Vlaanderen nam voor de 4de keer deel aan het Teaching and Learning International Survey (TALIS), een onderzoek op initiatief van OESO. Een onderzoeksteam van de Vrije Universiteit Brussel analyseerde de data voor het lager en secundair onderwijs. Het rapport(PDF bestand opent in nieuw venster) beschrijft de werkomstandigheden van leraren en schoolleiders in Vlaanderen en vergelijkt ze binnen een internationale context.

Jong en vrouwelijk lerarenkorps werkt in diverse context

Het onderwijspersoneel bestaat hoofdzakelijk uit vrouwen. Het aantal vrouwelijke schoolleiders groeit. Tussen 2018 en 2024 nam ook het aantal zijinstromers toe. Lesgeven is voor de meeste Vlaamse leraren een bewuste 1ste keuze.
Vlaamse schoolleiders geven aan dat hun leerlingenpopulatie erg divers is.

Sterke aanvangsbegeleiding

Vlaamse leraren in het secundair onderwijs geven les in relatief kleine klassen. De omkadering door pedagogisch ondersteunend personeel is in Vlaanderen dan weer beperkter dan in andere landen.

De werkzekerheid voor startende leraren nam toe. Tussen 2018 en 2024 genieten meer personeelsleden van een aanstelling van onbepaalde duur. Daarnaast evolueerde de aanvangsbegeleiding voor starters in het lager onderwijs van 30% in 2018 naar 70% in 2024.

Tussen 2008 en 2024 steeg in Vlaanderen het deeltijds werken meer dan in andere Europese landen. Deeltijds werken maakt het leggen van een personeelspuzzel moeilijker. Voor directeurs vormt het lerarentekort dan ook het belangrijkste obstakel om kwalitatief onderwijs aan te bieden.

Lestijd en klasmanagement onder druk

In de 1ste graad van het secundair onderwijs daalde de verhouding van de effectieve lestijd tegenover klasmanagement en administratie van 77% in 2013 naar 72% in 2024. Vlaamse leraren schatten hun effectiviteit hoog in maar geven aan dat het beheersen van storend gedrag moeilijker wordt en meer tijd vraagt.

Positieve relaties, veilig schoolklimaat onder spanning

De relaties tussen leraren, leerlingen en schoolleiders worden positief ingeschat. Toch staat een veilig schoolklimaat onder druk. 45% van de Vlaamse schoolleiders in de 1ste graad van het secundair onderwijs rapporteren wekelijks of dagelijks pestgedrag tegenover 20% in vergelijkbare Europese landen. Vlaamse leraren ondervinden meer intimidatie of verbale beledigingen.

De behoefte van Vlaamse leraren om te professionaliseren ligt laag. Ze kiezen vooral voor traditionele vormingen zoals een studiedag.

Hoge jobtevredenheid, weinig maatschappelijke waardering

Leraren en schoolleiders ervaren een hoge jobtevredenheid maar weinig maatschappelijke waardering: slechts 1 op 4 in het lager en 1 op 5 in het secundair onderwijs. Vlaamse leraren en schoolleiders rapporteren meer stress dan hun Europese collega’s. Te veel administratief werk is de belangrijkste bron van stress bij leraren. Dit heeft geen impact op hun gezondheid of zet hen niet aan om het onderwijs te verlaten. Startende Vlaamse leraren zijn meer gemotiveerd om aan de slag te blijven dan hun collega’s in andere Europese landen.