“Heb je ook aan de diversiteit van de panelleden gedacht?” Het is een vraag die je wellicht herkent. Maar diversiteit en inclusie speelt een belangrijke rol in de hele innovatieketen: van het ontstaan van innovatieve ideeën tot de implementatie van een vernieuwende dienstverlening, product of beleid.

De overheid is nog steeds een plek waar diversiteit vaak zoek is. Zowel diversiteit op vlak van persoonlijke kenmerken zoals geslacht, genderidentiteit, seksualiteit, leeftijd, herkomst of gezondheid, alsook op vlak van expertise, ervaringen en persoonlijkheid. In kringen van overheidsinnovatoren is dit niet anders. En dat is een probleem, want innovatie ontstaat onder andere uit het samenbrengen van uiteenlopende ideeën, ervaringen en achtergronden.

Innoveren met onvoldoende diverse profielen belemmert kansen om nieuwe ideeën, werkwijzen en thema’s aan te tappen. Daarnaast loop je het risico dat de doelgroep niet bereikt wordt, of je product, dienstverlening of beleid niet de verwachtte resultaten bereikt, niet voldoende ‘verkoopt’ of niet de gewenst impact heeft. De klant van de overheid is de samenleving, een samenleving die nooit meer divers was dan vandaag.

Wat kunnen we daaraan doen? Het INO-team ging met deze vraag aankloppen bij een tiental diversiteits-experten binnen en buiten de Vlaamse overheid. In dit artikel delen we de belangrijkste inzichten aan de hand van een aantal inspiratievragen en praktische tips. We hebben heel dankbaar kunnen voortbouwen op de feedback en suggesties van de geïnterviewde diversiteits-experten.

Systematische aandacht voor diversiteit in innovatie is een proces dat aandacht vraagt. Maak het jezelf zo eenvoudig mogelijk om er van in het begin aan te denken, bijvoorbeeld door de gewoonte te ontwikkelen om een (beknopte) stakeholderanalyse met aandacht voor kansengroepen door te voeren bij de start, of door diversiteit expliciet te benoemen in de projectdoelen. Geef voldoende aandacht aan ongewenste effecten van je innovatie voor bepaalde doelgroepen en verwerk die feedback in terugkoppelingsloops en nieuwe versies.

Als ambtenaren halen we regelmatig expertise van buiten naar binnen (outhouse innovation). Hoe zit het met aandacht voor diversiteit bij de opdrachtnemers? Hoe garanderen ze dat hun dienstverlening of product toegankelijk zal zijn?

Aan de samenstelling van je team kan je niets veranderen. Wel in de manier waarop jullie ruimte maken voor ieders eigenheden. Hoe gaan jullie om met verschillen? Kan iedereen op gelijke voet ideeën inbrengen, ook bijvoorbeeld meer uitvoerende functies? Is de werkomgeving integraal toegankelijk of is er nood aan redelijke aanpassingen voor sommige collega’s?

En natuurlijk is de aanwerving van een nieuwe collega daarnaast een uitgelezen kans om de teamdiversiteit te verhogen. Omarm bij aanwervingen de verscheidenheid en werf in functie van competentie én meerwaarde: welk profiel zit nog niet in je team en kan je helpen om tot een meer gedragen en innovatief resultaat te komen?

Een eerlijk antwoord op deze vraag is nodig om je echt open te stellen voor andere invalshoeken en meningen. Praat je over mensen buiten je organisatie, of praat je mét hen? Vul je voor anderen in wat hun noden zijn, of bevraag je hen? Vertrek je vanuit het perspectief van de klant, of vanuit je eigen processen? Ben je vindbaar en aanspreekbaar voor potentiële partners? Gebruik je toegankelijke taal?

Klinkt te groot allemaal? Iets doen is beter dan niets doen: je hoeft niet te wachten op een allesomvattende participatiestrategie of die opleiding servicedesign om alvast een aantal buitenstaanders bij je project te betrekken. Bijvoorbeeld door ten rade te gaan bij diversiteitsorganisaties om je plannen af te toetsen, of door gericht een aantal jongeren uit te nodigen voor een brainstorm.

Diversiteit is vaak meer dan één kenmerk. Ze ontstaat daar waar verschillende kenmerken samenkomen: bijvoorbeeld alleenstaande moeder, leidinggevende van buitenlandse herkomst, of persoon met een handicap in kansarmoede. In hoeverre heeft je innovatief product of dienstverlening aandacht voor deze intersecties? Heb je zicht op de relevante combinaties van kenmerken?

Heb je zicht op hoe je organisatie omgaat met diversiteit? Is inclusie bijvoorbeeld een aandachtspunt bij de evaluatie van experimenten? Welke lessen kan je hieruit trekken en hoe kan je deze delen? Wie kunnen bondgenoten hierin zijn binnen en buiten de organisatie?

• Boek en campagne #ZeroExclusion: Inclusieve leiders aan het woord(opent in nieuw venster).

• Gesprek tussen Moria Sloan (Nesta) en Bayo Adelaja (oprichter Do It Now Now) over de vraag hoe innovatie ten goede komt van iedereen: “Why diversity is crucial to innovation’s success” (opent in nieuw venster)(EN)

• Blogpost over inclusieve innovatie(opent in nieuw venster) (EN) van Supriya Trivedi (OPSI)