Project: Klimaatrobuust Vianderdal, Tienen
Recreatiedomein Viander bevindt zich ten noordoosten van het centrum van Tienen, net buiten de kleine ring. Het domein vormt een groene long aan de rand van de stad en strekt zich in zijn huidige vorm uit over een oppervlakte van 8 hectare. Omdat het domein in verval raakte, was de bevolking vragende partij om het op te waarderen. Het Masterplan Vianderdomein en omgeving zet daarom een sterke visie neer voor het Vianderdal als ‘groen-blauwe’ long van Stad Tienen. Binnen de nieuwe legislatuur rolt de stad een investeringsprogramma uit rond drie sporen: waterveiligheid, waterzekerheid en waterrecreatie, en groenkwaliteit. Elk deelproject draagt in wisselende verhoudingen bij aan deze drie sporen. Zo ontstaat telkens maximale meerwaarde.
Afbeelding: © Stad Tienen - Steven Massart
Ingediend door Stad Tienen bij de focusgroep ‘Sponssteden’
In een eerste fase kwamen natuurlijke speeltuinen, nieuwe groenzones en een natuurvriendelijke oever tot stand in het Vianderpark. Momenteel werken Fluvius, Aquafin en Stad Tienen aan de omvorming van elf hectare boomgaard tot een ecologisch waardevol buffergebied met ruimte voor zachte recreatie. De stad kocht deze boomgaard tussen het Vianderpark en het centrum van Tienen aan en is van plan om het Vianderpark hiermee dubbel zo groot te maken.
Tegelijk worden de krijtlijnen uitgezet voor een rioleringsproject in het brongebied. Doel is om bron- en hemelwater opnieuw naar de beekvallei te leiden in plaats van naar de riolering. Het bronwater zal zorgen voor een nieuw hart voor het Vianderdomein. Het zuiver water komt centraal te staan in zones voor waterbeleving en waterrecreatie. Het gezuiverde water zal ook door het buffergebied stromen en de ecologische waarde van het gebied aanzienlijk versterken.
Klimaatadaptieve acties
Hydrologisch herstel
Vandaag stromen miljoenen liters bronwater nog nutteloos de riolering in via oude drainages vlak naast de vijvers van het domein. Het herstellen van de beekloop en het aansluiten ervan aan de vijvers zorgt ervoor dat men dat water kan inzetten voor ecologisch herstel van de vijvers, recreatie, buffering en infiltratie.
Aanleg van een stedelijk wetland
De aangekochte perenboomgaard ligt op het laagste punt van Tienen, op gelijke hoogte met de Gete. Omdat al het regenwater van Tienen reeds naar daar stroomt, vormt het een overstromingsgevoelig gebied. Nu krijgt deze vlakte opnieuw een natuurlijke invulling als stedelijk wetland. Door extensief beheer en ruimte voor water ontstaat een veerkrachtige zone die bij hevige regenval miljoenen liters water opvangt en geleidelijk laat infiltreren.
Natuurlijke verkoeling dichtbij huis
Het heringerichte Vianderdal biedt verkoeling op wandel- en fietsafstand. Vooral voor bewoners van de historische binnenstad – waar verharding en kleine tuinen overheersen – is dat een grote meerwaarde. De natuurgebaseerde aanpak maakt het domein een waardevolle schakel in de klimaatadaptatie van de stad.
Waterberging tegen overlast
De oostrand van Tienen kampt geregeld met wateroverlast. De nieuwe ingrepen vermijden water op straat en temperen de gevolgen van extreme buien. Dit effect reikt verder dan de stad: ook op regionale schaal vermindert de druk op het watersysteem.
Te overwinnen drempels
Nood aan meer studiewerk en middelen
Het project krijgt zijn kroonstuk in de aanleg van een nieuw hart voor het Vianderdomein. Het wordt een plek waar ontmoeting en zachte waterrecreatie centraal staan: verkoeling, spelen, met de voeten in het water. Die visie komt echter pas tot leven wanneer het vooropgestelde hydrologisch herstel gerealiseerd is. Dat vraagt om een rioleringsproject dat voldoende zuiver en vers water opnieuw door het domein laat stromen. Daarvoor zijn grondig studiewerk en bijkomende middelen nodig. Samenwerking en externe steun spelen hierin een sleutelrol. Door actief in te zetten op partnerschappen en subsidieoproepen, ontstaat ruimte om expertise en middelen te bundelen.
De stad Tienen investeert alvast 285.000 euro, met mede-ondersteuning van 60.000 euro via LEADER (PDPO III), gefinancierd door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling, de Vlaamse overheid en de provincie Vlaams-Brabant. Via de Vlaamse Bouwmeester werd het samenwerkingsverband tussen Atelier Romain, OD205 en Volt architecten aangeduid om het masterplan voor het Vianderdomein vorm te geven. Het ontwerp en de uitvoering gebeuren in nauwe samenwerking met o.a. Fluvius, Aquafin, Regionaal Landschap Zuid-Hageland en Natuurpunt.
Natuurlijke inrichting vergt duidelijke beheerafspraken
Een natuurlijke inrichting vormt het streefbeeld. Maar zonder goede afspraken brokkelt het draagvlak snel af. Duidelijke beheerafspraken met alle betrokken partijen zijn dan ook essentieel. Daarom loopt parallel aan de projectontwikkeling ook het beheerplan. Dat gebeurt intern en in overleg met de partners. Tegelijk worden monitoring en meetbare indicatoren uitgewerkt om opvolging en bijsturing mogelijk te maken.
Projectinfo
- Indiener: Stad Tienen, bij de focusgroep ‘Sponssteden’
- Partner: Fluvius, Aquafin, Regionaal Landschap Zuid-Hageland, Natuurpunt
- Locatie: Vianderdomein, Tienen
- Uitvoeringsperiode: Oktober 2024 – 2028 (waterveiligheid) en 2031 (waterrecreatie)
Interesse in gelijkaardige projecten?
Zie de focusgroep ‘Sponssteden’