De Vlaamse overheid wil tegen 2050 de verontreiniging met ‘zeer zorgwekkende stoffen’ (ZZS) van lucht, water en bodem terugbrengen zodat nog slechts sprake is van aanvaardbare risico’s voor mens en omgeving. Daarvoor werd de conceptnota ‘Visie ZZS’ opgesteld vanuit de combinatie van omgevings- en gezondheidsbeleid.

In de conceptnota is ook een actieplan voor de periode 2023-2024 opgenomen met:

• acties die nodig zijn voor de uitwerking van een volwaardig beleidsplan ZZS in de volgende legislatuur
• no regret-acties in onze ambitie om ZZS uit onze leefomgeving te weren of blootstelling hieraan te beperken.

De visie wordt voor advies voorgelegd aan de strategische adviesraden Milieu- en Natuurraad, Sociaal Economische Raad van Vlaanderen en Vlaamse Raad voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

De Vlaamse Regering zet de eerste stappen om een sectorfonds op te richten voor de aanpak van zeer zorgwekkende stoffen waaronder PFAS. Dat besliste op 13 oktober 2023.

Om het sectorfonds mogelijk te maken, stelt de Vlaamse Regering volgende acties voor:

• Een samenwerkingsakkoord tussen de gewesten en de federale staat rond de financiering van de schade, omdat het om een gedeelde verantwoordelijkheid gaat. En een bestuurlijk kader waarin de gewesten en staat vastleggen wie welke bevoegdheid heeft.
• De opzet van een financieringsmechanisme volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. Betrokken actoren moeten financieel bijdragen aan de kosten voor de aanpak van zeer zorgwekkende stoffen (waaronder PFAS) in het leefmilieu.
• De invoering van een producentenverantwoordelijkheid.
• Een aanpak op Europees niveau om de productie en het gebruik van zeer zorgwekkende stoffen zoals PFAS uit te faseren.

Chemische stoffen zijn onmisbaar in ons dagelijks leven en in de industrie, maar sommige stoffen kunnen gevaarlijk zijn voor mens en milieu. In opdracht van de Vlaamse overheid werd een onderzoek uitgevoerd naar een Vlaams kader voor ‘zorgwekkende stoffen’: Afbakenen van de scope en de term (zeer) zorgwekkende stoffen binnen het Vlaamse beleidskader.

Die studie had als doel om een duidelijke afbakening van het begrip zorgwekkende stoffen op te stellen. Dat zijn stoffen die we zoveel mogelijk uit onze leefomgeving moeten weren.

Het doel is: zorgen dat er in 2050 alleen maar sprake is van aanvaardbare risico’s voor mens en omgeving. De studie draagt bij aan die ambitie door inzicht te bieden in de stoffen die binnen Vlaanderen aandacht en eventueel concrete actie vereisen. De Vlaamse overheid gaat nu aan de slag met de inzichten om de werking rond zorgwekkende stoffen verder uit te rollen.

Het onderzoeksteam werkte nauw samen met verschillende Vlaamse en federale overheidsdiensten, evenals met belanghebbenden uit de wetenschappelijke wereld, beleid, industrie en de samenleving. Ze werd uitgevoerd door een team van experts van ARCHE Consulting, VITO, Common Ground en Fieldfisher.

• Rapport (in het Nederlands: Afbakenen van de scope en de term (zeer) zorgwekkende stoffen binnen het Vlaamse beleidskader(PDF bestand opent in nieuw venster)
• Samenvatting (in het Engels): Defining the scope and the term “(zeer) Zorgwekkende Stoffen” within the Flemish policy framework(PDF bestand opent in nieuw venster)