Project: Park aan de Stroom
Waar vandaag nog een bijna volledig verharde industriële site ligt van 25 ha, verrijst binnenkort een levendig en groen parklandschap. Park aan de Stroom transformeert een zwaar vervuild brownfield-terrein nabij de Schelde in een duurzame woon- en leefomgeving, waar natuur, water en mensen samenkomen. Eeuwenlange industriële activiteit heeft een zware ecologische erfenis achtergelaten, met vervuilde grond die grondig gesaneerd moet worden. Dit gebeurt via het sarcofaagprincipe, waarbij de vervuiling op een veilige manier wordt ingekapseld en afgedekt. Hierboven ontstaat een nieuw, gezond landschap dat plaats biedt aan 625 woningen, publieke voorzieningen, openbare groene ruimtes en ecologische verbindingen.
Ingediend door Park aan de Stroom NV bij de focusgroep ‘Klimaatbestendige publieke ruimte’
Foto’s © Luce., West 8, B-architecten, Park aan de Stroom NV
Het ontwerp van de site is opgevat als een dynamisch samenspel tussen dorp en natuur. Drie met bomen omzoomde dreven trekken een groene structuur door het gebied, van Hemiksem tot de Schelde, en zorgen voor een natuurlijke verbinding tussen de verschillende delen van de wijk. Het hart van het project wordt gevormd door het Coulissenpark, een groen lint van 8 ha, dat de klassieke Scheldelandschappen eert en fungeert als ecologische corridor tussen aangrenzende lokale parken en natuurgebieden. Aan de waterkant ontstaat een nieuw Scheldepark, waar biodiversiteit centraal staat en voetgangers kunnen genieten van een autoluwe, natuurrijke omgeving.
Naast het inbrengen van groen en natuur, wordt ook slim omgesprongen met water. Een innovatief watersysteem vangt regenwater op en verspreidt het door het park, zodat het kan dienen als natuurlijke irrigatie voor de beplanting. Overtollig water wordt op een gecontroleerde manier afgevoerd naar bufferbekkens, grachten en een rabattensysteem, wat bijdraagt aan klimaatbestendigheid en waterbewustzijn. Dit systeem zorgt niet alleen voor een weelderig en biodivers landschap, maar toont bezoekers ook het belang van duurzaam waterbeheer.
Park aan de Stroom bewijst dat een industrieel verleden niet het einde hoeft te betekenen, maar juist de grondslag kan vormen voor een toekomstbestendige, groene en gezonde leefomgeving.
Klimaatadaptieve acties
Het project Park aan de Stroom zet sterk in op klimaatadaptatie en duurzaamheid. De volgende klimaatbestendige principes worden toegepast:
- Duurzaam waterbeheer
- Innovatief gravitair watersysteem: Regenwater wordt opgevangen, gerecirculeerd en gebruikt voor irrigatie. Bovendien wordt de hemelwaterriolering van de nabijgelegen wijk ontkoppeld en rechtstreeks naar het project geleid zodat al dit water gebruikt kan worden voor het nieuwe landschap.
- Slim hergebruik van regenwater: Regenwater wordt opgeslagen in captatiebekkens en -grachten. Van hieruit gebeurt een gestuurde (én seizoensafhankelijke) irrigatie van landschapsvegetatie (bv. rabattensysteem).
- Grijswaterrecuperatie: Grijswater wordt hergebruikt binnen bouwvelden, aangevuld met regenwater
- Afvoer naar de Schelde: Restwater wordt op een gecontroleerde manier afgevoerd naar de rivier.
- Overstromingsbestendig ontwerp: De getijdenwerking van de Schelde creëert in uitzonderlijke gevallen een dusdanig hoog waterpeil dat de lozing van regenwater tijdelijk wordt verhinderd. Het Scheldeoeverpark fungeert als buffer voor de tijdelijke opslag van regenwater bij hoogtij in de Schelde en beschermt de lager gelegen ontwikkeling tegen wateroverlast door overstroming.
- Natuurinclusief ontwerp
- Biodiversiteit stimuleren: Inheemse planten en ecologische zones bevorderen een gezond ecosysteem.
- Groene corridors: Het Coulissenpark verbindt verschillende groengebieden en vergroot de leefomgeving voor dieren.
- Scheldeoeverpark: Dit park creëert extra ruimte voor flora en fauna langs de Schelde.
- . Hittestress verminderen
- Schaduwrijke wandelpaden: Bomen en beplanting zorgen voor verkoeling in de openbare ruimte.
- Waterpartijen: Open water en beplante oevers helpen de omgeving afkoelen.
- Beperking van verharde oppervlakken: Meer groen en natuurlijke materialen in plaats van beton en asfalt.
- Duurzame mobiliteit
- Autoluwe zones: Stimuleren van fietsen en wandelen voor een gezondere leefomgeving.
- Fietspaden en voetgangersroutes: Aansluiting op bestaande netwerken voor duurzame verplaatsingen.
Te overwinnen drempels
- Bodemsanering en industriële erfenis
- Het terrein is een voormalig brownfield, wat betekent dat de bodem vervuild is.
- Om een veilige en gezonde leefomgeving te creëren is een grondige sanering nodig.
- De kosten en regelgeving rond bodemsanering kunnen complex en tijdrovend zijn.
- Waterbeheer
- Het innovatief watersysteem moet zorgvuldig worden ontworpen en geregeld (met een slimme sturing in samenwerking met Aquafin en rioolbeheerder Water-Link).
- De klimaatverandering kan leiden tot extreme neerslag of droogte, wat extra flexibiliteit in het waterbeheer vereist.
- Ecologische balans en biodiversiteit
- Het herstellen van een natuurlijke ecologie op een voormalig industrieel terrein vergt tijd en een zorgvuldige planning.
- De integratie van menselijk gebruik (wonen, recreatie) met ecologische functies moet goed gebalanceerd gebeuren.
- Duurzaamheid en financiering
- Duurzame bouwmethoden en klimaatbestendige infrastructuur kunnen hogere initiële kosten met zich meebrengen.
- De financiële haalbaarheid en investeringsbereidheid moeten worden gewaarborgd.
- Subsidies en partnerschappen zijn nodig om de duurzame ambities te realiseren.
Projectinfo
- Indiener: Park Aan De Stroom NV, bij de focusgroep ‘Klimaatbestendige publieke ruimte’
- Partners: Sweco, West8, Aquafin, Gemeente Hemiksem, OVAM
- Locatie: Oude Bekaertsite, Hemiksem
- Uitvoeringsperiode: Oktober 2022 (start bodemsaneringswerken) – december 2037
Interesse in gelijkaardige projecten?
Zie de focusgroep ‘Klimaatbestendige publieke ruimte’