Wonen in Vlaanderen organiseerde op donderdag 11 januari 2024 een digitale inspiratiesessie ‘Een woning voor dak- en thuislozen’, voor woonmaatschappijen, lokale besturen en IGS’s. Tijdens deze voormiddag inspireerden we u met drie projecten die een (t)huis bieden aan dak- en thuislozen.

Ook lichtten we de raamovereenkomst modulaire woningen en de projectoproep woningen voor dak- en thuislozen toe.

U vindt de presentatie van de inspiratiesessie hier(PDF bestand opent in nieuw venster).

De Vlaamse Regering lanceerde een projectoproep woningen dak- en thuislozen. Hiermee stimuleren we het bouwen, kopen, renoveren en inrichten van (al dan niet verplaatsbare) woningen voor mensen die dak- of thuisloos zijn. Lokale besturen kunnen op deze projectoproep inschrijven. Lees meer informatie op de webpagina projectoproep woningen dak- en thuislozen(opent in nieuw venster).

Wonen in Vlaanderen sloot eind november een raamovereenkomst van vier jaar met drie private ondernemers voor het ontwerp en de bouw van modulaire wooneenheden in Vlaanderen. Via minicompetitie kunnen de woonmaatschappijen opdrachten uitschrijven en gunnen aan deze drie gekozen private partners. U kunt deze modulaire woningen inzetten als sociale woningen, noodwoningen of woningen voor dak- en thuislozen. Lokale besturen kunnen deze modulaire woningen inschakelen in het kader van de projectoproep voor woningen voor dak- en thuislozen.

Meer informatie vindt u op de webpagina over Modulair Wonen 2023(opent in nieuw venster).

Woonnood

De woonmaatschappijen kunnen voor de ingehuurde woningen via het puntensysteem voorrang geven aan kandidaat-huurders met een hoge woonnood. Vandaag wordt uiteraard al veel aandacht geschonken aan dak- en thuisloze personen.

Versnelde toewijzing

De woonmaatschappijen hebben de mogelijkheid om voor de eigen woningen minimaal 5% van de toewijzingen versneld te doen aan enkele specifieke doelgroepen. Zowel via de versnelde toewijzingen om bijzondere omstandigheden van sociale aard als via de versnelde toewijzingen aan specifieke doelgroepen kan hierbij aandacht worden geschonken aan de categorie van dak- en thuisloze personen. Door de samenwerking tussen wonen en welzijn kan hier ook de nodige begeleiding worden voorzien voor de toegewezen personen.

Vanaf 1 januari 2024 zal nog maar één toewijzingssysteem gelden voor alle sociale huurwoningen in Vlaanderen. U bereidt hiervoor waarschijnlijk al de oprichting van een toewijzingsraad voor en denkt na over de opmaak van een ontwerp van toewijzingsreglement.

Zoals u weet voorziet het toewijzingsmodel vier instroommogelijkheden.

1. standaard toewijzingen op basis van lokale binding en chronologie (art. 6.23);
2. een verplicht aandeel van versnelde toewijzingen aan kandidaat-huurders met een bijzondere nood of in precaire omstandigheden (art. 6.24, art. 6.25, art. 6.26);
3. een optioneel aandeel van toewijzingen aan kandidaat-huurders die behoren tot specifieke doelgroepen (art. 6.27);
4. interne mutaties en bijzondere toewijzingsregels (art. 6.28).

Via de tweede en derde instroommogelijkheid kan u uw steentje bijdragen aan het huisvesten van personen die dak- of thuisloos zijn. We geven nog eens mee op welke manier u dit kan doen.

Versnelde toewijzingen

De tweede instroommogelijkheid binnen het nieuwe toewijzingssysteem houdt een verplicht aandeel van 20% van de jaarlijkse toewijzingen in van versnelde toewijzingen aan kandidaat-huurders met een bijzondere nood of in precaire omstandigheden.

De versnelde toewijzingen gebeuren enerzijds aan personen die zich in bijzondere omstandigheden van sociale aard bevinden, zoals de huidige bepaling in het BVCW. Anderzijds gaat het om de huidige regeling van de versnelde toewijzing aan welzijnsdoelgroepen maar dan uitgebreid in functie van het eengemaakte toewijzingssysteem. In overleg met de toewijzingsraad zal de woonmaatschappij beslissingen kunnen nemen over de concrete uitwerking van deze versnelde toewijzingen (aanmelding, coördinatie, begeleiding). De afspraken worden opgenomen in het intern huurreglement van de verhuurders. De gemeenten nemen deel aan het overleg via de toewijzingsraad, die zal functioneren als forum en waar wordt gestreefd naar een consensus. Dat betekent dat de gemeenten voor deze instroommogelijkheid geen individuele aanpassingen kunnen doorvoeren, in tegenstelling tot de toewijzing aan specifieke doelgroepen. De afspraken met betrekking tot de versnelde toewijzingen gebeuren op het niveau van het (deel-)werkingsgebied van de woonmaatschappij.

Binnen deze instroommogelijkheid heeft u veel ruimte om rekening te houden met de doelgroep van dak- en thuislozen, via samenwerking met de betrokken welzijnsinstanties. Deze samenwerking kan ook gaan over de begeleiding van de nieuwe huurders.

Specifieke doelgroepen

De derde instroommogelijkheid houdt de toewijzing in aan kandidaat-huurders die behoren tot specifieke doelgroepen. Op dit vlak wijzigt er niet enorm veel aan de huidige regeling. Er zal niet langer in alle gevallen een doelgroepenplan ter motivatie moeten worden opgemaakt. Enkel wanneer de doelgroepen niet behoren tot de lijst die voorzien is in de regelgeving, zal dat nog verplicht zijn. Daarnaast zijn het niet langer de gemeenten die het initiatief nemen om een reglement op te maken, maar wel de toewijzingsraad. Deze zal verantwoordelijk zijn voor de opmaak van een ontwerpreglement voor het hele werkingsgebied van de woonmaatschappij. Op die manier kunnen gemakkelijker afspraken worden gemaakt over het grondgebied van de gemeenten heen. De gemeenten behouden echter wel het laatste woord en kunnen eigen accenten leggen in het toewijzingsreglement, alvorens het goed te keuren.

Ook hier kan u rekening houden met de doelgroep van dak- en thuislozen. U kan hiertoe afspraken maken met de leden van de toewijzingsraad en maakt een toewijzingsreglement op waarin u een specifiek aantal woningen of toewijzingen kan voorbehouden voor kandidaat-huurders die behoren tot de doelgroep en u kan deze personen ook begeleiden en ondersteunen indien nodig.

Naast een effectieve instroom in het sociaal huurstelsel is ook verhuring buiten het sociaal huurstelsel een mogelijkheid om opvang te bieden aan dak- en thuislozen. Deze manier van verhuring is meer gericht op tijdelijkheid maar ook op begeleiding. Deze werkwijze biedt ook opties voor een samenwerking tussen woonmaatschappij en lokaal bestuur en welzijnsorganisaties.

Voor doelgroep van dak- en thuislozen kan gebruik gemaakt worden van verhuring met het oog op de huisvesting van een bijzondere doelgroep, verhuring in kader van noodopvang en verhuring van woningen die leegstaan in afwachting van sloop, renovatie of verkoop. Meer informatie van deze vormen van verhuring en modelovereenkomsten vindt u terug op deze pagina.