vlaanderen zowel naar schaal als naar thema te actualiseren en te verfijnen Digitaal Vlaanderen startte in 2012 pilootzones op om een eerste analyse uit te voeren en na te gaan of een automatische kartering van (on)afgedekte oppervlakten kan gerealiseerd worden. Bodembedekking vormt immers naast hoogte-informatie een belangrijk gegeven in het kader van de optimale waterbeheersing en levering van ecosysteemdiensten door onafgedekte bodem in Vlaanderen.
Bodembedekkingsbestanden
Het is vanuit deze achtergrond dat Digitaal Vlaanderen in overleg met verschillende eindgebruikers, met name vertegenwoordigers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), Departement Omgeving en Waterbouwkundig Laboratorium, de operationele aanmaak van een bodembedekkingskaart Vlaanderen (BBK) en afgeleide datasets, namelijk Bodemafdekkingskaart (BAK) en Waterondoorlaatbaarheidskaart(WOK) heeft gerealiseerd. Dit resulteerde in de Bodembedekkingsbestanden.
In overleg met verschillende eindgebruikers en in samenwerking met de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), Departement Omgeving Vlaanderen en het Waterbouwkundig Laboratorium werd op basis van zomerluchtopnamen 2015 en 2018 een actualisatie van de bodembedekkingskaart Vlaanderen (BBK) en afgeleide datasets, namelijk Bodemafdekkingskaart (BAK) en Waterondoorlaatbaarheidskaart(WOK) voor 2015 en 2018 gerealiseerd. Deze datasets vormen een waardevol gegeven binnen het ruimterapport Vlaanderen(opent in nieuw venster).
Binnen de “Bodembedekkingsbestanden 2012/2015/2018”, onderscheiden we volgende datasets
- Bodembedekkingskaart (BBK), 1m resolutie, opname 2012, 2015 en 2018
- Bodembedekkingskaart (BBK), 5m resolutie, opname 2012, 2015 en 2018
- Bodemafdekkingskaart (BAK), 5m resolutie, opname 2012, 2015 en 2018
- Waterondoorlaatbaarheidskaart (WOK), 5m resolutie, opname 2012, 2015 en 2018
Meer info is terug te vinden in
Aanpak
De methodologie, aanpak en gehanteerde definities werden door Digitaal Vlaanderen uitgewerkt op basis van verschillende review en acceptatie cycli binnen deze werkgroep van eindgebruikers.
Via een generieke en herhaalbare aanpak kan zowel invulling gegeven worden aan de diverse onderzoeksvraagstukken van verschillende eindgebruikers als aan de beleidsvoorbereiding, beleidsuitvoering en de beleidsopvolging.
Voorbeeld van dergelijke analyse m.b.t. verharding: zie Statistiek Vlaanderen
Een voorbeeld van gebruik bij de VMM, zie presentatie Trefdag Informatie Vlaanderen (2016)(PDF bestand opent in nieuw venster)
De Beeldverwerkingsketen biedt het potentieel om net zoals de gebouwendetectie voor GRB, op termijn andere mutatiesignaleringen zoals bodembedekking, bodemgebruik of verhard/ onverhard als ‘dienst’ te verankeren.